Του Γιώργου Ατσαλάκη*
Τα πρώτα σημάδια του στελέχους Όμικρον στις χώρες της Νότιας Αφρικής, Δανίας, Γερμανίας, Νορβηγίας, Ελβετίας, Ιταλίας, Καναδάς, Ηνωμένου Βασιλείου (Η.Β.) κλπ., είχαν κοινό χαρακτηριστικό τον διπλασιασμό των κρουσμάτων κάθε 2-3 μέρες. Δυστυχώς δεν υπάρχει μέθοδος άμεσου εντοπισμού των ημερήσιων κρουσμάτων της Όμικρον από τις αρχές. Αυτό σημαίνει ότι τα μοντέλα πρόβλεψης δεν μπορούν να τροφοδοτηθούν με αξιόπιστα δεδομένα για την Όμικρον. Κάτω από αυτούς τους περιορισμούς και μέχρι να έλθουν αξιόπιστα ημερήσια δεδομένα μπορούν να γίνουν υποθέσεις για τα μελλοντικά κρούσματα της Όμικρον.
Για την χώρα μας προκειμένου να εκτιμηθεί το εύρος που μπορούν να φθάσουν τα ημερήσια κρούσματα στις επόμενες μέρες, θα πρέπει να αποφασιστεί ποια θα είναι η ημέρα βάσης από την οποία θα είναι εμφανής ο διπλασιασμός των κρουσμάτων επειδή η Δέλτα είναι ακόμα εξαιρετικά ενεργή. Έτσι θα πρέπει να γίνει μια υπόθεση ότι τα επί πλέον κρούσματα μετά την 26/12/2021 (4.036) θα μπορούσαν να προέρχονται από την Όμικρον λόγω της μεγάλης ταχύτητας αύξησής τους. Τις επόμενες μέρες αναμένεται ολοένα και περσότερο να αυξάνονται τα κρούσματα Όμικρον και να συρρικνώνονται αυτά της Δέλτα. Η υπόθεση αυτή ίσως είναι αυθαίρετη, αλλά δεν υπάρχει αυτή την στιγμή άλλη επιλογή.
Στο σχήμα φαίνεται το εύρος της εξέλιξης των κρουσμάτων με βάση το ρυθμό διπλασιασμού των κρουσμάτων. Η μπλε διακεκομμένη καμπύλη δείχνει τα ημερήσια κρούσματα εάν αυτά διπλασιάζονται κάθε 2 ημέρες. Η κόκκινη διακεκομμένη γραμμή δείχνει τα ημερήσια κρούσματα εάν αυτά διπλασιάζονται κάθε 3 ημέρες. Η πράσινη συνεχόμενη γραμμή δείχνει τα πραγματικά κρούσματα όπως τα ανακοινώνει ο ΕΟΔΥ.
Πηγή: Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης Πολυτεχνείου Κρήτης
Η μέχρι τώρα πορεία της πράσινης συνεχούς καμπύλης είναι ανησυχητική καθώς δείχνει ότι τα κρούσματα διπλασιαζόταν σε λιγότερο από δύο ημέρες σε αντίθεση με ότι συνέβη στις άλλες χώρες. Η έλευση της Όμικρον χωρίς να έχει υποχωρήσει η Δέλτα επιδεινώνει την κατάσταση. Την 27/12/21 τα κρούσματα υπερδιπλασιάστηκαν σε μια ημέρα από 4.036 στα 9.284. Την 28/12 και πάλι υπερδιπλασιάστηκαν σε μια ημέρα (από 9.284 στα 21.567). Για να επέλθει ο διπλασιασμός των κρουσμάτων κάθε 2 ή 3 ημέρες θα πρέπει η πράσινη συνεχή καμπύλη να κινηθεί ανάμεσα στην μπλε και κόκκινη διακεκομμένη καμπύλη. Την 1/1/2022 τα κρούσματα κινήθηκαν πάνω στην μπλε διακεκομμένη καμπύλη που έχει ρυθμό διπλασιασμού 2 (κάθε 2 ημέρες). Την 2/1/2022 τα κρούσματα κινήθηκαν πάνω στην κόκκινη διακεκομμένη καμπύλη με ρυθμό διπλασιασμού κάθε 3 ημέρες. Οι δύο όμως αυτές ημέρες δεν είναι ενδεικτικές επειδή έδωσαν μικρό αριθμό κρουσμάτων εξαιτίας του πολύ χαμηλού αριθμού των τεστ. Την 3/1/2022 με 36.246 κρούσματα, η πράσινη καμπύλη κινήθηκε σε διπλασιασμό κοντά στις 3 ημέρες. Τα κρούσματα των επόμενων 5-6 ημερών θα είναι σημαντικά για την εκτίμηση της εξέλιξης της πανδημίας καθώς σύμφωνα με το διάγραμμα, το εύρος των κρουσμάτων μπορεί να κινηθεί από 64.567 εάν τα κρούσματα διπλασιάζονται κάθε 3 ημέρες, έως τα 258.304 εάν τα κρούσματα θα διπλασιάζονται ανά 2 ημέρες. Ελπίζουμε τα κρούσματα να ακολουθήσουν την κόκκινη διακεκομμένη γραμμή και να διπλασιάζονται κάθε 3 ημέρες.
Η επόμενη ερώτηση θα είναι πότε θα σταματήσει ο διπλασιασμός των κρουσμάτων και θα επέλθει η κορύφωση. Αυτό θα συμβεί σταδιακά καθώς ο δείκτης διπλασιασμού των κρουσμάτων, θα τείνει προς τις 3 ή 4 ή 5 ημέρες και στην συνέχεια θα μειώνεται έως ότου θα ανακοινωθούν κάποιες μέρες ολοένα και λιγότερα κρούσματα σε σχέση με την προηγούμενη μέρα. Τόσο στις προηγούμενες μέρες όσο και στις επόμενες μέρες τα πραγματικά κρούσματα ίσως να μην γίνουν γνωστά καθώς δεν θα υπάρχουν αρκετά τεστ.
Εν τω μεταξύ το κρίσιμο ερώτημα όσον αφορά το ποσοστό των κρουσμάτων που θα αναζητήσει νοσηλεία, μάλλον θα απαντηθεί με πραγματικά στοιχεία από τα νοσοκομεία. Επίσης χρήσιμη πληροφορία θα είναι πόσες μέρες οι εισηγμένοι ασθενείς στα νοσοκομεία θα μείνουν για νοσηλεία.
Παρόλο που θα χρειαστούν επί πλέον δεδομένα για τις επόμενες 7-10 ημέρες για να αξιολογηθεί ο αριθμός των νοσηλειών, οι αναλύσεις των δεδομένων μέχρι τώρα, δείχνουν ότι στο Η.Β. η πιθανότητα νοσηλείας μειώνεται στο 60-70%. Η αναμνηστική δόση φαίνεται να είναι η καλύτερη άμυνα. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Η.Β. η 3η δόση αποτρέπει τις εισαγωγές στα νοσοκομεία κατά 88%. Στην Ιρλανδία οι εισαγωγές στα νοσοκομεία μειώθηκαν κατά 5% έχοντας εμβολιασμένο με 2 δόσεις το 77% του πληθυσμού και το 44% να έχει λάβει την 3 δόση.
*Ο Γιώργος Ατσαλάκης είναι Αναπληρωτής καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης,
Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.
