Αιφνιδιάστηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση από τις εξελίξεις στον Ινδοειρηνικό, μετά την συνεργασία ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας, προσπαθώντας να κατανόηση τις επιπτώσεις. Βέβαια είναι γνωστό να υπάρξει κοινή εξωτερική πολιτική της ΕΕ όταν 27 χώρες έχουν διαφορετικά συμφέροντα. Η Βρετανοί εκτιμά ότι η συμφωνία AUKUS -ονομασία από τα αρχικά των τριών χωρών- είναι όφελος και πλεονέκτημα του Brexit. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ανακοίνωσή της, θύμισε τις δράσεις για την ενίσχυση της στρατηγικής συνεργασίας με την περιοχή, όπως είχε ζητήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 19 Απριλίου 2021.
Συγκεκριμένα:
♦ Ολοκλήρωση των εμπορικών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Αυστραλία, την Ινδονησία και τη Νέα Ζηλανδία· επανέναρξη των εμπορικών διαπραγματεύσεων και έναρξη επενδυτικών διαπραγματεύσεων με την Ινδία· ολοκλήρωση συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης με την Κοινότητα Ανατολικής Αφρικής· εκτίμηση του ενδεχόμενου επανέναρξης των εμπορικών διαπραγματεύσεων με τη Μαλαισία, τις Φιλιππίνες και την Ταϊλάνδη, καθώς και του ενδεχόμενου διαπραγμάτευσης διαπεριφερειακής εμπορικής συμφωνίας με τον ASEAN.
♦ Σύναψη συμφωνιών εταιρικής σχέσης και συνεργασίας (ΣΕΣΣ) με τη Μαλαισία και την Ταϊλάνδη· έναρξη διαπραγματεύσεων για τη σύναψη ΣΕΣΣ με τις Μαλδίβες και πλήρης αξιοποίηση της επικείμενης νέας συμφωνίας εταιρικής σχέσης της ΕΕ με τα κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ).
♦ Σύναψη πράσινων συμμαχιών και εταιρικών σχέσεων με πρόθυμους και φιλόδοξους εταίρους του Ινδοειρηνικού για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Η πρώτη έχει ήδη συναφθεί, τον Μάιο του 2021, με την Ιαπωνία.
♦ Ενίσχυση της διακυβέρνησης των ωκεανών στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων της αύξησης της στήριξης της ΕΕ προς τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου της αλιείας των χωρών του Ινδοειρηνικού, της καταπολέμησης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας και της εφαρμογής συμφωνιών σύμπραξης βιώσιμης αλιείας.
♦ Επέκταση του δικτύου ψηφιακών εταιρικών σχέσεων με τους εταίρους του Ινδοειρηνικού, καθώς και διερεύνηση της δυνατότητας σύναψης νέων συμφωνιών ψηφιακών εταιρικών σχέσεων με την Ιαπωνία, τη Δημοκρατία της Κορέας και τη Σινγκαπούρη.
♦ Επιτάχυνση της υλοποίησης των εταιρικών σχέσεων συνδεσιμότητας με την Ιαπωνία και την Ινδία· στήριξη των εταίρων για τη δημιουργία κατάλληλου ρυθμιστικού περιβάλλοντος και διευκόλυνση της κινητοποίησης της απαραίτητης χρηματοδότησης για τη βελτίωση της επιτόπιας συνδεσιμότητας μεταξύ της Ευρώπης και του Ινδοειρηνικού.
♦ Ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»· διερεύνηση της δυνατότητας διασύνδεσης με το εν λόγω πρόγραμμα επιλέξιμων εταίρων του Ινδοειρηνικού που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις με την ΕΕ, όπως η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Δημοκρατία της Κορέας, η Νέα Ζηλανδία και η Σινγκαπούρη.
♦ Διερεύνηση τρόπων για την εξασφάλιση ενισχυμένης ναυτικής παρουσίας των κρατών μελών της ΕΕ, για την καλύτερη προστασία των θαλάσσιων οδών επικοινωνίας και της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στον Ινδοειρηνικό, με παράλληλη ενίσχυση της ικανότητας των εταίρων του Ινδοειρηνικού να διασφαλίζουν τη θαλάσσια ασφάλεια.
♦ Ενίσχυση της στήριξης προς τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και της ετοιμότητας έναντι πανδημιών για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες της περιοχής του Ινδοειρηνικού, με σκοπό την ενίσχυση της συνεργατικής έρευνας για τις μεταδοτικές νόσους στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».
