Στις 25 Μαρτίου
2021 πραγματοποιήθηκε άτυπη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ασχολήθηκε με
την ψηφιακή διάσταση της οικονομίας, για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο
με επίκεντρο της σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας και τις τελευταίες εξελίξεις στις
σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και Ρωσίας.
Μετά το πέρας της διάσκεψης τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατέληξαν σε
κοινή δήλωση.
Συγκεκριμένα:
I. COVID-19
1. Η επιτάχυνση της παραγωγής, της παράδοσης και της διάθεσης εμβολίων
παραμένει ουσιαστικής σημασίας και επείγει για την αντιμετώπιση της κρίσης. Οι
προσπάθειες προς τον σκοπό αυτό πρέπει να ενταθούν περαιτέρω. Υπογραμμίζουμε τη
σημασία που έχουν η διαφάνεια καθώς και η χρήση των αδειών εξαγωγής.
Αναγνωρίζουμε τη σημασία των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας και επιβεβαιώνουμε εκ
νέου ότι οι εταιρείες πρέπει να διασφαλίζουν την προβλεψιμότητα της παραγωγής
των εμβολίων και να τηρούν τις συμβατικές προθεσμίες παράδοσης. Επιβεβαιώνουμε
την αναλογική κλείδα βάσει του πληθυσμού για την κατανομή των εμβολίων. Καλούμε
την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων να εξετάσει σε πνεύμα αλληλεγγύης το
ζήτημα της ταχύτητας των παραδόσεων εμβολίων κατά την κατανομή των 10
εκατομμυρίων δόσεων της BioNTechPfizer με επίσπευση της διαδικασίας το δεύτερο
τρίμηνο του 2021.
2. Η επιδημιολογική κατάσταση παραμένει σοβαρή, μεταξύ άλλων υπό το πρίσμα των δυσκολιών
που δημιουργούν οι παραλλαγές του ιού. Ως εκ τούτου, οι περιορισμοί, μεταξύ άλλων
όσον αφορά τα μη αναγκαία ταξίδια, θα πρέπει να διατηρηθούν προς το παρόν, με συνεκτίμηση
της ειδικής κατάστασης των διασυνοριακών κοινοτήτων, ενώ θα πρέπει να συνεχίσει
να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη ροή αγαθών και υπηρεσιών εντός της ενιαίας αγοράς,
μεταξύ άλλων με τη χρήση πράσινων λωρίδων. Θα πρέπει ωστόσο να αρχίσουν οι
προετοιμασίες για μια κοινή προσέγγιση όσον αφορά τη σταδιακή άρση των
περιορισμών, ώστε να εξασφαλιστεί ο συντονισμός των προσπαθειών όταν η
επιδημιολογική κατάσταση επιτρέψει τη χαλάρωση των ισχυόντων μέτρων. Οι
νομοθετικές και τεχνικές εργασίες για διαλειτουργικά ψηφιακά πιστοποιητικά
COVID-19 που δεν δημιουργούν διακρίσεις, με βάση την πρόταση της Επιτροπής, θα
πρέπει να προωθηθούν επειγόντως.
3. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να ενισχύει την αντίδρασή της σε παγκόσμια
κλίμακα κατά της πανδημίας. Οι εργασίες για τη δημιουργία μηχανισμού ανταλλαγής
εμβολίων πρέπει να προχωρήσουν γρήγορα, ώστε να συμπληρωθεί και να υποστηριχθεί
ο εξέχων ρόλος του COVAX στη διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης σε εμβόλια και
της διάθεσής τους.
II. ΕΝΙΑΙΑ ΑΓΟΡΑ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ,
ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
4. Υπογραμμίζουμε τη σημασία που έχει μια ισχυρή, ανθεκτική και πλήρως
λειτουργική ενιαία αγορά και η αυστηρή εφαρμογή και επιβολή των κανόνων της
ενιαίας αγοράς. Τονίζουμε την ανάγκη να ενισχυθούν η ανταγωνιστικότητα και η
ανθεκτικότητα της βιομηχανίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των
ΜΜΕ, να επιταχυνθούν η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, μεταξύ άλλων μέσω
κατάλληλων φορέων για τη στήριξη πολυκρατικών έργων, και να αντιμετωπιστούν οι
στρατηγικές εξαρτήσεις. Επιπλέον, η επικαιροποίηση της βιομηχανικής στρατηγικής
για την Ευρώπη θα πρέπει να λάβει υπόψη τα διδάγματα που έχουν αντληθεί ως τώρα
από την κρίση COVID-19 και να στηρίξει την προσπάθεια ανάκαμψης.
