[χρόνος ανάγνωσης 3 λεπτά και 31 δευτ.]
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΓΕΔΥ) εκφράζει την έντονη ανησυχία της για τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες σχετικά με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, υποστηρίζοντας ότι οδηγούν σε πιθανή ιδιωτικοποίηση και κατακερματισμό του δημόσιου αγαθού. Με μια αναλυτική Επιστολή προς τον Πρωθυπουργό, η Ομοσπονδία επισημαίνει τα προβλήματα του υφιστάμενου συστήματος και προτείνει εναλλακτικές λύσεις, βασισμένες σε διεθνή πρότυπα.
Τα κύρια σημεία της Επιστολής
Η ΠΟΓΕΔΥ ξεκινά τονίζοντας τη θεμελιώδη αρχή ότι το νερό είναι δημόσιο αγαθό ζωτικής σημασίας, μια θέση που είναι κατοχυρωμένη συνταγματικά και επιβεβαιώθηκε από την απόφαση 1906/2014 του Συμβουλίου της Επικρατείας. Παρόλα αυτά, η Ομοσπονδία εκφράζει την ανησυχία της πως οι πρόσφατες κυβερνητικές ενέργειες, όπως η σύσταση του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας Α.Ε. (Ο.Δ.Υ.Θ. Α.Ε.), υποδηλώνουν μια διαφορετική κατεύθυνση, προς τη σταδιακή ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης.
Ως γεωτεχνικοί επιστήμονες, τα μέλη της Ομοσπονδίας αναγνωρίζουν την ανάγκη για έναν ενιαίο και αποτελεσματικό σχεδιασμό. Ωστόσο, τονίζουν πως ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων, όπως η μεταφορά της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ) στο Υπουργείο Υποδομών και η αποδιοργάνωση των Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ), έχουν δημιουργήσει σοβαρά λειτουργικά προβλήματα στον αγροτικό τομέα.
Προτάσεις για ένα βιώσιμο μοντέλο
Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, η ΠΟΓΕΔΥ καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις:
Επανίδρυση των Υπηρεσιών Εγγείων Βελτιώσεων (Υ.Ε.Β) σε επίπεδο Περιφερειών, με εξειδικευμένο προσωπικό.
Επανένταξη αυτών των αρμοδιοτήτων στο ΥπΑΑΤ, με τη δημιουργία μιας νέας Γενικής Διεύθυνσης.Τη δημιουργία ενός Ενιαίου Εθνικού Δημόσιου Οργανισμού Υδάτων, ο οποίος θα έχει πανελλαδική εμβέλεια και θα διαχωρίζει σαφώς τους ρόλους του κράτους και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.Σε αυτό το πλαίσιο, η Ομοσπονδία προτείνει να μελετηθεί σοβαρά το επιτυχημένο μοντέλο του Ισραήλ, όπου η διαχείριση του νερού παραμένει εθνική αρμοδιότητα, ενώ η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα περιορίζεται αποκλειστικά στην αφαλάτωση.Η ΠΟΓΕΔΥ δηλώνει πρόθυμη να συμμετάσχει σε έναν ουσιαστικό διάλογο και να συμβάλει με την επιστημονική της γνώση στην εξεύρεση λύσεων που θα πρστατεύουν το δημόσιο συμφέρον, τη βιωσιμότητα των υδάτινων πόρων και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της Επιστολής:
ΚΟΙΝ: Πρωθυπουργό της Ελλάδοςκ. Κυριάκο Μητσοτάκη1) Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων
κ. Κων/νο Τσιάρα
2) Πρωτοβάθμια σωματεία μέλη μας
3) ΜΜΕ
ΘΕΜΑ: «Παρέμβαση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων για την Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων»
Εξοχότατε Κύριε Πρωθυπουργέ,Στην πρόσφατη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου αναδείχθηκε εκ νέου το μείζον ζήτημα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων της χώρας. Ωστόσο, από τις σχετικές δηλώσεις και δημοσιεύσεις προέκυψαν σοβαρά ερωτήματα και ανησυχίες τόσο για το τελικό κυβερνητικό σχέδιο, όσο και για το καθεστώς ιδιοκτησίας και τη νομική μορφή των οργανισμών που προορίζονται να αναλάβουν τη διαχείριση και εκμετάλλευσή τους.Η Ομοσπονδία μας στέκεται αρωγός στη βασική αρχή που κι εσείς επαναλάβατε:«Το νερό είναι δημόσιο αγαθό και πόρος ζωτικής σημασίας.»Αυτή η θέση αποτελεί για εμάς θεμέλιο και αδιαπραγμάτευτο άξονα, κατοχυρωμένο τόσο συνταγματικά (άρθρα 5 και 21), όσο και με τη σημαντική απόφαση 1906/2014 της Ολομέλειας του ΣτΕ, που απέτρεψε την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ.
