[χρόνος ανάγνωσης 1 λεπτό και 39 δευτ.]
Από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης «Η πολιτική και οι ειδήμονες – Η επιστήμη στη δημοκρατική κοινωνία» της Zeynep Pamuk, σε μετάφραση Νεκτάριου Καλαϊτζή.
Η ικανότητά μας να αναλαμβάνουμε δράση για κάποια από τα μεγαλύτερα προβλήματα του καιρού μας, όπως οι πανδημίες, η κλιματική αλλαγή, η βιοτεχνολογία ή τα πυρηνικά όπλα, προϋποθέτει να βασιζόμαστε στη γνώση που μας παρέχουν οι επιστήμονες και άλλοι ειδήμονες. Τίθενται ωστόσο κρίσιμα ερωτήματα: Σε ποιο βαθμό η διαθέσιμη επιστημονική γνώση είναι δυνατόν να επηρεάζει τις διαδικασίες με τις οποίες λαμβάνονται πολιτικές αποφάσεις για τη χρήση της; Είναι άραγε ορθό να αναμένουμε από τους πολίτες να εγκύπτουν στις εξειδικευμένες λεπτομέρειες της επιστήμης; Πώς τα ζητήματα που αφορούν τη χρήση της επιστήμης σε μια δημοκρατική κοινωνία επηρεάζονται από ευρύτερες αποφάσεις σχετικά με τη χρηματοδότηση, τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή της επιστημονικής έρευνας; Πώς επικοινωνείται η επιστήμη; Ποιος λογοδοτεί και σε ποιον; Εντέλει, πώς διαμορφώνεται το ισοζύγιο μεταξύ της δημοκρατικής και της επιστημονικής αυθεντίας σε αποφάσεις που εξαρτώνται και από τις δύο;
Αυτά είναι ορισμένα από τα κρίσιμα και άκρως επίκαιρα ερωτήματα στα οποία επιχειρεί να απαντήσει το βιβλίο της Zeynep Pamuk. Οι απαντήσεις, με τη σειρά τους, μας βοηθούν να εντοπίσουμε τις διαρθρωτικές εντάσεις στη σχέση επιστήμης και πολιτικής, και να τις διακρίνουμε από ενδεχόμενα περιστασιακά προβλήματα που οφείλονται στην ηθική ανεπάρκεια ή στην ανικανότητα ατόμων που κατέχουν περίοπτες πολιτικές ή επιστημονικές θέσεις σε δεδομένη χρονική στιγμή.
Με μια στέρεη φιλοσοφική προσέγγιση και με συναρπαστικά παραδείγματα, το βιβλίο οδηγεί εντέλει τη συζήτηση πέρα από τη διχοτομία ανάμεσα στην αυθεντία της επιστήμης και στην ισχύ της πολιτικής εξουσίας, προτείνοντας συγκεκριμένες θεσμικές λύσεις, όπως τη δημιουργία ενός «δικαστηρίου της επιστήμης», που θα είναι σε θέση να ρυθμίζουν ορθολογικά τη λειτουργία και τη χρήση της επιστήμης στο πλαίσιο της δημοκρατικής κοινωνίας.
Η Zeynep Pamuk είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Σύγχρονης Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και εταίρος του Nuffield College. Διδάκτωρ πολιτικής επιστήμης του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, διετέλεσε επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο, μέλος του έκτακτου διδακτικού προσωπικού στο Κολέγιο St John’s της Οξφόρδης και, έως το 2023, επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικής Θεωρίας στο Τμήμα Διακυβέρνησης του London School of Economics. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στο σημείο όπου τέμνονται η πολιτική θεωρία, η φιλοσοφία της επιστήμης και η κοινωνική επιστημολογία, μελετώντας ζητήματα όπως ο ρόλος των ειδημόνων στην πολιτική, οι επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης και του αυτοματισμού στη δημοκρατία, η ελευθερία της έρευνας και τα όριά της καθώς και ο ρόλος του Τύπου στη δημοκρατία. Tο βιβλίο της Η πολιτική και οι ειδήμονες (Politics and Expertise: How to Use Science in a Democratic Society, Princeton University Press 2021) τιμήθηκε το 2022 με το American Political Science Association’s Foundations of Political Theory Section First Book Award.
