Το σχέδιο για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) παρουσίασε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το Σάββατο 29 Μαΐου 2021, στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου στα Χανιά.
Ο κ Μητσοτάκης τόνισε πως «Ο ΒΟΑΚ σήμερα είναι ο μεγαλύτερος νέος αυτοκινητόδρομος, ο οποίος θα κατασκευαστεί στην Ευρώπη. Έχουμε πια την απόλυτη βεβαιότητα ότι διαθέτουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία, έτσι ώστε δημόσιοι πόροι, ευρωπαϊκοί πόροι σε συνδυασμό με τη χρηματοδότηση η οποία θα έρθει από τη χρήση του δρόμου να μας εξασφαλίζει ότι διαθέτουμε πια το εργαλείο για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε ένα έργο το οποίο θα ξεπεράσει τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ».
Ο ΒΟΑΚ θα έχει συνολικό μήκος 294 χλμ και θα διατρέχει οκτώ Δήμους της Περιφέρειας Κρήτης κατά μήκος της Βόρειας ανεπτυγμένης ακτής της νήσου και στους τέσσερις νομούς. Θα συνδέει τις κύριες πύλες εισόδου/εξόδου του νησιού ενώ συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος του κυκλοφοριακού φόρτου. Αξίζει να σημειωθεί ότι γύρω από τον ΒΟΑΚ συγκεντρώνεται περίπου το 80% της τουριστικής δραστηριότητας ενώ εξυπηρετεί το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού. Θα ενισχύσει σημαντικά την απασχόληση με τη δημιουργία 90.000 έως 130.000 νέων θέσεων εργασίας σε όλο το φάσμα της οικονομίας κατά τη φάση της κατασκευής και μετά από την ολοκλήρωση του έργου και για χρονικό ορίζοντα έως 30 έτη.
Ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης καλωσορίζοντας τον Πρωθυπουργό χαρακτήρισε «ιστορική μέρα η σημερινή για την Κρήτη» υπογραμμίζοντας ότι «Από την πλευρά τη δική μας θέλουμε να συμβάλλουμε θετικά έτσι ώστε όποια μικρά ή μεγάλα προβλήματα προκύψουν να αντιμετωπιστούν και να υλοποιηθεί αυτό το μεγάλο αναπτυξιακό έργο για την Κρήτη».
Συγκεκριμένα ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του ανέφερε:
Κύριε Υπουργέ, κύριε Περιφερειάρχα, Σεβασμιότατε, Δήμαρχοι, κυρίες και κύριοι, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, τον Κώστα Καραμανλή, τον Υφυπουργό, τον Γιάννη Κεφαλογιάννη, ένα ξεχωριστό μεγάλο ευχαριστώ στον Γιώργο Καραγιάννη για την πολύ σκληρή δουλειά που έχει κάνει για να φτάσουμε στο σημερινό σημείο και βέβαια σε όλες τις υπηρεσίες του Υπουργείου.
Εργαστήκατε πολύ σκληρά, ξεπερνώντας μεγάλα εμπόδια για να μπορέσουμε σήμερα να φτάσουμε στο σημείο να ανακοινώσουμε, με απόλυτη βεβαιότητα, το χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση του πιο σημαντικού αναπτυξιακού έργου για την Κρήτη για τον επόμενο αιώνα.
Σκεφτόμουν καθώς άκουγα την παρουσίαση του Γιώργου (Καραγιάννη), ότι πήρα το δίπλωμά μου το 1986. 35 χρόνια μετά, ένα μεγάλο κομμάτι του ΒΟΑΚ παραμένει ακριβώς το ίδιο με αυτό το οποίο συνάντησα, ως νέος οδηγός, στα μέσα της δεκαετίας του ’80.
Η υπόλοιπη χώρα κατάφερε και απέκτησε με ταχύτητα και σε μεγάλο βαθμό -εξαιτίας αυτής της Παράταξης- ένα σύγχρονο δίκτυο αυτοκινητοδρόμου. Η Κρήτη όμως έμεινε πίσω για λόγους που λίγο-πολύ σας είναι γνωστοί.
