Ο τουρισμός και πανδημία

Του Γιώργου Ατσαλάκη*

Η συμβολή του τουριστικού κλάδου είναι καθοριστικής σημασίας στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα, καθώς για πολλές χώρες αποτελεί τον βασικό τομέα ανάπτυξης με σημαντικό ποσοστό απασχόλησης. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδιών, ο τουριστικός κλάδος συνεισέφερε, το 2020, κατά 5,5% στο παγκόσμιο ΑΕΠ, έναντι 10,4% το 2019, εξαιτίας των συνεχιζόμενων περιορισμών στις μετακινήσεις. Εντός του 2020, χάθηκαν 62 εκατ. θέσεις εργασίας, με αποτέλεσμα ο αριθμός των απασχολούμενων σε ολόκληρο τον τομέα να διαμορφωθεί σε 272 εκατ., έναντι 334 εκατ., το 2019. Η εγχώρια τουριστική δαπάνη μειώθηκε κατά 45%, ενώ οι δαπάνες των διεθνών επισκεπτών υποχώρησαν κατά 69,4%.
Στην χώρα μας στο ταξιδιωτικό ισοζύγιο, οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ-27) μειώθηκαν σημαντικά, την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021, κατά 82%, σε ετήσια βάση. Επιπλέον, παρατηρήθηκε μείωση των εισπράξεων και από τους κατοίκους των χωρών εκτός ΕΕ-27 (-88,6%). Πιο αναλυτικά, ετήσια μείωση σημειώθηκε στις ταξιδιωτικές εισπράξεις από την Γαλλία (-83,5%), την Γερμανία (-74,5%), το Ηνωμένο Βασίλειο (-90,4%), τις ΗΠΑ (97,9%) και από την Ρωσία (-98,5%). Επιπρόσθετα, την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021, ο αριθμός των τουριστών που επισκέφτηκαν τη χώρα μας μειώθηκε κατά 85,2%, σε ετήσια βάση, φτάνοντας μόλις τις 271 χιλ. Αντίστοιχα, το πρώτο τρίμηνο του 2020, οι αφίξεις των τουριστών είχαν μειωθεί λιγότερο, κατά 5,6%, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες της ΕΕ-27 μειώθηκε κατά 82,3%, ενώ μείωση κατά 87,9% κατέγραψαν οι τουριστικές αφίξεις από τις χώρες εκτός ΕΕ-27. Οι μεγαλύτερες ετήσιες μειώσεις, ανά ώρα, σημειώθηκαν στις αφίξεις από την Ρωσία (-97,4%) και τις ΗΠΑ (-97,1%). Επίσης, μείωση κατά 72% κατέγραψαν οι αφίξεις από την Γερμανία, κατά 74,9% από την Γαλλία και κατά 87% από το Ηνωμένο Βασίλειο (πηγή Alpha bank).
          Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της νόσου Covid-19 έχει ενισχύσει τις ελπίδες για ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού, ωστόσο οι δυσκολίες  αναμένεται ότι θα παραμείνουν σε όλη τη διάρκεια του 2021.
          Στην χώρα μας χρειάζεται η επιτάχυνση των εμβολιασμών ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο δυνατό η εμφάνιση κρουσμάτων. Πλησιάζει η ώρα για κρίσιμες αποφάσεις ενόψει της επανεκκίνησης του τουρισμού και της επαναφοράς της οικονομίας σε μια κανονικότητα ελαχίστων επαφών. Εκ των πραγμάτων λοιπόν η βαρύτητα για την λήψη αποφάσεων μεταφέρεται στην εξέταση δεδομένων σε εβδομαδιαία βάση. Ένας χρήσιμος δείκτης για την λήψη αποφάσεων θα είναι ο αριθμός κρουσμάτων ανά εκατομμύριο κατοίκους τις τελευταίες 7 ημέρες. Τα συμπεράσματα από την συγκριτική ανάλυση αυτού το δείκτη θα είναι χρήσιμα κυρίως για να αξιολογείται η αποτελεσματικότητα των εμβολιασμών και των λοιπών μέτρων αλλά και για να ληφθούν πιεστικές και άμεσες αποφάσεις για τον τουρισμό.
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται ο δείκτης των κρουσμάτων 7 ημερών (1-7/06) ανά εκατομμύριο κάτοικους για 30 επιλεγμένες χώρες οι οποίες είναι χώρες προέλευσης τουριστών αλλά και τουριστικοί προορισμοί που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την χώρα μας.