5. Τονίζουμε τη σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού για την ανάκαμψη της
Ευρώπης, για την ευημερία, την ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητά της και για
την ευζωία των κοινωνιών μας. Στο πλαίσιο αυτό, υπενθυμίζουμε τα συμπεράσματα
του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 1ης-2ας Οκτωβρίου 2020 και της 10ης-11ης
Δεκεμβρίου 2020. Επιπλέον, υπογραμμίζουμε την ανάγκη να ενισχυθεί η ψηφιακή
αυτονομία της Ευρώπης κατά τρόπο αυτεξούσιο και ανοικτό, με αξιοποίηση των
δυνατών σημείων της και περιορισμό των αδυναμιών της και με έξυπνη και
επιλεκτική δράση, διαφυλάσσοντας τις ανοικτές αγορές και την παγκόσμια
συνεργασία. Η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ψηφιακή πυξίδα 2030: ο
ευρωπαϊκός δρόμος για την ψηφιακή δεκαετία» αποτελεί ένα βήμα προς τη χάραξη της
πορείας για την ψηφιακή ανάπτυξη της Ευρώπης την επόμενη δεκαετία. Καλούμε το
Συμβούλιο να την εξετάσει σύντομα με σκοπό την προετοιμασία του προβλεπόμενου προγράμματος
ψηφιακής πολιτικής.
6. Επιπροσθέτως:
α) καλούμε την Επιτροπή να προσδιορίσει περαιτέρω συστήματα κρίσιμων τεχνολογιών
και στρατηγικούς τομείς, προκειμένου να ενισχύσει και να εξελίξει την ευρωπαϊκή
προσέγγιση πολιτικής ως προς αυτά·
β) καλούμε την Επιτροπή να διευρύνει την εργαλειοθήκη πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης
όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο
και σε εθνικό επίπεδο, και να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα της βιομηχανικής
και εμπορικής πολιτικής, της πολιτικής ανταγωνισμού, της πολιτικής για τις
δεξιότητες και την εκπαίδευση και της πολιτικής για την έρευνα και την
καινοτομία, καθώς και τα μακροπρόθεσμα χρηματοδοτικά μέσα, προκειμένου να
διευκολυνθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός·
γ) ζητούμε να αξιοποιηθεί καλύτερα το δυναμικό των δεδομένων και των ψηφιακών τεχνολογιών
προς όφελος της κοινωνίας, του περιβάλλοντος και της οικονομίας, παράλληλα με
σεβασμό των σχετικών δικαιωμάτων στην προστασία των δεδομένων και στην ιδιωτική
ζωή, καθώς και άλλων σχετικών θεμελιωδών δικαιωμάτων, και να εξασφαλιστεί η
διατήρηση των δεδομένων που είναι απαραίτητα προκειμένου οι αρχές επιβολής του
νόμου και οι δικαστικές αρχές να ασκούν τις νόμιμες εξουσίες τους για την
καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος· αναγνωρίζουμε την ανάγκη να επιταχυνθεί η
δημιουργία κοινών χώρων δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της
πρόσβασης σε δεδομένα και της διαλειτουργικότητάς τους· προσβλέπουμε στην
πρόταση της Επιτροπής για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο σχετικά με την τεχνητή
νοημοσύνη και στη συνοδευτική αναθεώρηση του συντονισμένου σχεδίου, ώστε να
επιταχυνθεί η χρήση αυτής της τεχνολογίας, με παράλληλη εξασφάλιση της
προστασίας και του πλήρους σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων· καλούμε την
Επιτροπή να παρουσιάσει σύντομα την πρόοδο που έχει σημειωθεί και τα υπόλοιπα μέτρα
που απαιτούνται για τη δημιουργία των τομεακών χώρων δεδομένων που εξαγγέλθηκαν
στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα του Φεβρουαρίου του 2020·
δ) καλούμε τους συννομοθέτες να προωθήσουν γρήγορα τις εργασίες επί των
προτάσεων σχετικά με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, την πράξη για τις
ψηφιακές αγορές και την πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων, με στόχο να
βελτιωθούν η πρόσβαση στα δεδομένα και η κοινοχρησία, ο συνδυασμός και η
επαναχρησιμοποίησή τους και να ενισχυθεί η ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών με
τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου ψηφιακού χώρου και ισότιμων όρων ανταγωνισμού
για την προώθηση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας·
ε) καλούμε το Συμβούλιο να προωθήσει τις εργασίες σχετικά με το σχέδιο δράσης
για την ευρωπαϊκή δημοκρατία·
στ) ζητούμε να ενισχυθούν οι προσπάθειες διεθνούς προβολής από την Ευρωπαϊκή
Ένωση και τα κράτη μέλη τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και μέσω σχετικών φόρουμ
και οργανώσεων, με σκοπό να προωθηθούν τα ψηφιακά πρότυπα της ΕΕ και να αναπτυχθούν
παγκόσμιοι ψηφιακοί κανόνες σε στενή συνεργασία με εταίρους που συμμερίζονται
τις ίδιες απόψεις·
ζ) τονίζουμε την ανάγκη να αντιμετωπιστούν επειγόντως οι φορολογικές προκλήσεις
που προκύπτουν από την ψηφιοποίηση της οικονομίας, ώστε να εξασφαλιστεί ότι
όλοι οι οικονομικοί φορείς καταβάλλουν το μερίδιο φόρων που τους αναλογεί.