Όταν προεκλογικά απευθύνθηκα με ειλικρίνεια στους συντοπίτες μου, σας είπα ότι αναλαμβάνω προσωπικά τη δέσμευση να ολοκληρώσω το Βόρειο Οδικό Άξονα. Δεν σας μίλησα όμως με μεγάλες λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσαμε να υλοποιήσουμε αυτό το έργο. Σας είπα μόνο, πάλι, μιλώντας σας τη γλώσσα της αλήθειας, ότι ο δρόμος αυτός θα έχει διόδια, όπως διόδια έχουν όλοι οι αυτοκινητόδρομοι στην υπόλοιπη επικράτεια. Ο λόγος που δεν το έκανα ήταν γιατί γνώριζα ότι υπήρχε παντελή μελετητική ανωριμότητα αλλά και χρηματοδοτική ανεπάρκεια. Και ότι οι εξαγγελίες οι οποίες είχαν γίνει μέχρι στιγμής αποτελούσαν ουσιαστικά λόγια του αέρα.
Όταν, λοιπόν, ήρθαμε στα πράγματα ζήτησα από τον Υπουργό και από το επιτελείο του να μου πουν την αλήθεια για να μπορέσουμε να πούμε την αλήθεια, στη συνέχεια στους συντοπίτες μας.
Είμαστε, λοιπόν, σήμερα στο σημείο να μπορούμε να εξαγγείλουμε το χρονοδιάγραμμα για το έργο αυτό, έχοντας καταβάλει πολύ μεγάλη προσπάθεια να ωριμάσουμε τις σχετικές μελέτες, να ολοκληρώσουμε τη χάραξη και να εξασφαλίσουμε τη χρηματοδότηση.
Ως προς τη χρηματοδότηση πρέπει να σας πω ότι προσωπικά και το επιτελείο μου και το Υπουργείο κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια έτσι ώστε μέρος της χρηματοδότησης να εξασφαλιστεί από το νεοσυσταθέν Ταμείο Ανάκαμψης.
Σας διαβεβαιώνω ότι δεν ήταν καθόλου εύκολο καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης χρηματοδοτεί αυτό το οποίο οι ευρωπαίοι αποκαλούν τις «υποδομές του μέλλοντος».
Ο ΒΟΑΚ είναι μία εκκρεμότητα που μας έρχεται, δυστυχώς, από το παρελθόν. Καταφέραμε, όμως, για δύο σημαντικούς αυτοκινητοδρόμους, τις δύο μεγάλες εκκρεμότητες τις οποίες είχαμε, τον Βόρειο Οδικό Άξονα και το Βόρειο Τμήμα του Ε65 να εξασφαλίσουμε χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Δουλέψαμε πάρα πολύ -και θέλω να ευχαριστήσω και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης, τον Υφυπουργό και τον Γενικό Γραμματέα- για το πώς θα εξασφαλίσουμε πρόσθετη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ.
Και έχουμε πια σήμερα την απόλυτη βεβαιότητα ότι διαθέτουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία, έτσι ώστε δημόσιοι πόροι, ευρωπαϊκοί πόροι σε συνδυασμό με τη χρηματοδότηση η οποία θα έρθει από τη χρήση του δρόμου να μας εξασφαλίζει ότι διαθέτουμε πια το εργαλείο για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε ένα έργο το οποίο -όπως σας είπε και ο Υπουργός- θα ξεπεράσει τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο ΒΟΑΚ σήμερα είναι ο μεγαλύτερος νέος αυτοκινητόδρομος, ο οποίος θα κατασκευαστεί στην Ευρώπη. Δεν υπάρχει άλλο αντίστοιχο τέτοιο έργο. Για τη σημασία του και την ανάγκη του δεν νομίζω ότι χρειάζεται να σας πείσω ιδιαίτερα.
Αρκεί να πω μόνο ότι, αν δεν προχωρήσουμε σε αυτό το έργο, η Κρήτη θα παραμείνει αναπτυξιακά ακρωτηριασμένη. Δεν θα μπορέσει ποτέ να παρακολουθήσει την ανάπτυξη της υπόλοιπης Ελλάδος καθώς δεν είναι δυνατόν να είναι εξαρτημένη ως προς την κάλυψη της τουριστικής της κίνησης, αλλά και τις ανάγκες των εμπορικών μετακινήσεων από τον υφιστάμενο δρόμο.
Αποτελεί, λοιπόν, αποτελούσε, αποτελεί, θα αποτελεί για εμένα αδιαπραγμάτευτη αναπτυξιακή προτεραιότητα. Όμως τον Βόρειο Οδικό Άξονα τον προχωράμε και για έναν λόγο ακόμα πιο προσωπικό, πιο ανθρώπινο. Νομίζω ότι αγγίζει όλες και όλους. Κυρίως τους συντοπίτες μας που θρήνησαν θύματα και είναι πάρα πολλά αυτά στο Βόρειο Οδικό Άξονα. Και μαζί με τον Λευτέρη Αυγενάκη είχαμε δουλέψει και είχαμε ανακοινώσει, όταν ήμασταν στην αντιπολίτευση, ένα πολύ αναλυτικό σχέδιο για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων με ιδιαίτερη έμφαση στην Κρήτη.
