Του Γιώργου Ατσαλάκη*
Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, η υπό μετάλλαξη της Όμικρον ΒΑ.2 γίνεται κυρίαρχη στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Οι εμβολιασμένοι και οι ήδη νοσήσαντες εξακολουθούν να προστατεύονται από βαριά νόσηση και από θανάτους αλλά δεν φαίνεται να προστατεύονται από την μόλυνση της Όμικρον, ΒΑ.2. Η αναμνηστική δόση μειώνει κατά 95% την εισαγωγή για νοσηλεία σε όλες τις ηλικίες για την Όμικρον και για την υπό παραλλαγή της Όμικρον ΒΑ.2. Επιπλέον ο δύο δόσεις προστατεύουν κατά 79% και η αναμνηστική κατά 94% από την διασωλήνωση.
Η μετάλλαξη Όμικρον έχει εξαπλωθεί ραγδαία στο Χονγκ Κονγκ και την Νέα Ζηλανδία με πολύ υψηλό αριθμό κρουσμάτων τις τελευταίες εβδομάδες. Το Χονγκ Κονγκ έχοντας κρατήσει σε πολύ χαμηλό επίπεδο την πανδημία τα τελευταία 2 έτη, βλέπει σε λιγότερο από ένα μήνα τα ημερήσια κρούσματα να φθάνουν σε κορυφή περίπου στα 80.000. Εντός 1,5 μήνα οι θάνατοι έφθασαν σωρευτικά τους 7.100 οι οποίοι θα συνεχίσουν να αυξάνονται, ξεπερνώντας την Φιλανδία, την Νορβηγία, την Αυστραλία, Ιαπωνία, Ν. Κορέα και την Σιγκαπούρη που και αυτές γνώρισαν πρόσφατα πολύ υψηλούς θανάτους.
Ο μεγάλος αριθμός θανάτων στο Χονγκ Κονγκ οφείλεται στο μη εμβολιασμό του 66% των πολιτών ηλικίας πάνω από 80 ετών. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Νέα Ζηλανδία είναι 2% και για αυτό έχει σωρευτικά 217 θανάτους, παρά το πρόσφατο ημερήσιο υψηλό των 24.000 κρουσμάτων.
Η Κίνα τώρα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη φάση της πανδημίας διότι όπως και στο Χονγκ Κονγκ, έχει 48% μη εμβολιασμένους στην ηλικία πάνω των 80 ετών που αντιστοιχούν σε περίπου 15 εκατομμύρια. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που είχε το τελευταίο μήνα υψηλό ημερήσιων κρουσμάτων στα 3.602. Τα άμεσα και καθολικά lock-down που επιβάλει σε κάθε εμφάνιση κρουσμάτων είχαν ως αποτέλεσμα κανένα θάνατο από τον Απρίλιο του 2020. Πρόσφατα πολλές κινέζικες πόλεις δεκάδων εκατομμυρίων κατοίκων εφάρμοσαν καθολικό lock-down για να αποφύγουν την επανάληψη της εμπειρίας του Χουμπέι.
Η μείωση των ποσοστών σοβαρής νοσηλείας και θανάτων είναι ένας συνδυασμός δύο παραγόντων. Ο πρώτος παράγοντάς είναι η αυξημένη ανοσία του πληθυσμού είτε λόγω των εμβολιασμών είτε λόγω της νόσησης και ο δεύτερος παράγοντας είναι η ηπιότερη νοσηρότητα των μεταλλάξεων του κορωνοϊού. Οι παραπάνω πρόσφατοι αριθμοί της πανδημίας στο Χονγκ Κονγκ το επιβεβαιώνουν. Η Όμικρον έχει μειωμένη νοσηρότητα αλλά όταν μεταδίδεται σε περιοχές που υπάρχει χαμηλό ποσοστό εμβολιασμένων και δεν υπήρχαν πολλά κρούσματα στο παρελθόν (που σημαίνει χωρίς φυσική ανοσία από νοσήσεις), δημιουργεί υψηλό αριθμό βαριά νοσούντων και θανάτων. Περαιτέρω επιβεβαίωση έρχεται από την Νότια Κορέα, η οποία μη έχοντας πολύ ελάχιστα κρούσματα και θανάτους από την αρχή της πανδημίας, το τελευταίο 1,5 μήνα έφθασε σε υψηλό ημερήσιων κρουσμάτων στις 620.000 και σωρευτικούς θανάτους στους 15.000.
Ουσιαστικά η παραπάνω ανάλυση αποδεικνύει ότι η στρατηγική μηδενικών κρουσμάτων (Zero covid) ήταν λάθος και οι χώρες που την ακολουθήσαν χωρίς υψηλό βαθμό ανοσίας από εμβολιασμό ή φυσική ανοσία, βλέπουν τώρα υψηλά κρούσματα και υψηλούς θανάτους. Τα δεδομένα δείχνουν ότι η σωστή στρατηγική είναι η προστασία από τον θάνατο των ηλικιωμένων και των ευάλωτων και όχι τόσο η ανοσία της αγέλης.
Η στρατηγική όλων των χωρών είναι πλέον να μάθουμε να ζούμε με την covid. Για αυτό χρειάζεται θετική επικοινωνία, εκπαίδευση, και ισχυρό σύστημα υγείας.
Το πρόσφατο υπό-κύμα που ξεκίνησε από της 6 Μαρτίου στην χώρα μας θα κορυφωθεί περίπου όταν φθάσει στο 60% της κορυφής των κρουσμάτων της 4η Ιανουαρίου. Η πρόβλεψη μας της 2ας Δεκεμβρίου 2021, η οποία προέβλεψε ότι η κορυφή ήταν στις αρχές Ιανουαρίου (έχει επιβεβαιωθεί), ότι θα υπάρχουν εξάρσεις υπό-κυμάτων και ότι η σημαντική εξασθένιση του κύματος θα γίνει τον Μάιο, εξακολουθεί να ισχύει.
Μόνο το 71% του πληθυσμού έχουν εμβολιαστεί με δυο δόσεις τουλάχιστον. Η χώρας μας εξακολουθεί να έχει υψηλό ποσοστό ανεμβολίαστων άνω των 65 ετών και ευάλωτων ατόμων τα οποία δεν έχουν αποκτήσει ούτε φυσική ανοσία. Ενόψει της απελευθέρωσης πολλών από τα μέτρα, είναι θέμα χρόνου τα άτομα αυτά να τα «επισκεφθεί» ο ιός, οπότε έχουν μεγάλη πιθανότητα βαριάς νόσησης, διασωλήνωσης ή θανάτου. Ενόψει της περαιτέρω χαλάρωσης των μέτρων, της αύξησης της κινητικότητας λόγου Πάσχα και έναρξης τουριστικής περιόδου, ο κίνδυνος για τα άτομα αυτά θα πολλαπλασιαστεί. Απαιτείται ο άμεσος εμβολισμός αυτών των ατόμων διότι ο ιός δεν είναι εποχιακός, δεν έχει εξαφανιστεί και από ότι φαίνεται θα τον αντιμετωπίζουμε για πολύ καιρό ακόμα. Μόνο η αύξηση των εμβολιασμένων και τα νέα αντι-ιικά φάρμακα για αυτούς που δεν μπορούν αν αποκτήσουν ανοσία από τα εμβόλια, μπορούν να αποτρέψουν την βαριά νόσηση.
*Ο Γιώργος Ατσαλάκης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης,
Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.
