Διασύνδεση Πρωτογενούς Τομέα
& Τουριστικής Προβολής
της Μαρίας Λιονή
Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Ρεθύμνης
Ιστορική διαδρομή της Σχολής Ασωμάτων
Η Γεωργική Σχολή Ασωμάτων ιδρύθηκε το 1930 στο Αμάρι Ρεθύμνου, στο χώρο της Μονής Ασωμάτων, η οποία έπαψε να λειτουργεί ως μοναστήρι. Αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα ερευνητικά ιδρύματα της Κρήτης και τη μόνη ερευνητική μονάδα για την κτηνοτροφία και την αιγοπροβατοτροφία που υπήρξε στη νησιωτική Ελλάδα.
Πριν από μια δεκαετία περίπου ξεκινήσαμε ως Περιφέρεια Κρήτης μια προσπάθεια για την αναβίωση και την αξιοποίηση της. Η Περιφέρεια Κρήτης χρηματοδότησε (60.000 Ευρώ) την εκπόνηση οικονομοτεχνικής μελέτης για το σκοπό αυτό. Στόχος της Μελέτης Σκοπιμότητας και του Σχεδίου Εφαρμογής είναι η αναβίωση και αναβάθμιση της Σχολής Ασωμάτων που βρίσκεται στον Δήμο Αμαρίου Ρεθύμνου, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πρότυπο εκπαιδευτικό και ερευνητικό κέντρο για την κτηνοτροφία και συγχρόνως να βοηθήσει στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής του Αμαρίου, συνδέοντας τον πρωτογενή τομέα με τον τουρισμό, και συγχρόνως να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης για ολόκληρη την Κρήτη. Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής περιλαμβάνεται η Δημιουργία Μονάδας 500 ζώων με τη χρήση υφιστάμενων και νέων υποδομών και μεταγενέστερα η δημιουργία αγροτουριστικής μονάδας δυναμικότητας 15 κλινών.
Το Όραμα της Σχολής Ασωμάτων
Στόχος είναι να αξιοποιηθεί η Σχολή Ασωμάτων αναπτυξιακά προς όφελος ολόκληρης της Κρήτης. Συγκεκριμένα, προωθείται η μετεξέλιξή της Σχολής σε εκπαιδευτικό κέντρο για τον πρωτογενή τομέα, αλλά και σε κέντρο υλοποίησης εναλλακτικών μορφών τουρισμού, με την πρόσληψη ειδικού επιστημονικού προσωπικού.
Τα επόμενα χρόνια αναμένεται να αναπτυχθούν σημαντικές πρωτοβουλίες έρευνας- κατάρτισης- εκπαίδευσης σε εξειδικευμένους κλάδους του πρωτογενούς τομέα μέσα από τη σύσταση της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας με την επωνυμία «Δίκτυο Έρευνας και Κτηνοτροφικής Ανάπτυξης Σχολής Ασωμάτων».
Οι Στόχοι του Δικτύου
Εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων του πρώην ΣΓΕ Ασωμάτων.
Λειτουργία του πρώην ΣΓΕ Ασωμάτων ως «Πρότυπο Μεσογειακό Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης της αιγοπροβατοτροφίας σε ξηροθερμικές περιοχές»
Επαναλειτουργία της Γεωργικής Σχολής με αντικείμενα συναφή με την κτηνοτροφική δραστηριότητα του πρώην ΣΓΕ Ασωμάτων.
Δραστηριοποίησή του ως κέντρου ενημέρωσης των ενδιαφερόμενων κτηνοτρόφων, στο πλαίσιο λειτουργίας του σχεδιαζόμενου «Πρότυπου Μεσογειακού Κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης της αιγοπροβατοτροφίας σε ξηροθερμικές περιοχές».
Περαιτέρω αξιοποίηση της διαθέσιμης τεχνογνωσίας και των ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Δημιουργία Εργαστηρίου Γενετικής Βελτίωσης με στόχο την διατήρηση και αναβάθμιση του γενετικού υλικού.
Ολοκληρωμένη διαχείριση εκτροφής προβάτων και αιγών από την καλλιέργεια κτηνοτροφικών φυτών-ζωοτροφών έως την παραγωγή προϊόντων ζωικής προέλευσης.
Διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με την τουριστική προβολή, της επιστημονικής έρευνας με την επισκεψιμότητα και επιδειξιμότητα και την προώθηση των παραγόμενων προϊόντων ως πιστοποιημένης ποιότητας και υψηλής διατροφικής αξίας.
Συνεργασία με επιστημονικά, εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα και φορείς του εσωτερικού και του εξωτερικού, με σκοπό την προαγωγή του πρωτογενούς τομέα και τη βέλτιστη εκπλήρωση των σκοπών και του αντικειμένου του Δικτύου.
