Του Γιώργου Σ. Ατσαλάκη*
Η εμφάνιση των κρουσμάτων του παρόντος κύματος ακολουθεί μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα προηγούμενα κύματα, τα οποία στο παρελθόν με σταθερά ημερήσια αυξανόμενα κρούσματα έφθαναν στην κορύφωση. Το κρούσματα στο παρόν κύμα ταλαντώνονται για αρκετό καιρό σε διάφορα συγκεκριμένα επίπεδα με μια απόκλιση περίπου 1.000 κρούσματα προς τα πάνω και 1.000 προς τα κάτω.
Μοιάζει σαν η πανδημία να δίνει αργά και σταθερά μάχη να κατακτά ένα επίπεδο («ύψωμα») 500 κρουσμάτων κάθε φορά. Ξεκίνησε από το επίπεδο των 1.500 κρουσμάτων, το κατοχύρωσε, με τα κρούσματα των επόμενων ημερών να ταλαντώνονται γύρω από αυτό το επίπεδο. Στην συνέχεια τα κρούσματα ταλαντωνόταν στο επίπεδο των 2.000 κρουσμάτων, ακολούθησε το επίπεδο των 2.500. Το επόμενο επίπεδο ήταν οι ταλαντώσεις των κρουσμάτων γύρω από τα 3.000, και φαίνεται πλέον ότι έχει ήδη κατακτηθεί το επίπεδο των 3.500. Τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι ο ιός ετοιμάζεται σύντομα να κατακτήσει το επίπεδο των 4.000 κρουσμάτων όπου θα ταλαντώνεται με ένα εύρος 1.000 κρουσμάτων προς τα πάνω ή προς τα κάτω.
Αυτή η «στρατηγική» του ιού είναι πολύ ανησυχητική, καθώς δείχνει να κερδίζει συνεχώς νέα επίπεδα εξ αιτίας του χαμηλού ποσοστού εμβολιασμένων (59%). Είναι πλέον φανερό από τα δεδομένα ότι ο ιός πλησιάζει ολοένα και περισσότερα απροστάτευτα άτομα, είτε επειδή δεν τηρούν τα μέτρα προστασίας είτε επειδή είναι ανεμβολίαστα. Στα προηγούμενα κύματα τα «απαγορευτικά» περιόριζαν σημαντικά την εξάπλωση του ιού. Τώρα όμως δεν θα ξανά υπάρξουν τα «απαγορευτικά» των προηγούμενων κυμάτων καθόσον η οικονομία και η κοινωνία δεν τα αντέχουν πλέον. Οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας είναι τεράστιες σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα «απαγορευτικά» δημιούργησαν την διεθνή κατάρρευση της ζήτησης από τον Μάρτιο του 2020 με αποτέλεσμα την κατάρρευση και απορρύθμιση των εφοδιαστικών αλυσίδων. Σήμερα που ένεκα των εμβολιασμών αποκαθίσταται σταδιακά η οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα, η παραγωγή δεν αρκεί να καλύψει την ζήτηση. Θα χρειαστούν αρκετά εξάμηνα ώστε η παραγωγή να καλύψει την ζήτηση. Επί πλέον οι καταστραμμένες εφοδιαστικές αλυσίδες θα χρειαστούν αρκετά εξάμηνα για να αποκαταστήσουν την ομαλή τους λειτουργία. Το αποτέλεσμα είναι αυξήσεις των τιμών σχεδόν σε όλα τα είδη και κυρίως στην ενέργεια, η οποία θα επιφέρει περεταίρω αυξήσεις στα αγαθά και στις υπηρεσίες, οι οποίες ακόμα δεν έχουν εμφανιστεί στις αγορές.
Τα παραπάνω συνηγορούν ότι τα ανεμβολίαστα άτομα δεν θα τα προστατεύουν πλέον τα «απαγορευτικά» του παρελθόντος. Είναι θέμα χρόνου, εντός του φθινόπωρου και του χειμώνα να έρθουν σε επαφή με το ιό. Επίσης και εμβολιασμένα άτομα που συνωστίζονται χωρίς μέτρα προστασίας κινδυνεύουν να έρθουν σε επαφή με το ιό και να νοσήσουν, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό.
Κατά την επαφή με το ιό, εάν τα άτομα τηρούν σχολαστικά τα μέτρα προστασίας ενδέχεται να αποφύγουν την μόλυνση. Εάν είναι εμβολιασμένοι έχουν 10% πιθανότητα να νοσήσουν βαριά και κυρίως, θα νοσήσουν εκείνοι με υποκείμενα νοσήματα. Εάν είναι ανεμβολίαστοι έχουν 9 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν βαριά. Η έκθεση των ανεμβολίαστων ατόμων στον ιό θα δημιουργήσει φυσική ανοσία στα άτομα που θα νοσήσουν περίπου για ένα εξάμηνο. Αρκετά άτομα αποφεύγουν τον εμβολιασμό και προτιμούν να αποκτήσουν ανοσία μέσω της νόσησης. Ρισκάρουν όμως υπερβολικά καθώς έχουν 9 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν βαριά. Επί πλέον πάνω από το 95% των θανάτων από κορωνοϊό προέρχονται από τους ανεμβολίαστους. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσίευσε στο τέλος Οκτωβρίου το Ευρωπαϊκό Κέντρο Λοιμώξεων (CDC) αυξάνει περισσότερο τον κίνδυνο για τους ανεμβολίαστους. Η μελέτη δείχνει ότι τα άτομα που απέκτησαν φυσική ανοσία επειδή νόσησαν, έχουν 5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να ξανακολλήσουν τον ιό από τα άτομα που απέκτησαν ανοσία μέσω του εμβολίου. Όλες οι αναλύσεις των δεδομένων από οποιαδήποτε χώρα καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι μόνο οι εμβολιασμοί μπορούν να αντιμετωπίσουν τον ιό. Η απόκτηση ανοσίας από την φυσική νόσηση θα είναι καταστροφική. Η χώρα μας πρέπει το συντομότερο δυνατό να αυξήσει τουλάχιστον κατά 15-20 ποσοστιαίες μονάδες τους εμβολιασμένους ώστε να φθάσει στο 75-80% του πληθυσμού. Το ιδανικότερο θα ήταν το 90%. Προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στις ηλικίες πάνω από 50 ετών που παραμένουν ανεμβολίαστοι. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουμε αν ελέγξουμε γρήγορα και αποτελεσματικά την πανδημία. Διαφορετικά ο χειμώνας θα είναι πολύ βαρύς για τα απροστάτευτα μη εμβολιασμένα άτομα. Ούτως ή άλλως ο βαρύς χειμώνας με χαμηλές θερμοκρασίες και υψηλές τιμές των αγαθών θα είναι δύσκολος για όλους μας. Ας εμβολιαστούμε να μην έχουμε άλλα χειμωνιάτικα προβλήματα.
*Ο Γιώργος Σ. Ατσαλάκης, είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