Επαναλαμβάνουμε την ισχυρή προτίμηση και προσήλωσή μας σε μια παγκόσμια λύση για
τη φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο και θα επιδιώξουμε την
επίτευξη συναινετικής λύσης έως τα μέσα του 2021 στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ.
Επιβεβαιώνουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι έτοιμη να προχωρήσει στο επόμενο βήμα
εάν δεν υπάρξει προοπτική για παγκόσμια λύση. Υπενθυμίζουμε ότι, ως βάση για έναν
πρόσθετο ίδιο πόρο, η Επιτροπή θα υποβάλει κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 πρόταση
για μια ψηφιακή εισφορά, με σκοπό την εισαγωγή της το αργότερο ως την 1η
Ιανουαρίου 2023.
7. Εν όψει της προσεχούς κοινωνικής συνόδου κορυφής στο Πόρτο, υπογραμμίζουμε
ότι προϋπόθεση μιας επιτυχούς ψηφιακής μετάβασης είναι να μη μείνει κανείς στο
περιθώριο.
Χρειαζόμαστε τα απαραίτητα εργαλεία και τις υποδομές καθώς και την απόκτηση δεξιοτήτων,
την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση, με παράλληλη διασφάλιση
δίκαιων συνθηκών εργασίας και υψηλών προτύπων στην ψηφιακή οικονομία.
8. Συμφωνούμε με τους τομείς πολιτικής προτεραιότητας της ετήσιας στρατηγικής
για τη βιώσιμη ανάπτυξη και καλούμε τα κράτη μέλη να τους αποτυπώσουν στα
αντίστοιχα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
III. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
9. Συζητήσαμε την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τις σχέσεις της
Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία και χαιρετίζουμε την κοινή ανακοίνωση με τίτλο
«Πορεία των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας», η οποία
εκπονήθηκε από τον ύπατο εκπρόσωπο και την Επιτροπή, όπως είχε ζητήσει το
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2020.
10. Υπενθυμίζουμε το στρατηγικό συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ένα σταθερό
και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη συνεργατικής
και αμοιβαίως επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Χαιρετίζουμε την πρόσφατη
αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο με τη διακοπή των παράνομων δραστηριοτήτων
γεώτρησης, την επανέναρξη των διμερών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας
και τις προσεχείς συνομιλίες για το Κυπριακό υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
11. Εφόσον η τρέχουσα αποκλιμάκωση διατηρηθεί και η Τουρκία τηρήσει
εποικοδομητική στάση, και με την επιφύλαξη των καθορισμένων προϋποθέσεων που
αναφέρονται σε προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προκειμένου
να ενισχυθεί περαιτέρω η πρόσφατη θετικότερη δυναμική, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι
έτοιμη να συζητήσει με την Τουρκία κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και
αναστρέψιμο για την ενίσχυση της συνεργασίας σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος
και να λάβει περαιτέρω αποφάσεις κατά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον
Ιούνιο:
α) όσον αφορά την οικονομική συνεργασία, καλούμε την Επιτροπή να εντείνει τις συνομιλίες
με την Τουρκία για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων δυσκολιών στην εφαρμογή της
Τελωνειακής Ένωσης, εξασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή της σε όλα τα
κράτη μέλη, και καλούμε παράλληλα το Συμβούλιο να επεξεργαστεί εντολή για τον
εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης· Η εντολή αυτή μπορεί να εγκριθεί από το
Συμβούλιο με την επιφύλαξη πρόσθετης καθοδήγησης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο·
β) είμαστε έτοιμοι να εγκαινιάσουμε διαλόγους υψηλού επιπέδου με την Τουρκία
για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως η δημόσια υγεία, το κλίμα και η
καταπολέμηση της τρομοκρατίας καθώς και περιφερειακά ζητήματα·
γ) καλούμε την Επιτροπή να διερευνήσει τρόπους ενίσχυσης της συνεργασίας με την
Τουρκία σε θέματα διαπροσωπικών επαφών και κινητικότητας.