Ξέρω, ως γονιός, την αγωνία που κάθε φορά που τα παιδιά μας παίρνουν το αυτοκίνητό τους στην Κρήτη να εξασφαλίσουμε ότι θα επιστρέψουν σίγουρα και ασφαλή στο σπίτι τους.
Το πρόβλημα της οδικής ασφάλειας, φίλες και φίλοι, αγαπητέ Σταύρο, δεν είναι μόνο ζήτημα οδικών υποδομών. Δεν είναι μόνο ζήτημα οδικών υποδομών. Και θέλω, επίσης, εδώ πέρα να πω ότι το Υπουργείο έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα μικρών και μεσαίων παρεμβάσεων σε δρόμους σε ολόκληρη την επικράτεια έτσι ώστε να κάνουμε σημειακές διορθώσεις στα σημεία εκείνα τα οποία γνωρίζουμε από την εμπειρία ότι είναι και επικίνδυνα.
Το ζήτημα της οδικής ασφάλειας είναι και ζήτημα εκπαίδευσης, είναι και ζήτημα αντιλήψεων, είναι και ζήτημα νοοτροπίας του πώς αντιλαμβανόμαστε τη σχέση μας με το τιμόνι και δυστυχώς ενίοτε και με το αλκοόλ. Είναι και ζήτημα τεχνολογίας, διότι από ένα σημείο και πέρα θα προχωρήσουμε νομοτελειακά στην ημιαυτόνομη και στην αυτόνομη οδήγηση η οποία θα μειώσει σημαντικά τα ατυχήματα.
Και θέλω να γνωρίζετε, αυτός ο δρόμος θα είναι ένας δρόμος του μέλλοντος. Θα είναι ένα δρόμος, δηλαδή, ο οποίος θα έχει έτοιμες τις υποδομές για ημιαυτόνομη και αυτόνομη οδήγηση. Θα είναι ένας δρόμος ο οποίος θα έχει φιλικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Καθώς οι τρόποι μετακίνησης αλλάζουν, καθώς μετακινούμαστε με γρήγορους ρυθμούς ολοένα και περισσότερο προς την ηλεκτροκίνηση. Πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι υπάρχουν και στο νησί μας οι σχετικές υποδομές για να μπορούμε να υποστηρίξουμε αυτή τη μεγάλη μετάβαση.
Και βέβαια, για ένα νησί, με έναν τόσο δυναμικό πρωτογενή αλλά και δευτερογενή τομέα, η ασφάλεια και η ταχύτητα των μεταφορών των αγροτών μας, των βιομηχάνων μας, έχει εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Είμαι, λοιπόν, πολύ χαρούμενος που σήμερα είμαστε σε θέση να σας παρουσιάσουμε το σχέδιο για ένα έργο το οποίο είναι ολοκληρωμένο.
Ξέρω ότι στην πορεία ενός τέτοιου μεγάλου έργου, το οποίο όπως σας είπε ο υπουργός, θα προχωρήσει με τρεις διαφορετικούς τρόπους, σύμβαση παραχώρησης για το μεγάλο κομμάτι από τα Χανιά μέχρι την Χερσόνησο, σύμπραξη Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα από την Χερσόνησο μέχρι την Νεάπολη και από κει και πέρα δημόσιο έργο μέχρι τον Άγιο Νικόλαο και τελικά μέχρι την Σητεία, το κομμάτι Χανιά- Κίσσαμος εντάσσεται και αυτό στην σύμβαση παραχώρησης, ξέρουμε ότι θα υπάρχουν δυσκολίες.
Ξέρουμε, επίσης, ότι ένας από τους λόγους που ο Βόρειος Οδικός Άξονας δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα ήταν διότι, δυστυχώς, υπήρχαν τοπικές αντιδράσεις και τοπικά συμφέροντα τα οποία εμπόδιζαν την ολοκλήρωση ολόκληρου του έργου. Διότι ένα κομμάτι μόνο να λείπει από το έργο αυτό, μια δυσκολία να συναντήσει κανείς, ένα πρόβλημα με την Αρχαιολογία, όπως είχαμε και το ξεπεράσαμε, παραδείγματος χάριν, στα Άπτερα, θα τίναζε ολόκληρο το έργο στον αέρα. Η χάραξη πρέπει να είναι ενιαία.
