Την ένταξη της αποκατάστασης και ανακαίνισης της
Δημοτικής Αγοράς Χανίων, στο πρόγραμμα έργων εντάσσει η Περιφέρεια Κρήτης. Το
έργο θα χρηματοδοτηθεί από ίδιους πόρους της Περιφέρειας με 15. εκ. ευρώ και
προβλέπεται η πλήρης αποκατάσταση των βλαβών και φθορών του κτιρίου και η
λειτουργική αναβάθμιση και ανακαίνιση των καταστημάτων της αγοράς.
Υπενθυμίζεται ότι το κτίσμα της Δημοτικής Αγοράς Χανίων των 4.000 τ.μ., έχει
περιβάλλοντα χώρο 17.200 τ.μ. Το κτίσμα είναι πρωτότυπο και αποτελεί όχι μόνο
το κέντρο της μεγάλης επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά και μια χειροπιαστή
εικόνα της ιδέας της Αγοράς της Αρχαίας Ελλάδας.
Η συμβολή της Αγοράς άρχισε από 4 Δεκεμβρίου 1913 που έγιναν τα επίσημα
εγκαίνια. Η ιστορική διαδρομή με βάση είναι στις 13 Ιουνίου 1908 συζητείται σε
ολομέλεια του Δημοτικού Συμβουλίου το θέμα ανέγερσης Δημοτικής Αγοράς.
Το Δημοτικό Συμβούλιο ψηφίζει την πρόταση, που ήταν σε άμεση συνάρτηση και με
άλλα έργα ανάπλασης και εξωραϊσμού της πόλης. Στις 8 Αυγούστου 1908 η αρμόδια
για την Αγορά επιτροπή ανακοινώνει στο Συμβούλιο το οριστικό σχέδιο του
κτιρίου, τις προτάσεις για σχετικές εργασίες (κατάρριψη του φρουρίου,
επιχωμάτωση της τάφρου, αποζημίωση ιδιοκτητών, κατασκευή υποστέγων, κ.λ.π.)
καθώς και τον προϋπολογισμό εξόδων του έργου (320.000 δρχ.). Τον Φεβρουάριο του
1909 ο μηχανικός Κ. Δρανδάκης τελειοποιεί τα σχέδια της Αγοράς και
συμπληρώνεται έτσι ο σχετικός φάκελος που είχε αρχίσει να καταρτίζει παλαιότερα
ο μηχανικός Μιχ. Σαββάκης. Στις 7 Δεκεμβρίου 1910 η Τράπεζα Κρήτης εγκρίνει την
παροχή δανείου 300.000 δρχ. με υποθήκη το ίδιο το κτίσμα και τα μελλοντικά
ενοίκια των καταστημάτων και στις 23 Δεκεμβρίου 1910 γίνεται δημοπρασία για την
εκτέλεση του έργου.
Η θεμελίωση πραγματοποιείται ανεπίσημα από το Δήμαρχο Εμμανουήλ Μουντάκη την 14
Αυγούστου 1911 και το έργο ξεκινά άμεσα. Το δεύτερο εξάμηνο του 1913
αποπερατώνεται το κυρίως έργο, η Αγορά αρχίζει ανεπίσημα να λειτουργεί από την
1 Νοεμβρίου 1913. Τα επίσημα εγκαίνιά της έγιναν από τον τότε Πρωθυπουργό της
Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο στις 4 Δεκεμβρίου 1913, τρείς μέρες δηλαδή μετά την
επίσημη τελετή της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Καταρτίσθηκε ο κανονισμός λειτουργίας της Αγοράς και συγκροτήθηκε ο σύλλογος
«Νέα Αγορά Χανίων» από τους καταστηματάρχες. Οι χώροι εξωτερικά απαλλοτριώθηκαν
επίσης και διαμορφώθηκαν διαφορετικά, έγιναν κι άλλα παραπλήσια έργα. Κατά
κύριο λόγο, στο ανατολικό και δυτικό τμήμα στεγάζονταν κρεοπωλεία, στο άκρο της
δυτικής στοάς, τα ιχθυοπωλεία και στο βόρειο και νότιο τα οπωρολαχανοπωλεία.
Ελάχιστες μέρες πριν από τη Μάχη της Κρήτης, τον Μάιο του 1941, αποπερατώθηκε
και το αντιαεροπορικό καταφύγιο στη νοτιοανατολική πλευρά της Αγοράς.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής και παρά τη δυναμική αντίδραση του τότε Δημάρχου
Ν. Σκουλά, οι Γερμανοί κατέλαβαν όλη την εγκάρσια στοά, την απομόνωσαν και τη
χρησιμοποίησαν για τις ανάγκες του στρατού κατοχής.
Το 1980, η Δημοτική Αγορά Χανίων χαρακτηρίσθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως
διατηρητέο μνημείο.