12. Καλούμε την Τουρκία να απέχει από νέες προκλήσεις ή μονομερείς ενέργειες
κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Λαμβάνοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση,
επαναβεβαιώνουμε την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρησιμοποιήσει,
σε περίπτωση τέτοιας ενέργειας, τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή
της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών
της καθώς και για να διαφυλάξει την περιφερειακή σταθερότητα.
13. Εκτιμούμε το γεγονός ότι η Τουρκία φιλοξενεί περίπου 4 εκατομμύρια Σύριους
πρόσφυγες και συμφωνούμε να συνεχιστεί η βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς
τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής. Καλούμε την Επιτροπή να υποβάλει
στο Συμβούλιο πρόταση για τη συνέχιση της χρηματοδότησης υπέρ των Σύριων
προσφύγων στην Τουρκία, καθώς και στην Ιορδανία, τον Λίβανο και άλλα σημεία της
περιοχής.
14. Όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης, στο πλαίσιο της ευρύτερης
στρατηγικής της ΕΕ που καλύπτει όλες τις μεταναστευτικές οδούς, η συνεργασία με
την Τουρκία θα πρέπει να ενισχυθεί, ιδίως σε τομείς όπως η προστασία των
συνόρων, η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης καθώς και η επιστροφή στην
Τουρκία παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο που δεν γίνονται δεκτοί,
σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, εφαρμοζόμενη χωρίς διακρίσεις.
15. Υπενθυμίζουμε τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και παραμένουμε
απολύτως προσηλωμένοι σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού σύμφωνα με τις
σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ιδίως τις
αποφάσεις αριθ. 550, 789 και 1251). Προσβλέπουμε στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων
υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, στις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συμμετάσχει
ως παρατηρητής, και θα διαδραματίσουμε ενεργό ρόλο στην υποστήριξη των διαπραγματεύσεων,
μεταξύ άλλων ορίζοντας αντιπρόσωπο στην αποστολή καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ.
16. Το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα παραμένουν μείζον ζήτημα. Οι στοχευμένες
επιθέσεις κατά πολιτικών κομμάτων και μέσων ενημέρωσης και άλλες πρόσφατες
αποφάσεις συνιστούν σοβαρή οπισθοδρόμηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και
αντιβαίνουν στις υποχρεώσεις της Τουρκίας για σεβασμό της δημοκρατίας, του
κράτους δικαίου και των δικαιωμάτων των γυναικών. Ο διάλογος για τα θέματα αυτά
παραμένει αναπόσπαστο μέρος της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας.
17. Σύμφωνα με το κοινό συμφέρον της ΕΕ και της Τουρκίας για ειρήνη και σταθερότητα
στον περίγυρό τους, αναμένουμε από την Τουρκία και όλους τους παράγοντες να
συνεισφέρουν θετικά στην επίλυση περιφερειακών κρίσεων, όπως στη Λιβύη, τη
Συρία και τον Νότιο Καύκασο, και θα παραμείνουμε σε επαγρύπνηση όσον αφορά το
θέμα αυτό.
18. Καλούμε τον ύπατο εκπρόσωπο να προωθήσει τις εργασίες σχετικά με την
πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο.
19. Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και θα
επιδιώξουμε συντονισμένη προσέγγιση με τους εταίρους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα
επανέλθει στο θέμα αυτό κατά τη σύνοδό του τον Ιούνιο.
IV. ΡΩΣΙΑ
20. Ενημερωθήκαμε για τις τελευταίες εξελίξεις στις σχέσεις μεταξύ της
Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ρωσίας. Θα πραγματοποιήσουμε στρατηγική συζήτηση σε
προσεχή σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