Ωστόσο, παρά την καταρχήν σύμπλευση επί της αρχής, οι πράξεις της κυβέρνησής σας τα τελευταία δύο έτη αποτυπώνουν διαφορετική κατεύθυνση. Η σύσταση του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας Α.Ε. (Ο.Δ.Υ.Θ. Α.Ε.), η απόπειρα επέκτασης αντίστοιχου σχήματος στην Περιφέρεια της Κρήτης, καθώς και οι δηλώσεις του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης στο ιδιωτικά διοργανωμένο “Greek Water Summit 2025”, επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες μας περί σταδιακής ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης του νερού.
Ως γεωτεχνικοί επιστήμονες, και ειδικότερα ως Γεωλόγοι, Γεωπόνοι και Δασολόγοι του δημόσιου τομέα, γνωρίζουμε από πρώτο χέρι τα προβλήματα και τις ανάγκες του υδάτινου ισοζυγίου της χώρας. Συμφωνούμε πως η λειψυδρία αποτελεί ορατή απειλή και πως ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων καθιστά τη διαχείριση των υδάτων μη λειτουργική και αναποτελεσματική. Το σημερινό σχήμα δεν ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της εποχής.
Ενδεικτικά των λαθών που έχουν γίνει, σας υπενθυμίζουμε δύο παραδείγματα:
• Ένα πρόσφατο της δικής σας κυβέρνησης. Με το Π.Δ. 77/2023, η μεταφορά της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων & Αγροτικών Υποδομών του ΥπΑΑΤ στο Υπουργείο Υποδομών διέσπασε κρίσιμες αλυσίδες σχεδιασμού και υλοποίησης έργων άρδευσης.
• Ένα λίγο παλαιότερο και το πλέον καταστροφικό. Στον τομέα των Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ), οι διαδοχικές μεταφορές εποπτείας (από Νομαρχίες σε Δήμους το 2011 και έπειτα σε Περιφέρειες το 2017-18) συνοδεύτηκαν από διοικητική ασάφεια, υποστελέχωση και απώλεια τεχνογνωσίας, με αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση της λειτουργίας των σημαντικότερων φορέων άρδευσης της χώρας.
Η ανάγκη για ενιαίο σχεδιασμό είναι αυταπόδεικτη. Το ερώτημα είναι: με ποια κατεύθυνση;
Εξοχότατε Κύριε Πρωθυπουργέ,
Εν όψει του αναμενόμενου σχεδίου της κυβέρνησης τον Σεπτέμβριο, κρίνουμε αναγκαίο να θέσουμε εκ προοιμίου το πλαίσιο που, κατά τη γνώμη μας, αποτελεί ρεαλιστική και βιώσιμη λύση — ειδικά στον κρίσιμο τομέα της γεωργικής άρδευσης:
• Επανίδρυση των Υπηρεσιών Εγγείων Βελτιώσεων (Υ.Ε.Β) σε επίπεδο Περιφερειών, με στελέχωση από εξειδικευμένους γεωτεχνικούς και τεχνικούς επιστήμονες.
• Ιδανικά για λόγους ενιαίου συντονισμού και εφαρμογής σαφούς πολιτικής θα προτείναμε την Επανένταξη των αρμοδιοτήτων αυτών στο ΥπΑΑΤ, υπό τη δημιουργία νέας Γενικής Διεύθυνσης Εγγείων Βελτιώσεων και Εδαφοϋδατικών Πόρων και την μεταφορά των Υ.Ε.Β και των υπαλλήλων στο υπουργείο. (όπως του ανάλογου της μεταφοράς των Δασαρχείων στο Υ.Π.ΕΝ).
Εάν τα ανωτέρω κρίνονται ανεφάρμοστα ή παρωχημένα, τότε προτείνουμε τη θεσμοθέτηση ενός ενιαίου Εθνικού Δημόσιου Οργανισμού Υδάτων, με πανελλαδική εμβέλεια και σαφή διαχωρισμό των ρόλων του κράτους και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Στην κατεύθυνση αυτή, προτείνουμε η Πολιτεία να μελετήσει σοβαρά το παράδειγμα του Ισραήλ, όπου το νερό αντιμετωπίζεται ως εθνικός πόρος και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα περιορίζεται αποκλειστικά στην αφαλάτωση. Μοντέλο που συνάδει με τις δικές μας γεωκλιματικές συνθήκες και αξίζει να μελετηθεί εξαντλητικά, αποφεύγοντας πρόχειρες ή αποσπασματικές υιοθετήσεις πρακτικών που δεν μας ταιριάζουν.
Οι οργανισμοί τύπου Ο.Δ.Υ.Θ. Α.Ε. δεν προσφέρουν λύσεις — επιτείνουν την αδιαφάνεια, δημιουργούν σκιές και ανοίγουν κερκόπορτα στην εμπορευματοποίηση ενός θεμελιώδους πόρου ζωής.
Πιστεύουμε ειλικρινά ότι η διαχείριση του νερού αποτελεί κορυφαίο εθνικό ζήτημα και απαιτεί γενναίες, ξεκάθαρες και μακρόπνοες αποφάσεις. Είμαστε πρόθυμοι να συμβάλουμε με τεκμηριωμένες προτάσεις και επιστημονική γνώση.
Αναμένουμε το πλήρες κυβερνητικό σχέδιο, ώστε να τοποθετηθούμε αναλυτικά.
