[χρόνος ανάγνωσης 3 λεπτά και 19 δευτ.]
Του Αντώνη Κρητικού
Η γεωργία βρίσκεται στη δίνη μιας τεχνολογικής επανάστασης, που υπόσχεται να επαναπροσδιορίσει την παραγωγή, την απόδοση και τη βιωσιμότητα. Ιδιαίτερα για περιοχές όπως η Κρήτη, η υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών, από τη γεωργία ακριβείας μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη και το blockchain, προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για την ενίσχυση της αγροτικής επιχειρηματικότητας.
Οι Ιστορικές Προκλήσεις ως Καταλύτης για Τεχνολογική Μεταρρύθμιση
Η γεωργία, ιστορικά, υπήρξε η βάση των κοινωνιών, αλλά οι σύγχρονες συνθήκες επιβάλλουν την αναπροσαρμογή των μεθόδων παραγωγής. Η κλιματική αλλαγή, η μείωση των φυσικών πόρων και η αυξανόμενη ζήτηση για ασφαλή και ποιοτικά τρόφιμα καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για ένα τεχνολογικά προηγμένο αγροτικό μέλλον. Όπως επισημαίνουν οι Rowan και Galanakis (2020), οι κρίσεις, όπως η πανδημία COVID-19, ανέδειξαν τις ευπάθειες της παραδοσιακής γεωργικής παραγωγής και τόνισαν την ανάγκη για ανθεκτικά συστήματα βασισμένα στην καινοτομία. Επιπλέον, οι Javaid, Haleem, Singh και Suman (2022) υποστηρίζουν ότι η εφαρμογή της γεωργίας 4.0, με τη χρήση έξυπνων τεχνολογιών, αποτελεί όχι μόνο απάντηση στις περιβαλλοντικές προκλήσεις, αλλά και βασικό εργαλείο για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας. Τα ιστορικά διδάγματα από περιόδους όπως η Βιομηχανική Επανάσταση αποδεικνύουν ότι η προσαρμογή στις καινοτομίες δεν είναι απλώς επιλογή, αλλά αναγκαιότητα για επιβίωση και ευημερία.
Οι Τεχνολογίες που Επαναστατούν τη Γεωργία: Εφαρμογές και Καινοτομίες
1. Γεωργία Ακριβείας
Η γεωργία ακριβείας βασίζεται στη χρήση αισθητήρων, δορυφόρων και δεδομένων σε πραγματικό χρόνο για την ενίσχυση της αποδοτικότητας. Στην Κρήτη, τέτοιες πρακτικές θα μπορούσαν να μειώσουν τη χρήση νερού και λιπασμάτων έως και 30%, σύμφωνα με μελέτες που εξετάζουν την εφαρμογή γεωργίας 4.0 σε παρόμοιες περιοχές (Javaid et al., 2022).
2. Blockchain για Ιχνηλασιμότητα Προϊόντων
Το blockchain βελτιώνει τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη στην αγροτική εφοδιαστική αλυσίδα. Στο Ισραήλ, η χρήση αυτής της τεχνολογίας έχει αυξήσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, ενώ στην Κρήτη θα μπορούσε να ενισχύσει τη φήμη προϊόντων όπως το ελαιόλαδο (Lin et al., 2020).
3. Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και IoT
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) ενισχύουν την παραγωγικότητα, αναλύοντας δεδομένα για την κατάσταση του εδάφους και του κλίματος. Στην Κρήτη, η εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας, όπως έχει παρατηρηθεί σε παρόμοιες περιοχές (Di Vaio et al., 2020).
4. Drones στη Γεωργία
Τα drones επιτρέπουν την παρακολούθηση μεγάλων εκτάσεων καλλιεργειών, μειώνοντας το κόστος και αυξάνοντας την αποδοτικότητα. Στη Βραζιλία, η χρήση drones έχει βελτιώσει την αποτελεσματικότητα φυτοφαρμάκων και τη συγκομιδή (Bolfe et al., 2020).
5. Αστική Γεωργία και Τεχνολογική Καινοτομία
Στη Σιγκαπούρη, καινοτόμες τεχνολογίες, όπως υδροπονία και κάθετη καλλιέργεια, ενισχύουν την τοπική παραγωγή τροφίμων, παρά τον περιορισμένο χώρο. Η εφαρμογή αυτών των μοντέλων θα μπορούσε να συμβάλει στην αυτάρκεια της Κρήτης (Mok et al., 2020).