Κρούσματα ανά εκατομμύριο τις τελευταίες 7 ημέρες (1-7/06)

α/α	Σειρά κατάταξης	Χώρες	κρούσματα
1	1	Ινδία	602.143
2	2	Βραζιλία	359.783
3	4	ΗΠΑ	87.200
4	6	Ρωσία	53.662
5	11	Τουρκία	37.111
6	13	Γαλλία	33.364
7	14	Αγγλία	32.010
8	18	Ισπανία	24.745
9	24	Γερμανία	17.434
10	27	Ιταλία	13.394
11	28	Ολλανδία	12.521
12	37	Τυνησία	9.764
13	38	Σουηδία	9.589
14	43	Βέλγιο	7.772
15	51	Ελλάς	6.003
16	56	Δανία	4.748
17	62	Πορτογαλία	3.496
18	65	Ελβετία	2.783
19	67	Ιρλανδία	2.495
20	69	Πολωνία	2.460
21	72	Αυστρία	1.927
22	79	Νορβηγία	1.490
23	87	Κροατία	1.211
24	94	Βουλαγαρία	868
25	95	Φιλανδία	639
26	108	Κύπρος	344
27	120	Κίνα	171
28	131	Ισραήλ	74
29	138	Αλβανία	47
30	146	Νέα Ζηλανδία	13

Στην δεύτερη στήλη αναφέρεται η σειρά κατάταξης των επιλεγμένων χωρών σε σχέση με τις υπόλοιπες 155 χώρες. Στην τρίτη στήλη παρουσιάζονται τα ονόματα των χωρών, και στην τέταρτη στήλη αναφέρονται τα κρούσματα των τελευταίων 7 ημερών. Πρώτη χώρα σε κρούσματα είναι η Ινδία με 602.143 και ακολουθεί η Βραζιλία με 359.783. Στη τέταρτη θέση είναι οι ΗΠΑ με 87.200, στην έκτη θέση είναι η Ρωσία με 53.662.
Η χώρα μας βρίσκεται στην 51 θέση με 6.003 κρούσματα. Τουριστικοί προορισμοί ανταγωνιστές μας στον τουρισμό σε χειρότερη θέση από εμάς είναι η Τουρκία στην 11η θέση με 37.111 κρούσματα, η Γαλλία στην 13η θέση με 33.364, η Ισπανία στην 18 θέση με 24.745, η Ιταλία στην 27η θέση με 13.394.
Σε καλύτερη θέση από εμάς είναι η Πορτογαλία στην 62η θέση με 3.496, η Κροατία στην 87η θέση με 1.211, η Βουλγαρία στην 94 θέση με 868, η Κύπρος στην 108η θέση με 344 και η Αλβανία στην 138 θέση με 47 κρούσματα τις τελευταίες επτά ημέρες.
          Οι χώρες από τις οποίες αντλούμε τουρίστες με χειρότερο δείκτη από εμάς είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Γαλλία, η Αγγλία, η Γερμανία, η Ολλανδία η Σουηδία και το Βέλγιο. Οι χώρες αυτές διστάζουν να κάνουν κρατήσεις λόγω της κατάστασης στο εσωτερικό της χώρας τους αλλά και λόγω της κατάστασης της πανδημία στην χώρα μας.
Αντίθετα οι χώρες από τις οποίες αντλούμε τουρίστες που είναι σε καλύτερη θέση είναι η Δανία στην 56η, η Ελβετία στην 65η, η Ιρλανδία στην 67η, η Πολωνία στην 69η, η Αυστρία στην 72η, η Νορβηγία στην 79η, η Φιλανδία στην 95η, η Κίνα στην 120η, και το Ισραήλ στην 131η θέση. Οι χώρες αυτές θα μπορούσαν να κάνουν κρατήσεις εφόσον στο εσωτερικό τους έχουν πολύ καλύτερο δείκτη. Η τυχόν διστακτικότητα κρατήσεων αφορά την θέση της χώρα μας.
Οι κρατήσεις και από τις δυο παραπάνω κατηγορίες χωρών θα μπορούσαν να αυξηθούν εάν η θέση μας από την 51η θέση βελτιωθεί (αυξηθεί) σε σχέση με τις άλλες χώρες τις επόμενες εβδομάδες. Η βελτίωση της θέσης μας (όσο μεγαλύτερη θέση τόσο καλύτερα) θα μπορέσει να γίνει με την μαζική συνέχιση των εμβολιασμών.
Οι εμβολιασμοί θα πρέπει να ενταθούν καθώς υπάρχουν δεδομένα από τις ΗΠΑ τα οποία δείχνουν ότι περίπου το 83% των νέων κρουσμάτων προερχόταν από τους μη εμβολιασμένους.

*Ο Γιώργος Ατσαλάκης, είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης,

Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.