Διεθνές συνέδριο προγραμματίζεται στην Κρήτη σε συνεργασία με την UNESCO για τα προγράμματα προστασίας και ανάδειξης του παγκόσμιου πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος τα οποία έχει δημιουργήσει ο διεθνής οργανισμός (Παγκόσμια Κληρονομιά, Άνθρωπος και Βιόσφαιρα, Γεωπάρκα) και επίσης θα δημιουργηθεί μία δράση – έκθεση διεθνούς εμβέλειας προβολής στο εξωτερικό εστιασμένη στις 4 αναγνωρισμένες από την UNESCO περιοχές της Κρήτης (Σαμαριά – Λευκά Όρη, Ψηλορείτης, Αστερούσια, Σητεία), καθώς και για τα Γεωπάρκα της UNESCO Ψηλορείτη και Σητεία.
Τα παραπάνω προβλέπονται στο πλαίσιο ολοκληρωμένων δράσεων που υπέγραψε ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης με τον εκπρόσωπο της αναδόχου εταιρείας, για την Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (OXE) περιοχών φυσικού κάλλους UNESCO της Κρήτης, την οποία επέλεξε το υπουργείο Ανάπτυξης προκειμένου να παρουσιάσει ως καλή πρακτική σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για τους επόμενους 18 μήνες θα διατεθούν συνολικά 1.000.000 ευρώ από πόρους του Περιφερειακού Προγράμματος «Κρήτη 2014 – 2020» για την στοχευμένη ανάδειξη της κρητικής ενδοχώρας, των ορεινών της όγκων, του μοναδικού της πολιτιστικού και ανθρωπογενούς κεφαλαίου, των στοιχείων αυτών που αποτελούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη ενός βιώσιμου μοντέλου τουρισμού για την Κρήτη του 2030.
Στην υπογραφή της σύμβασης παραβρέθηκαν η Προϊσταμένη της Διαχειριστικής Αρχής Κρήτης Μαρία Κασσωτάκη, ο Ειδικός Σύμβουλος Περιφερειάρχη Δημήτρης Μιχελογιάννης που έκαναν δηλώσεις για το έργο, ο Διευθυντής του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Νίκος Ζωγραφάκης, ο εκπρόσωπος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Μπάμπης Φασουλάς και ο εκπρόσωπος της αναδόχου εταιρείας.
Από το συγκεκριμένο έργο υλοποιούνται σημαντικά έργα υποδομής για τους κατοίκους και τους επισκέπτες των 4 περιοχών όπως είναι ενδεικτικά έργα ύδρευσης στο Αμάρι και τον Μυλοπόταμο, η μετατροπή του πρώην χιονοδρομικού κέντρου του Ψηλορείτη σε πολυχώρο για το φυσικό περιβάλλον, η ανάδειξη Μινωικών θέσεων όπως η Ζώμινθος, το Αποδούλου και το Μοναστηράκι, η ανάπλαση του αστικού κέντρου της Σητείας, η διαδρομή ΑμεΑ στη Σαμαριά όπως και η αποκατάσταση των Βυζαντινών Εκκλησιών του Φαραγγιού, η δημιουργία δικτύου πεζοπορικών διαδρομών στον Πλατανιά και το Σέλινο κ.α.
Ειδικότερα για κάθε περιοχή:
Το απόθεμα της Βιόσφαιρας των Λευκών Ορέων
Τα Λευκά Όρη αποτελούν τον μεγαλύτερο ορεινό όγκο της Κρήτης, με μέγιστο υψόμετρο τα 2453 μέτρα, αλλά και μια περιοχή ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς. Το έντονο ανάγλυφο και το πλήθος γεωλογικών μορφών σε συνδυασμό με τον έμβιο κόσμο των Λευκών Ορέων συνθέτουν ένα πραγματικά ιδιαίτερο τοπίο που περιλαμβάνει δάση, οροπέδια, φαράγγια, σπήλαια, ακόμα και ορεινή έρημο. Το τοπίο αυτό αφηγείται τη μακρόχρονη γεωλογική ιστορία του τόπου αλλά και τις σύνθετες αλληλεπιδράσεις της φύσης με τον άνθρωπο από την αρχαιότητα έως σήμερα. Το βουνό φιλοξενεί ένα μεγάλο πλήθος ζωικών και φυτικών ειδών πολλά από τα οποία είναι ενδημικά των Λευκών Ορέων. Από είδη φυτών που φυτρώνουν μόνο σε μια από τις δεκάδες κορυφές των Λευκών Ορέων και πουθενά αλλού στον κόσμο, έως και σπηλαιόβια είδη που κατοικούν σε ένα και μόνο σπήλαιο. Η βλάστηση η οποία συμβάλει στην μοναδική όψη του βουνού, παρουσιάζει και αυτή ιδιαιτερότητες καθώς τα Λευκά Όρη φιλοξενούν τα σημαντικότερα δάση κυπαρισσιού στην Ευρώπη ενώ πλήθος άλλων τύπων βλάστησης εναλλάσσονται διαρκώς ενώ συχνά χαρακτηρίζονται από την παρουσία αγκαθωτών φυτών.
