[χρόνος ανάγνωσης 2 λεπτά και 27 δευτ.]
Κυκλοφόρησε, από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ο τόμος 21 (2023) της ετήσιας έκδοσης Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας Κονδυλοφόρος (265 σελίδες), αφιερωμένος στη μνήμη του Peter Mackridge. Ο Peter Mackridge, που έφυγε από τη ζωή στις 16 Ιουνίου 2022, ήταν από το 1995 μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του Μολυβδο-κονδυλο-πελεκητή και από το 2002 μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του Κονδυλοφόρου.
Ο αφιερωματικός τόμος ανοίγει με ένα αγγλόφωνο άρθρο του Roderick Beaton για τις μελέτες του Peter Mackridge περί νεοελληνικής γλώσσας, με έμφαση στη σύνδεση της πορείας της με τη διαμόρφωση της νεοελληνικής εθνικής ταυτότητας, ιδίως στο βιβλίο του Language and National Identity in Greece, 1766-1976 (2009).
Ακολουθεί το αγγλικό κείμενο του David Holton, που διερευνά μια υπόθεση εργασίας του Peter Mackridge, σχετικά με τις απαρχές της κοινής νεοελληνικής, ή μιας μορφής της, στην καθημερινότητα των ποικίλης προέλευσης Ελλήνων της Βενετίας, όπως αντανακλάται στα γραπτά τεκμήρια, πολύ πριν από τον 19ο αιώνα και την όποια συμβολή της πελοποννησιακής στην τυποποίησή της.
Ο Χρήστος Καρβούνης εστιάζει στο ποικιλόμορφο γλωσσικό αποτύπωμα εκπροσώπων του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ενταγμένων σε ένα ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, αφενός, των γλωσσικο-ιδεολογικών κληρονομιών του 18ου αιώνα και, αφετέρου, των συγχρόνων τους δυτικοευρωπαϊκών γλωσσικών κοινοτήτων.
Ο Matthias Kappler επικεντρώνεται, στο αγγλόφωνο άρθρο του, στην ελληνοτουρκική διγλωσσία στην Κωνσταντινούπολη του 18ου και 19ου αιώνα. Σχολιάζει όψεις της στη σχέση των ελληνόφωνων και τουρκόφωνων ορθόδοξων κοινοτήτων, και συζητά συναφώς θέματα της φαναριώτικης και μεταφαναριώτικης χειρόγραφης και έντυπης παράδοσης.
Η Ναταλία Δεληγιαννάκη παρουσιάζει στοιχεία για ορισμένους σταθμούς στην πορεία της φαναριώτικης ποίησης, από τους μη «υπογεγραμμένους» στίχους τραγουδιών στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα στην επώνυμη ποίηση των αρχών του 19ου.
Ο Αλέξης Πολίτης εξετάζει και σχολιάζει το περιεχόμενο αυτοσχέδιων δημοτικών τραγουδιών, που αφορούν οδυνηρά γεγονότα, θανάτους ηρώων και καταστροφές κατά τα χρόνια της Επανάστασης.
Η Μαριλίζα Μητσού συνοψίζει τα ερωτήματα και τις τάσεις στη διεθνή βιβλιογραφία περί φιλελληνισμού των τελευταίων δεκαετιών, αναδεικνύει την πολυσημία του όρου και παρακολουθεί τις ποικίλες εκδοχές του ανά περίοδο και εθνική παράδοση.
Με αφετηρία τη μετάφραση του σολωμικού Ύμνου, η Γεωργία Γκότση μελετά τη μεταφραστική στρατηγική του Charles Brinsley Sheridan στην ανθολογία του The Songs of Greece και τον ρόλο του ως πολιτισμικού μεσολαβητή, συνεκτιμώντας τη σχέση του με τους Έλληνες και τις ιδεολογικές και πολιτικές θέσεις του απέναντι στη νέα Ελλάδα.
Η Αγγέλα Καστρινάκη αναλύει το «Μυρολόγι της φώκιας» του Παπαδιαμάντη, εγγράφοντας το διήγημα στα λογοτεχνικά του διακείμενα και ανατρέχοντας σε ένα συμβολικό επίπεδο (σεξουαλικό και θρησκευτικό), ως ερμηνευτικό εργαλείο για την ανησυχητική διάσταση του διηγήματος.
Η Ελένα Κουτριάνου εστιάζει στην τεχνική του κολάζ και στα ποιητικά αποτελέσματα συναρμογών, καθώς και στη θεματική του έρωτα και του ερωτισμού, για να αναδείξει τα σημεία συνάντησης της Έρημης χώρας του T. S. Eliot με την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη.
Ο Δημήτρης Τζιόβας μελετά τους τρόπους λογοτεχνικής αποτύπωσης τραυματικών εθνικών περιπετειών, τη σχέση ιστορίας, μαρτυρίας και μυθοπλασίας, και το σταδιακό πέρασμα από τη μαρτυρολογική καταγραφή στην ποιητική του αρχείου, ανατρέχοντας σε συγκεκριμένα παραδείγματα από τον Μεσοπόλεμο ώς τις μέρες μας.
Η Στέση Αθήνη παρουσιάζει δεκαπέντε αθησαύριστες μεταφράσεις ποιημάτων του Καβάφη, που εντοπίστηκαν στο αρχείο της Gisèle Prassinos, και τις σχολιάζει συνδέοντάς τις με τις διεργασίες για τη δημοσίευση του συνόλου της καβαφικής ποίησης στη Γαλλία γύρω στα 1949-1953.
Ο τόμος κλείνει με τέσσερις μεταφράσεις ποιημάτων (των Κ. Χατζόπουλου, Κ. Π. Καβάφη, Τέλλου Άγρα και Ά. Σικελιανού), αφιερωμένες από τον David Ricks στη μνήμη του Peter Mackridge.
Ο Κονδυλοφόρος, ετήσια έκδοση νεότερης ελληνικής φιλολογίας, αποτελεί συνέχεια του περ. Μολυβδο-κονδυλο-πελεκητής (τ. 1-7, 1989-2000) που ίδρυσε ο Γ. Π. Σαββίδης, κυκλοφορεί από το 2002 και διευθύνεται από οκταμελή συντακτική επιτροπή. Στις σελίδες του δημοσιεύονται πρωτότυπα μελετήματα για θέματα της νεοελληνικής γραμματολογίας και της θεωρίας της λογοτεχνίας, φιλολογικά σημειώματα και ολιγοσέλιδες ανακοινώσεις (Μονοκοντυλιές), βιβλιοκρισίες (Μελανοδοχείο), ενίοτε και βοηθητικά φιλολογικά εργαλεία, όπως ειδικές βιβλιογραφίες ή ευρετήρια περιοδικών.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Νάσος Βαγενάς, Ναταλία Δεληγιαννάκη, Diana Haas, Χ. Λ. Καράογλου, Renata Lavagnini, Μαριλίζα Μητσού, Αλέξης Πολίτης.
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Χ. Λ. Καράογλου, τηλ.: 2310 860698, e-mail: [email protected].
Το περιοδικό θα το βρείτε στα βιβλιοπωλεία των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης στο Ηράκλειο και την Αθήνα, καθώς και σε πολλά βιβλιοπωλεία σε όλη τη χώρα. Για παραγγελίες, [email protected].
