Με πρόταση της Εταιρείας Ίδρυσης και Διοίκησης του Μουσείου της Κρήτης, της Κατοχής και της Αντίστασης, με τη στήριξη της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης και του Αρχιεπισκόπου, Ειρηναίου σε συνεργασία με τη διεύθυνση του Καταστήματος Κράτησης Αγιάς Χανίων, η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής αποφάσισε την παραχώρηση των «κελιών των μελλοθανάτων» για δημιουργία Μουσείου, στο Κατάστημα Κράτησης Αγιάς και μικρού αγροτεμαχίου ιδιοκτησίας του Καταστήματος Κράτησης, στο οποίο εκτελούνταν αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, και είναι γνωστό με την ονομασία «Γολγοθάς», για την κατασκευή Ιερού Ναού, στη μνήμη των ηρώων που εκτελέστηκαν στην περιοχή.
Τα «κελιά των μελλοθανάτων», 12 στο σύνολο, βρίσκονται στη βορειοανατολική πλευρά του Καταστήματος Κράτησης και διαχωρίζονται με μια μεσοτοιχία από το ζαχαροπλαστείο και τον φούρνο.
Ο χώρος ονομάστηκε «Κολαστήριο της Κρήτης» διότι εκεί φυλακίζονταν και βασανίζονταν, μέχρι να εκτελεστούν, οι αντιστασιακοί της περιόδου της Γερμανο-Ιταλικής κατοχής.
Σε δοκιμαστικές τομές που πραγματοποίησε η Εφορία Νεότερων Μνημείων Κρήτης, αποκαλύφθηκαν συγκινητικά χαράγματα και μηνύματα των μελλοθανάτων.
Σε παρακείμενο χώρο, ο οποίος ονομάστηκε «Γολγοθάς» γίνονταν οι εκτελέσεις των αντιστασιακών. Εκεί θα ανεγερθεί ο μικρός Ιερός Ναός προς τιμήν των νεκρών ηρώων της Κατοχής.
Σκοπός των ενεργειών αυτών είναι η διαφύλαξη και διατήρηση της ιστορικής μνήμης, η προβολή της πολιτιστικού πλούτου της Κρήτης και η ανάδειξη του συγκροτήματος όπου στεγάζεται το Κατάστημα Κράτησης Αγιάς Χανιών σε ιστορικό, εθνικό διατηρητέο μνημείο διεθνούς βεληνεκούς.
Τα κελιά θα μπορέσουν να αναδειχθούν με τη δημιουργία ενός «ψηφιακού» Μουσείου, χωρίς δηλαδή αυτοπρόσωπη παρουσία επισκεπτών για λόγους ασφαλείας, αλλά με τεχνολογικά μέσα κατόπιν ψηφιοποίησης της χώρου.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η οικοδομική αποκατάσταση του χώρου ώστε να ενισχυθεί η στατικότητά του, καθώς και η ανάδειξη συγκινητικών επιγραφών των μελλοθανάτων.
Μνημείο Εθνικής Αντίστασης