Η χάραξη έχει κλείσει. Μπορεί να υπάρχουν δυνατότητες για κάποιες μικρές αλλαγές αλλά βασικά είναι αυτή την οποία έχει συμφωνήσει το υπουργείο και μας έχει προτείνει το υπουργείο.
Και όταν με ρώτησαν στο υπουργείο για την χάραξη τους είπα, δεν θέλω να ξέρω. Δεν θέλω να ξέρω ποια είναι η χάραξη. Εσείς θα μου πείτε τεχνικά ποια είναι η σωστή χάραξη. Η πιο συμφέρουσα και αυτή η οποία μπορεί να πάρει τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις και θα δημιουργήσει την ελάχιστη δυνατή αναταραχή, διότι πάντα όταν φτιάχνεις ένα δρόμο μπορεί να υπάρχουν μικρές ή μεγαλύτερες αντιδράσεις.
Και σε αυτό καταλήξαμε και χαίρομαι διότι καταλαβαίνω και από τον Περιφερειάρχη, και από τους Αντιπεριφερειάρχες, ότι υπάρχει συμφωνία, ως προς το βασικό πλαίσιο της χάραξης, γιατί χρειαζόμαστε και τη δική σας στήριξη σε αυτήν την προσπάθεια, διότι πάντα μπορεί να υπάρχουν μικρές ή μεγάλες αντιδράσεις.
Το οφείλουμε, όμως, το οφείλουμε στους εαυτούς μας, εμείς ως διαχειριστές της κεντρικής εξουσίας, εσείς ως τοπικοί άρχοντες, η Περιφέρεια, οι 8 Δήμοι από τους οποίους περνάει τελικά ο ΒΟΑΚ, να δουλέψουμε όλοι μαζί, έτσι ώστε το έργο αυτό, επιτέλους, να γίνει πραγματικότητα και θα γίνει πραγματικότητα. Όπως θα γίνουν πραγματικότητα και τα μεγάλα, τα υπόλοιπα μεγάλα έργα υποδομών της Κρήτης, το αεροδρόμιο στο Καστέλι, το οποίο τόσο απαραίτητο ήταν.
Η ταυτόχρονη συζήτηση για την αξιοποίηση της έκτασης του παλιού αεροδρομίου. Είχε δίκιο ο Υπουργός όταν είπε ότι δεν μπορούμε να ανεχθούμε ξανά ένα δεύτερο Ελληνικό. Δεν γίνεται να περάσουν 18 χρόνια με ένα «φιλέτο» δίπλα στην πόλη του Ηρακλείου και να μην έχουμε σχεδιάσει πως θα την αξιοποιήσουμε αυτήν την έκταση.
Η διασύνδεση, μικρή και μεγάλη της Κρήτης με τα ηλεκτρικά καλώδια, τα μεγάλα αντιπλημμυρικά, αρδευτικά έργα. Σημαντικότατα έργα υποδομής από την κεντρική κυβέρνηση, το νέο ΕΣΠΑ.
Το νέο ΕΣΠΑ, θέλω να πω ότι έχει 8,2 δισεκατομμύρια για τις Περιφέρειες συνολικά. Το οποίο και αυτό ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να είμαστε από τις πρώτες χώρες που θα το ολοκληρώσει και θα μπορέσουμε να θέσουμε αυτούς τους πόρους στη διάθεση των Περιφερειών, έτσι ώστε να αρχίζουν από τώρα να κάνουν το σχεδιασμό τους.
Έχουμε, λοιπόν, με άλλα λόγια σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία. Από το Ταμείο Ανάκαμψης, από το ΕΣΠΑ και θα δουλέψουμε μαζί. Θα δουλέψουμε μαζί για να κάνουμε πράξη το αναπτυξιακό μας όραμα για την Κρήτη.
Μια Κρήτη στην οποία θα έλεγα ότι βρίσκονται σε υπερθετικό βαθμό όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Φυσική ομορφιά, πολιτισμός, περιβάλλον, αλλά και γνώση, τεχνολογία, καινοτομία. Ένα νησί με μεγάλο μέγεθος, ένα νησί με εξαιρετικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, με ανταγωνιστικό πρωτογενή τομέα. Ναυαρχίδα του τουρισμού. Πρωταγωνίστρια η Κρήτη στην ενεργειακή μετάβαση και τις νέες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Πρωταγωνίστρια και στον τρόπο με τον οποίον αλλάζει ο κόσμος μας και θα ζούμε και την εποχή μετά τον κορωνοϊό. Τεράστιες ευκαιρίες ανοίγονται μπροστά μας για ολόκληρη τη χώρα. Ειδικά για την Κρήτη. Είναι ευκαιρίες τις οποίες δεν θα πρέπει, σε καμία περίπτωση, να αφήσουμε αναξιοποίητες και δεν θα το κάνουμε, γιατί μας ενώνει το ίδιο κοινό όραμα για τον τόπο μας και για το μέλλον του.