Εκπαίδευση – μετεκπαίδευση σπουδαστών, φοιτητών και ερευνητών όλων των βαθμίδων που δραστηριοποιούνται στους τομείς ενδιαφέροντος του Δικτύου.
Συμβολή στην Οικονομία της Κρήτης
Ο αγροτικός τομέας παραμένει η «κινητήρια δύναμη» της τοπικής οικονομίας, ιδίως δε αν ληφθούν υπόψη οι δυνατότητες διασύνδεσης και οι πολλαπλασιαστικές επιδράσεις του στο δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Η δομή που προτείνεται να δημιουργηθεί και ο τρόπος λειτουργίας της εξασφαλίζουν την δυνατότητα επισκέψεων – επιδείξεων όλων των δραστηριοτήτων από την καλλιέργεια των κτηνοτροφικών φυτών, την επίδειξη των ειδών της τοπικής χλωρίδας και πανίδας των συστημάτων εκτροφής των ζώων των ειδών και των φυλών των ζώων τις διαδικασίες και τις αλληλεξαρτήσεις εδάφους αυτοφυών και καλλιεργούμενων φυτών, διατροφή ζώων, παραγωγή προϊόντων από τα ζώα και μεταποίηση τους.
Προτάθηκαν αγροτουριστικές διαδρομές που εμπεριέχουν ολόκληρη την ταυτότητα της περιοχής, η οποία θα αποτυπώνεται και μέσα από τις δραστηριότητες του κέντρου. Παρουσιάζονται και αποτυπώνονται οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες αποδεικνύεται ότι η ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών καθορίζονται από την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά του συστήματος που τα παράγει (βοσκότοποι, κλίμα, σύστημα εκτροφής, είδος και φυλή ζώων κ.α.) τα χαρακτηριστικά των φυσικών πόρων, την κουλτούρα των ανθρώπων της περιοχής και την πολιτιστική κληρονομιά.
H πρόταση έχει λάβει υπόψη της τις ανάγκες που έχει η υποστήριξη της εφαρμογής του στρατηγικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη του αγροτοδιατροφικού τομέα της Κρήτης και ιδιαίτερα την ανάδειξη της διαφορετικότητας των τοπικών προϊόντων και υπηρεσιών καθώς και την διασύνδεση του αγροτοδιατροφικού, τομέα με τον τουρισμό. Τα παραπάνω έχουν αποτυπωθεί ως ένα ενιαίο σύνολο για να βοηθήσουν στη διασύνδεση της διατροφής με τις αγροδιατροφικές και τουριστικές δραστηριότητες της περιοχής. Η λειτουργική διασύνδεση του τουρισμού με τον αγροτικό τομέα γενικότερα και τη γαστρονομία ειδικότερα, έχει σκοπό την αξιοποίηση ενός μοναδικού συγκριτικού πλεονεκτήματος που παρέχει ο τουρισμός.
Η διασύνδεση αυτή θα συμβάλει στην επαφή πλήθους επισκεπτών με τον γαστρονομικό πολιτισμό και τα προϊόντα διατροφής στην Ελλάδα.
Θα συμβάλει στην ανάδειξη των τοπικών μαγειρικών παραδόσεων, που αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην ενίσχυση της σημερινής δημιουργίας στην μαγειρική, στο σχηματισμό μιας σύγχρονης επιχειρηματικής κουλτούρας, στην επαναπροσέγγιση της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση και τα προϊόντα της, στην ενίσχυση της δικαιότερης κατανομής του οφέλους, στην ευημερία των τοπικών κοινωνιών και στη διάχυση του γνωστικού κεφαλαίου προς τις νεότερες γενιές. Παράλληλα στην κατεύθυνση της διαφοροποίησης του συνολικού τουριστικού προϊόντος, μπορεί να συμβάλει στην βελτίωση της συνολικής γαστρονομικής προσφοράς αλλά και των ειδικών μορφών τουρισμού, όπως ο οινοτουρισμός. Η εξέλιξη θα αποφέρει δυνητικά και οικονομικά οφέλη, όπως αύξηση της ημερήσιας δαπάνης των επισκεπτών, του χρόνου παραμονής τους στους προορισμούς, αύξηση της ζήτησης αγροδιατροφικών προϊόντων και αύξηση των εξαγωγών.
Συνεργασία με φορείς εντός και εκτός Κρήτης
Για την επίτευξη των σκοπών της η εταιρεία θα στελεχωθεί με το κατάλληλο προσωπικό, όμως έχουμε επενδύσει πολλά στη στρατηγική μας συνεργασία με τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα του νησιού μας, όπως το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο και το ΙΤΕ, αλλά και Κτηνοτροφικούς Συλλόγους της Κρήτης που τους θεωρούμε πολύτιμους συμβούλους και εταίρους σε αυτή την αναπτυξιακή προσπάθεια.
