Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τόπος το βιβλίο «Καταστάσεις άρνησης – Μαθαίνοντας για τις θηριωδίες και τον πόνο» του Stanley Cohen, επιστημονικής επιμέλειας Σοφίας Βιδάλη και μετάφραση της Σοφίας Σπυρέα.
Να κλείνουμε την πόρτα σε ένα πρόβλημα, να προσποιούμαστε ότι δεν το βλέπουμε, να συσκοτίζουμε τα γεγονότα, να µη δεχόμαστε να μάθουμε γι’ αυτά, να βλέπουμε επιλεκτικά, όλα αυτά είναι εκφράσεις της «άρνησης», της απόρριψης δηλαδή ότι υπάρχει µία δυσάρεστη πραγματικότητα. Όπως αναφέρεται και στην αρχική έκδοση του βιβλίου, οι αλκοολικοί που αρνούνται να αναγνωρίσουν την κατάστασή τους, οι άνθρωποι που παραμερίζουν τις υποψίες για την απιστία του συντρόφου τους, η σύζυγος που δεν παρατηρεί ότι ο σύζυγός της κακοποιεί την κόρη τους, υποτίθεται ότι «αρνούνται». Οι κυβερνήσεις αρνούνται την ευθύνη τους για τις φρικαλεότητες, ενώ τις σχεδιάζουν έτσι ώστε να επιτύχουν τη «μέγιστη άρνηση» ότι συνέβησαν.
Η άρνηση, σύμφωνα µε τον Cohen, δεν είναι µόνο ένα προσωπικό ζήτημα, θεμελιώνεται στην ιδεολογική «βιτρίνα του κράτους» αποτελεί εργαλείο συγκάλυψης ωμοτήτων µέσω της αξιοποίησης γραφειοκρατικών ζητημάτων.
Το βιβλίο Καταστάσεις Άρνησης είναι η πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη τόσο των προσωπικών όσο και των πολιτικών τρόπων µε τους οποίους αποφεύγονται και παρακάμπτονται οι δυσάρεστες πραγματικότητες. Στις σελίδες του διερευνάται µία ποικιλία φαινομένων, από κλινικές μελέτες κατάθλιψης έως εικόνες των ΜΜΕ για τον πόνο, καθώς και εξηγήσεις για το πώς διαμορφώνεται ο «παθητικός μάρτυρας γεγονότων» (passive bystander) και η λεγόμενη «κόπωση συμπόνιας» (compassion fatigue).
Με γλαφυρό και εύληπτο τρόπο περιγράφει πώς οι μεγαλύτερες βιαιότητες και θηριωδίες εκτελούνται από αυτούς που έχουν ταχθεί να προστατεύουν τους άλλους ή τον νόμο ή τους πολίτες.
Το βιβλίο δεν αποτελεί µόνο µια περιγραφή του τρόπου µε τον οποίο συνηθισμένοι άνθρωποι μετατρέπονται σε διαχειριστές της βίας, αλλά και µια ανάλυση των μηχανισμών µέσω των οποίων η βία αυτή δικαιολογείται, γίνεται δεκτή ή συσκοτίζεται.
Σε µία εποχή που το έγκλημα θεωρείται όλο και συχνότερα µια ατομική λύση και που τα εγκλήματα του κράτους αποτελούν δυστυχώς κοινοτοπία, το κλασικό αυτό έργο έρχεται να φέρει ξανά στο επίκεντρο το θέμα της ευθύνης εκείνων, που εκ του νόμου έχουν υποχρέωση να προστατεύουν δικαιώματα. Κυρίως όμως θέτει το ζήτημα της πρόληψης αυτών των καταστάσεων.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
O Stanley Cohen (1942-2013) ήταν κοινωνιολόγος και εγκληματολόγος και δίδαξε ως Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο London School of Economics (1996-2003), στα πανεπιστήμια του Durham, του Essex, στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ κ.α. Ήταν µέλος της Βρετανικής Ακαδημίας Επιστημών και βραβεύτηκε µε το Sellin-Glueck Award της Αμερικανικής Εταιρείας Εγκληματολογίας. Μεγάλωσε στη Νότια Αφρική και είχε ένα διά βίου ενδιαφέρον για τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Στα πρώτα του επιστημονικά βήματα επηρεάστηκε από το κίνημα της αντι-ψυχιατρικής και συμμετείχε στο εμβληματικό Εθνικό Συμπόσιο για την Παρέκκλιση (1968), το οποίο αποτέλεσε σταθμό για την εμφάνιση της Κριτικής Εγκληματολογίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από το τέλος της δεκαετίας του 1960, μαζί µε τον Laurie Taylor, υλοποίησαν ένα πρόγραμμα έρευνας στη φυλακή υψίστης ασφαλείας του Durham, το οποίο οδήγησε στη δημοσίευση τριών εμβληματικών βιβλίων σχετικά µε τις επιβλαβείς συνέπειες των μακροχρόνιων ποινών στην προσωπικότητα και τον ψυχισμό των κρατουμένων, τις σκιώδεις όψεις της φυλακής και τις συνθήκες κράτησης, αλλά και τις πρακτικές επιβίωσης στην καθημερινότητα. Πρόκειται για