Το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO του Ψηλορείτη
Καλύπτει τον κεντρικό κορμό της Κρήτης με σημείο αναφοράς το ψηλότερο βουνό του νησιού τον Ψηλορείτη. Είναι ένα από τα πρώτα γεωπάρκα της χώρας μας που αναγνωρίστηκε το 2001. Περικλείει όλα τα στοιχεία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος του Ψηλορείτη που είναι σπάνια και ξεχωριστά: την πλούσια γεωλογική του κληρονομιά, το ξεχωριστό βιοτικό περιβάλλον, το μοναδικό πολιτισμό και την ιστορία των ανθρώπων του. Παράλληλα, πολλοί οικισμοί του είναι χαρακτηρισμένοι ως Παραδοσιακοί, ενώ τα κτηνοτροφικά και άλλα προϊόντα του χαρακτηρίζονται ως μεγάλης διατροφικής αξίας και βασικά συστατικά της Κρητικής διατροφής. Μέσα στα όρια του γεωπάρκου περιλαμβάνονται επίσης σημαντικές ιστορικές και αρχαιολογικές θέσεις της Ελλάδας, όπως το Ιδαίον Άντρο, η Ζώμινθος, η αρχαία Ελεύθερνα, η Μονή Αρκαδίου και πάρα πολλές ακόμα τοπικής κυρίως εμβέλειας. Το γεωπάρκο χαρακτηρίζεται από τη φανταστική και μοναδική γεωλογία του που το καθιστούν ένα ανοικτό υπαίθριο εργαστήριο για την κατανόηση των μηχανισμών που κτίζουν τα βουνά, δημιουργούν νέα ξηρά και διαμορφώνουν αέναα το ανάγλυφο πάνω στον πλανήτη. Ένα εργαστήριο που συγκεντρώνει όλα τα πετρώματα της Κρήτης και πάνω από 150 πετρολογικούς τύπους όλων των κατηγοριών, μεγάλες διαφοροποιήσεις στο τοπίο, ποικιλόμορφα φαράγγια, αμέτρητα οροπέδια και εκατοντάδες σπηλιές. Τρία από τα τέσσερα επισκέψιμα σπήλαια του νησιού, το Ιδαίο Άντρο, του Σφεντόνη και του Μελιδωνίου βρίσκονται στην περιοχή. Το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO του Ψηλορείτη είναι ένας εξαιρετικός προορισμός για τους οικο-περιηγητές με μοναδικές εμπειρίες και ευκαιρίες για αναψυχή και εκπαίδευση. Στο γεωπάρκο του Ψηλορείτη ο επισκέπτης μπορεί να περιδιαβεί μοναδικά τοπία και περιβάλλοντα, να γευτεί ξεχωριστά ποιοτικά προϊόντα και να κοινωνήσει το φημισμένο πολιτισμό του, συμμετέχοντας σε περιηγήσεις στα γεωλογικά μονοπάτια, επισκέψεις στα παραδοσιακά χωριά, στα κέντρα ενημέρωσης και στα εντυπωσιακά σπήλαια. Να συμμετάσχει επίσης σε βιωματικές δραστηριότητες και εκπαιδευτικά προγράμματα και να ανακαλύψει την αξία της συνύπαρξης με τη φύση στο χώρο και στο χρόνο, στον τόπο των θεών και των ανθρώπων του Ψηλορείτη.