Και είμαι πολύ αισιόδοξος. Είμαι πολύ αισιόδοξος, ότι καθώς τελειώνουμε με την περιπέτεια του κορωνοϊού ανοίγεται μπροστά μας ένας νέος μεγάλος αναπτυξιακός κύκλος για ολόκληρη τη χώρα και φυσικά για την πατρίδα μας, για την Κρήτη.
Και καθώς ετοιμαζόμαστε να ξεκινάμε να υποδεχθούμε τους επισκέπτες για την φετινή τουριστική περίοδο θα ζητήσω ακόμα μία φορά να ακολουθήσουμε το τρίπτυχο «εμβολιαστείτε – προετοιμαστείτε – υποδεχθείτε».
Και να μην ξεχνάμε ότι δεν έχουμε τελειώσει ακόμα με τον κορωνοϊό, ότι τα βασικά μέτρα προστασίας πρέπει να τηρούνται. Καταλαβαίνω την κούραση, τη χαλάρωση, την ανάγκη του κόσμου να βγει να εκτονωθεί και τα πράγματα πηγαίνουν καλύτερα σε όλους τους δείκτες.
Παρακαλώ όμως, παρακαλώ ειδικά τους τοπικούς άρχοντες να κάνουμε αυτή την επιπρόσθετη προσπάθεια ώστε να μπορούμε να υποδεχθούμε τους επισκέπτες, φίλους μας, με ασφάλεια, να επιστρέψουν στις χώρες τους πίσω με ασφάλεια και να προστατευτούμε πάνω από όλα εμείς οι ίδιοι.
Και βέβαια να μπορέσουμε σε όλα τα επίπεδα να ξεπεράσουμε αυτό το τείχος του φόβου που μπορεί να υπάρχει ακόμα για τους εμβολιασμούς για να φτάσουμε στο τείχος της ανοσίας όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Αλλά θα τα καταφέρουμε. Και ο Βόρειος Οδικός Άξονας για τον οποίο σήμερα σας μιλήσαμε θα είναι έργο-οδηγός για την Κρήτη.
Και, κλείνοντας, δεν μπορώ να μην θυμηθώ και προσωπικά και βιωματικά τις συζητήσεις τις πολλές που είχα με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη για τη μεγάλη σημασία αυτού του έργου. Ο ίδιος έβαλε τη δική του σφραγίδα όσο του το επέτρεπαν τότε οι συνθήκες. Ήξερε όμως και αυτός πολύ καλά ότι χωρίς αυτόν τον δρόμο η Κρήτη δεν θα μπορέσει ποτέ να εκπληρώσει τη μεγάλη της αναπτυξιακή δυναμική.
Και, πιστεύω, ότι στο πρόσωπό του τιμούμε όλους αυτούς οι οποίοι οραματίστηκαν, αγωνίστηκαν, έβαλαν ένα λιθαράκι για τη συνολική πορεία της Κρήτης και για να βρισκόμαστε εμείς, σήμερα, σε αυτήν τη θέση, να έχουμε παραλάβει την σκυτάλη. Κάποια στιγμή θα τη δώσουμε στους επόμενους. Αυτή είναι η μοίρα, ξέρετε, των μεγάλων έργων. Συνήθως άλλος τα σχεδιάζει, άλλος τα δημοπρατεί, άλλος τα υλοποιεί, μερικές φορές άλλος κόβει και την κορδέλα.
Αν και εδώ, όπως σας είπε ο Υπουργός, το μεγάλο κομμάτι της δουλειάς έγινε από αυτή την Κυβέρνηση. Με ήσυχη τη συνείδηση, απευθύνομαι σήμερα στους συντοπίτες μου και τους λέω ότι η δέσμευση την οποία ανέλαβα προεκλογικά ότι ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης θα γίνει πράξη είμαι εδώ για να σας το ξαναπώ, ο δρόμος αυτός θα γίνει και η Κρήτη θα αποκτήσει, επιτέλους, το δρόμο που της αξίζει.»
