Του Γιώργου Ατσαλάκη*
Η ιδέα της επίτευξης μηδενικών κρουσμάτων μέσω των εμβολιασμών φαίνεται να μην μπορεί να επιτευχθεί. Οι χώρες που κατάφεραν μηδενικά κρούσματα για κάποιο διάστημα, αναμφίβολα έσωσαν χιλιάδες ζωές. Αλλά μόλις χαλάρωσαν τους περιορισμούς ο ιός εξαπλώθηκε και πάλι. Ενδεικτική η περίπτωση της Ταιβάν η οποία είχε δώδεκα θανάτους από την αρχή της πανδημίας μέχρι την 17/5/2021. Σήμερα σε διάστημα 2,5 μηνών οι θάνατοι έφθασαν στους 806.
Θα πρέπει να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξάλειψη του κορωνοϊού. Αλλά θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές όσον αφορά την επίτευξη της πλήρους εξάλειψης και να αναγνώσουμε σωστά τα πρόσφατα δεδομένα. Η ανάλυση των τελευταίων δεδομένων, κυρίως από το Ισραήλ, την χώρα με τους περισσότερους εμβολιασμένους (το 80% άνω των 11 ετών είναι πλήρως εμβολιασμένο), δείχνουν πλέον ότι ο κορωνοϊός είναι εδώ για να μείνει για πολύ καιρό σε ένα επίπεδο χαμηλής απειλής. Ίσως η ολική εξάλειψη του θα είναι δύσκολη ακόμα και εάν εμβολιαστεί ολόκληρος ο πληθυσμός της γης. Για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εμβολιασμών, η επικέντρωση θα πρέπει απομακρυνθεί από τον αριθμό των κρουσμάτων και να εστιάσει στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων σε αυτούς που νοσούν σοβαρά.
Στο διάγραμμα παρουσιάζονται τρεις ηλικιακές ομάδες σοβαρών περιπτώσεων εισηγμένων στα νοσοκομεία του Ισραήλ από τις 6 έως την 27 Ιουλίου 2021 ανά εκατομμύριο κατοίκους. Με πορτοκαλί χρώμα απεικονίζεται ο κινητός μέσος των σοβαρών περιπτώσεων νοσηλευόμενων σε νοσοκομεία που προέρχονται από τους μη εμβολιασμένους. Με μπλε χρώμα απεικονίζεται ο κινητός μέσος των σοβαρών περιπτώσεων εισηγμένων στα νοσοκομεία που είχαν πλήρως εμβολιαστεί.
Νέες σοβαρές νοσηλείες στο Ισραήλ ανά εκατομμύριο κατοίκους
Η πρώτη ομάδα αφορά τις ηλικίες έως 40 ετών, όπου παρατηρούμε ότι οι εισηγμένες σοβαρές περιπτώσεις για νοσηλεία των εμβολιασμένων είναι πολύ ελάχιστες, σχηματίζουν την μπλε οριζόντια ευθεία και παραμένουν σταθερές για όλο το διάστημα των 3 εβδομάδων μεταξύ 6-27/7/2021. Οι σοβαρές περιπτώσεις εισηγμένες για νοσηλεία των μη εμβολιασμένων σχηματίζουν την πορτοκαλί καμπύλη, η οποία είναι ανοδική την πρώτη εβδομάδα, με κλίση προς τα κάτω την δεύτερη εβδομάδα και μετά ήταν συνεχώς ανοδική.
Η δεύτερη ομάδα αφορά τις ηλικίες 40-60 ετών, όπου μεταξύ 6-27/7/2021 παρατηρούμε ότι οι εισηγμένες σοβαρές περιπτώσεις για νοσηλεία των εμβολιασμένων είναι πολύ ελάχιστες, σχηματίζουν την μπλε οριζόντια ευθεία και παραμένουν σταθερές για δύο εβδομάδες και την 3η εβδομάδα άρχισαν να ανέρχονται ελάχιστα. Αντίθετα οι σοβαρές περιπτώσεις μη εμβολιασμένων εισηγμένων για νοσηλεία, σχηματίζουν την πορτοκαλί καμπύλη, η οποία είναι έντονα ανοδική μεταξύ 6-27/7/2021.
Η τρίτη ομάδα αφορά τις ηλικίες πάνω από 60 ετών, όπου μεταξύ 6-27/7/2021 παρατηρούμε ότι οι εισηγμένες σοβαρές περιπτώσεις για νοσηλεία των εμβολιασμένων, σχηματίζουν την μπλε καμπύλη η οποία άρχισε να αυξάνει από την πρώτη εβδομάδα. Οι μη εμβολιασμένοι σχηματίζουν την πορτοκαλί καμπύλη, η οποία ξεκίνησε έντονα ανοδικά και έγινε εκθετικά ανοδική μετά το μέσο του διαστήματος 6-27/7/2021.
Στις 27/7 είχαν ανακοινωθεί στο Ισραήλ για τον Ιούλιο στην ηλικία πάνω των 60 ετών: 182 σοβαρά νοσηλευόμενοι πλήρως εμβολιασμένοι, 46 σοβαρά νοσηλευόμενοι με μια δόση. Οι σοβαρές νοσηλείες στους μη εμβολιασμένους είναι 4 φορές περισσότερες από ότι στους εμβολιασμένους Το Ισραήλ ήδη ξεκίνησε τον εμβολιασμό με τρίτη δόση της ηλικιακής ομάδας άνω των 60. Μένει να ερευνηθεί πόσο νωρίς είχαν εμβολιαστεί οι εμβολιασμένοι που νοσηλεύονται σοβαρά.
Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι ο ιός ήρθε για να μείνει αρκετό καιρό. Ακόμα και εάν εμβολιαστεί ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού (το πιο σημαντικό είναι οι ηλικιωμένοι), είναι δεδομένο ότι θα συμβεί μετάδοση του κορωνοϊού, αλλά με σημαντικά μειωμένα επίπεδα νοσηρότητας ή θνησιμότητας, κυρίως με την κυριαρχία της μετάλλαξης Δ.
Ο εμβολιασμός θα συμβάλει ώστε ο κορωνοϊός ουσιαστικά να φθάσει στο επίπεδο του κινδύνου που αποδεχόμαστε όπως συμβαίνει και σε άλλες μολυσματικές ασθένειες. Ήδη «ζούμε» με τη γρίπη, τον RSV, τον HMPV κ.λπ., αλλά ο εμβολιασμός θα μειώσει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα του COVID19 ώστε να είναι ανάλογη με τον κίνδυνο των άλλων ιών.
Η μείωση του COVID19 σε επίπεδο χαμηλής απειλής, σημαίνει ότι οι πολύ επεμβατικές και ενοχλητικές μέθοδοι καταστολής (όπως το απαγορευτικό) δεν αξίζουν πλέον. Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι εκείνο που έχει σημασία είναι να προχωρήσουν οι εμβολιασμοί. Ακόμα και εάν οι εμβολιασμένοι μολυνθούν, τα δεδομένα δείχνουν ότι τα εμβόλια προστατεύουν από την μόλυνση και τη διασπορά, καθώς οι σοβαρές νοσηλείες στους εμβολιασμένους είναι 4 φορές λιγότερες από ότι στους μη εμβολιασμένους.
* Ο Γιώργος Σ. Ατσαλάκης, είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης,
Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.