Το Παγκόσμιο Γεωπάρκο Σητείας
Βρίσκεται στο Ανατολικό τμήμα της Κρήτης στον ομώνυμο δήμο. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από πολύ πλούσια γεωλογική κληρονομιά η οποία περιλαμβάνει εντυπωσιακά πετρώματα, ιδιαίτερους σχηματισμούς, γεωμορφές, χαρακτηριστικές τεκτονικές και μικροτεκτονικές δομές, καθώς και πλούτο απολιθωμάτων, με σημαντικότερα αυτά του δεινοθήριου, ενός είδους συγγενικού του ελέφαντα. Μερικά από τα πιο εντυπωσιακά οικοσυστήματα του νησιού όπως το φοινικόδασος του Βάι, ευαίσθητοι υγρότοποι και σπάνια είδη της χλωρίδας και πανίδας της Κρήτης βρίσκονται στην περιοχή αυτή. Πολύ σημαντικός είναι ο πολιτιστικός πλούτος της περιοχής με αρχαιολογικούς χώρους όπως το μινωικό ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου, μοναστήρια και πλούσια ήθη και έθιμα. Το Γεωπάρκο Σητείας προσφέρεται για πολυάριθμες δραστηριότητες που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα προτιμήσεων, από εκείνους που απλώς επιθυμούν να ξεκουραστούν σε ένα παραδοσιακό και μοναδικό μέρος της Κρήτης μέχρι και τους πιο απαιτητικούς που αποζητούν την περιπέτεια. Επιπροσθέτως, στην περιοχή υπάρχουν παγκόσμιας φήμης τοποθεσίες για το άθλημα της ιστιοσανίδας, υπάρχουν χαρτογραφημένες περιοχές αναρρίχησης βράχου, ενώ τα αναρίθμητα σπήλαια και φαράγγια προσφέρουν συγκινήσεις στους πιο τολμηρούς και εκπαιδευμένους. Οι πεζοπορικές διαδρομές προσφέρουν στον επισκέπτη την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά την ομορφιά του και τα πολυάριθμα αξιοθέατά της, όπως βεβαίως τους γεώτοπους, τα πολιτιστικά μνημεία, τις παραλίες, την τοπική κουζίνα κλπ. Εκτός από τις καθαρά πεζοπορικές γεωδιαδρομές έχουν σχεδιαστεί και διαδρομές, οι οποίες μπορούν να γίνουν είτε με αυτοκίνητο είτε με ποδήλατο.
Το Απόθεμα της Βιόσφαιρας των Αστερουσίων
Αναγνωρίστηκε από την UNESCO το 2021 και περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της οροσειράς των Αστερουσίων στη νότια και κεντρική Κρήτη, καθώς και τμήμα της παράκτιας θαλάσσιας ζώνης. Το Απόθεμα των Αστερουσίων χαρακτηρίζεται από ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό τοπίων (φυσικών και ανθρωπογενών) και έχει μεγάλη οικολογική αξία, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό των ειδών της χλωρίδας και πανίδας της Κρήτης συναντάται και στα Αστερούσια. Οι δαντελωτές ακτές, τα μικρά οροπέδια, οι βουνοπλαγιές, οι χερσαίες και θαλάσσιες σπηλιές διαμορφώνουν ένα σύνολο μοναδικής ομορφιάς. Πέρα από την καταπληκτική βιόσφαιρα με μοναδική βιοποικιλότητα, σπάνια ενδημικά είδη χερσαίας και θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας, εξαιρετική σημασία έχει η διαχρονική παρουσία των ανθρώπινων κοινωνιών και της εναρμονισμένης με τον φυσικό χώρο υλικής και άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς που είναι ζωντανή και παρούσα σε όλη την περιοχή». Επτά αρχαιολογικοί Χώροι και μεγάλος αριθμός από μεμονωμένα μνημεία (ιερά Μινωικής περιόδου, μοναστήρια, σκήτες), τοπία ιδιαίτερου κάλους, κορυφογραμμές, φαράγγια, απόκρημνες χαράδρες, μαγευτικές παραλίες, μονοπάτια συνθέτουν το φυσικό και πολιτισμικό πλούτο της περιοχής. Μικροί αλλά απομονωμένοι οικισμοί ενώνουν τους κατοίκους και το φυσικό τους περίγυρο. Η περιοχή είναι πολύ γνωστή επίσης για τα μοναστήρια, τα ξωκλήσια και τις σκήτες που φιλοξένησαν στο παρελθόν θα φαράγγια της. Ένα δίκτυο περιπατητικών διαδρομών διασχίζουν την οροσειρά, ενώ ποικίλες θαλάσσιες δραστηριότητες προσφέρονται στους παράκτιους οικισμούς της.