Διεθνείς Εφαρμογές και Διδάγματα
Ηνωμένες Πολιτείες
Στις ΗΠΑ, η γεωργία ακριβείας έχει συμβάλει στη μείωση του κόστους κατά 25% και στην αύξηση της απόδοσης. Ειδικές εφαρμογές σε καλλιέργειες καλαμποκιού και σόγιας έχουν αποφέρει θεαματικά αποτελέσματα (Rowan & Galanakis, 2020).
Ολλανδία
Η Ολλανδία αποτελεί πρότυπο στην ανάπτυξη ψηφιακών πλατφορμών, όπως το Farmers Market, που ενώνει παραγωγούς και καταναλωτές, εξαλείφοντας τη διαμεσολάβηση (Klerkx & Begemann, 2020).
Ιταλία
Η σύνδεση γεωργίας και τουρισμού μέσω αγροτουριστικών μοντέλων έχει ενισχύσει την τοπική οικονομία, προσελκύοντας τουρίστες για γευσιγνωσίες και πολιτιστικές εμπειρίες. Αυτό μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και για την Κρήτη (Barcaccia et al., 2020).
Βραζιλία
Η χρήση ψηφιακής γεωργίας και μηχανημάτων υψηλής ακρίβειας έχει αυξήσει την αποδοτικότητα παραγωγής σε ρυθμούς ρεκόρ, καθιστώντας τη χώρα παγκόσμιο ηγέτη στη γεωργική τεχνολογία (Bolfe et al., 2020).
Συμπεράσματα
Οι νέες τεχνολογίες αποτελούν τον καταλύτη για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την οικονομική άνθηση της γεωργίας. Μέσα από την εφαρμογή διεθνών πρακτικών και την ενσωμάτωση καινοτόμων λύσεων, η Κρήτη μπορεί να αναδειχθεί σε κόμβο τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας στην αγροτική παραγωγή.
Βιβλιογραφία
1. Javaid, M., Haleem, A., Singh, R. P., & Suman, R. (2022). Enhancing smart farming through the applications of Agriculture 4.0 technologies. ScienceDirect
2. Rowan, N. J., & Galanakis, C. M. (2020). Unlocking challenges and opportunities presented by COVID-19 pandemic for cross-cutting disruption in agri-food and green deal innovations: Quo Vadis? ScienceDirect
3. Klerkx, L., & Begemann, S. (2020). Supporting food systems transformation: The what, why, who, where and how of mission-oriented agricultural innovation systems. ScienceDirect
4. Di Vaio, A., Boccia, F., Landriani, L., & Palladino, R. (2020). Artificial intelligence in the agri-food system: Rethinking sustainable business models in the COVID-19 scenario. MDPI
5. Bolfe, É. L., Jorge, L. A. C., Sanches, I. D. A., & Luchiari Júnior, A. (2020). Precision and digital agriculture: Adoption of technologies and perception of Brazilian farmers. MDPI
6. Lin, W., Huang, X., Fang, H., Wang, V., Hua, Y., Wang, J., Yin, H., Yi, D., & Yau, L. (2020). Blockchain technology in current agricultural systems: From techniques to applications. IEEE Xplore
7. Mok, W. K., Tan, Y. X., & Chen, W. N. (2020). Technology innovations for food security in Singapore: A case study of future food systems for an increasingly natural resource-scarce world. ScienceDirect
Ο Αντώνης Κρητικός είναι Κοινωνικός Επιστήμονας, Διδάκτορας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με ειδίκευση στη «Συνέργεια του Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στον Τομέα του Τουρισμού».
Εργάζεται από το 2020 ως ερευνητής και επιστημονικός συνεργάτης με δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά όπως το Routledge.
Είναι βραβευμένος σε πανελλαδικό πανεπιστημιακό επίπεδο από το Σύνδεσμο Ελλήνων Επαγγελματιών Οργανωτών Συνεδρίων – HAPCO (Hellenic Association of Professional Organizers) με βάση την πρωτοτυπία της ερευνητικής μελέτης του όσο και από το περιοδικό βιώσιμης ανάπτυξης SDCT-Journal ως η καλύτερη ερευνητική μελέτη των 28 τευχών του περιοδικού.