τα βιβλία Psychological Survival: The Experience of Long-term Prisonment (1972), Escape Attempts (1976) και Prison Secrets (1978). Το έργο του Cohen που επηρέασε την εξέλιξη της Εγκληματολογίας της Κοινωνικής Αντίδρασης και της Κριτικής Εγκληματολογίας και θεωρείται κλασικό είναι το Folk devils and moral panics. The creation of mods and rockers (1972), στο οποίο αναλύεται η κοινωνική αντίδραση απέναντι στις νεανικές τάσεις και πώς κατασκευάζονται οι κοινωνικοί κίνδυνοι µέσα από το φαινόμενο των ηθικών πανικών και το φαινόμενο του «σπιράλ ενίσχυσης της απόκλισης». Στη συνέχεια, ο Cohen ασχολήθηκε µε τους μηχανισμούς και τις διαδικασίες κοινωνικού ελέγχου και τις συνέπειές τους, ζητήματα τα οποία διερευνώνται στο Visions of Social Control: Crime, Punishment and Classification (1985). Από τη δεκαετία του ’90, ο Cohen ασχολήθηκε συστηματικά µε τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τα βασανιστήρια, τις τεχνικές ανοχής και συγκάλυψής τους, ζητήµατα που αποτυπώνονται στο άρθρο «Human rights and crimes of the state: the culture of denial» 1993 και στο παρόν βιβλίο States of Denial. Knowing about atrocities and suffering. Από τα τελευταία του έργα ήταν το Whose side were we on? The undeclared politics of moral panic theory (2011). Ίδρυσε το Κέντρο Μελέτης των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στο London School of Economics. Αποτέλεσε µια από τις καθοριστικές παρουσίες στον χώρο της Κριτικής Εγκληματολογίας από τη δεκαετία του ’70 και μετά, και το έργο του αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαμόρφωση κάθε εγκληματολόγου.
Η Σοφία Βιδάλη είναι Καθηγήτρια Εγκληματολογίας και Αντεγκληματικής Πολιτικής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει σπουδές Νομικής και έχει διδάξει επί σειρά ετών στο ∆ΠΘ και, επίσης, σε άλλα πανεπιστήμια εντός και εκτός Ελλάδας. Είναι διευθύντρια και διδάσκουσα του ΜΠΣ «Εγκληματολογικές και ποινικές προσεγγίσεις της διαφθοράς του οικονομικού και του οργανωμένου εγκλήματος» της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του ΕΑΠ, διδάσκουσα στο ΜΠΣ «Κοινωνική και Πολιτισμική Εγκληματολογία» του Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου, μέλος του διεθνούς διαπανεπιστημιακού δικτύου Criminal Justice and Critical Criminology και πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Εγκλήματος και του Κοινωνικού Ελέγχου. Έχει διατελέσει μέλος της Υποεπιτροπής του ΟΗΕ για την «Πρόληψη των βασανιστηρίων και άλλης σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής µμεταχείρισης ή τιμωρίας» (1.1.2019-31.12.2020), ως εκπρόσωπος της Ελλάδας, µέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (2015-2019) και µέλος σε πλήθος επιτροπών σχεδιασμού πολιτικής στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης, Δικαιοσύνης, στον ΟΚΑΝΑ. Έχει γράψει οκτώ βιβλία, τα πιο πρόσφατα είναι: το Έγκλημα και Κοινωνία (2019) και το Πέρα από τα όρια. Η Αντεγκληµατική Πολιτική σήμερα (2017), και έχει συνεπιµεληθεί τους συλλογικούς τόμους Εγκλήματα των ισχυρών. Διαφθορά, οικονομικό και οργανωμένο έγκλημα (2019) και τα Πρακτικά του 1oυ συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Εγκλήματος και του Κοινωνικού Ελέγχου. Εξουσίες, επιστημονική ουδετερότητα και εγκληματολογικός λόγος (2018). Επίσης, είναι συγγραφέας πλήθους επιστημονικών άρθρων και μελετών, έχει διατελέσει επιστημονική υπεύθυνη, ειδική εμπειρογνώμονας ή ερευνήτρια σε ερευνητικά προγράμματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και, τέλος, είναι µέλος της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού Αντιγόνη: το ερώτημα. Περιοδικό για την Κριτική Εγκληματολογία, το Ποινικό Πρόβλημα και τον Κοινωνικό Έλεγχο (εκδ. Τόπος).
Καταστάσεις άρνησης