Ανάμεσα στους βασικούς άξονες λειτουργίας της εταιρείας περιλαμβάνεται η συνεργασία με το ερευνητικό και επιστημονικό προσωπικό των αρωγών μελών και των συνεργαζόμενων φορέων για τη διεκδίκηση και υλοποίηση ερευνητικών, αναπτυξιακών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων αναφορικά στις ορθές πρακτικές της κτηνοτροφικής παραγωγής και της ευζωίας και όχι μόνο. Επιδίωξή μας επίσης είναι μέσα από αυτή τη συνεργασία να δημιουργήσουμε ένα βασικό μηχανισμό διαχείρισης και συντονισμού ευρωπαϊκών προγραμμάτων και κοινοτικών χρηματοδοτήσεων, αλλά και η διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγική διαδικασία, σε συνεργασία με ΑΕΙ, ερευνητικά και τεχνολογικά ιδρύματα και φορείς του εσωτερικού ή του εξωτερικού.
«Μελέτη νέων κτιριακών υποδομών και εξοπλισμού για την μετεγκατάσταση της Σχολής Γεωργικής Έρευνας Ασωμάτων»
Με βάση την Μελέτη Σκοπιμότητας και το Σχέδιο Εφαρμογής (masterplan), προέκυψε ότι τα υπάρχοντα κτίρια της παλαιάς Σχολής Ασωμάτων είτε λόγω παλαιότητας είτε λόγω παρωχημένου σχεδιασμού δεν μπορούν να στεγάσουν τις ανάγκες της νέας αναβαθμισμένης μονάδας και κατά συνέπεια θα εκπονηθεί η μελέτη των απαραίτητων κτιριακών υποδομών κι εξοπλισμού για την μετεγκατάσταση της Σχολής Γεωργικής Έρευνας Ασωμάτων με χρηματοδότηση και προϋπολογισμό 721.183,91 Ευρώ από την Περιφέρεια Κρήτης.
Το έργο των νέων εγκαταστάσεων, προδιαγράφεται ώστε να σέβεται την υφιστάμενη εικόνα και φυσιογνωμία του σταθμού και της ευρύτερης περιοχής και για το λόγο αυτό υπήρξε στενή συνεργασία με τις υπηρεσίες της Δ/σης Δασών Ρεθύμνου και της Αρχαιολογίας. Επίσης λήφθηκαν υπόψη όλες οι πολεοδομικές διατάξεις και νομικές απαιτήσεις.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του έργου τα απόβλητα που θα πρέπει να επεξεργάζεται το σύστημα είναι τα παραγόμενα από τη διαδικασία αρμέγματος και τα λύματα από το προσωπικό της εγκατάστασης, ενώ για να μπορέσει η μονάδα να αδειοδοτηθεί, θα εκπονηθεί πλήρης μελέτη περιβαλλοντικών όρων.
Για να μπορέσει η Μονάδα να μειώσει κατά το δυνατό τα λειτουργικά της κόστη, θα εκπονηθεί μελέτη εγκατάστασης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Οι υποδομές σχεδιάστηκαν να είναι επιδείξιμες, να αντιπροσωπεύουν όλες τις δυνατότητες Σχεδίων εγκαταστάσεων που ενδείκνυνται για την ευρύτερη περιοχή και την Κρήτη για τα διάφορα συστήματα εκτροφών που εφαρμόζονται στην Κρήτη και στις Μεσογειακές χώρες. Επίσης οι υποδομές έχουν την δυνατότητα να εξυπηρετούν πλήθος in vivo πειραματισμών σε πρόβατα και αίγες.
Τα κτιριακά έργα θα πραγματοποιηθούν σε τρία διαφορετικά αγροτεμάχια του Σ.Γ.Ε. Ασωμάτων και προτείνεται να περιλαμβάνουν:
Τοποθεσία Σκούφια:
Προβατοστάσιο
Αιγοστάσιο
Αίθουσα απογαλακτισμού – πάχυνσης
Αρμεκτήριο
Παρασκευαστήριο ζωοτροφών
Πολυλειτουργικούς χώρους
Τοποθεσία Νιο Περβόλι:
Aγροτική αποθήκη θερμοκηπιακού τύπου
Τοποθεσία Πυθαροκάμινο:
Πρότυπη αγροτουριστική μονάδα
• Η αγροτουριστική μονάδα θα εξοπλιστεί πλήρως προκειμένου να λειτουργεί όλο το έτος και να συμβάλλει έτσι στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής και στη βιωσιμότητα λειτουργίας του Σ.Γ.Ε. Ασωμάτων.
• Θα συνδυαστεί με τις προτεινόμενες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και δραστηριότητες, προκειμένου να λειτουργήσει ως προπύργιο για την εξερεύνηση της περιοχής και να δώσει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να γνωρίσουν από κοντά την παραγωγική διαδικασία μιας σύγχρονης κτηνοτροφικής μονάδας
• Το ύφος του συγκροτήματος θα είναι προσαρμοσμένο στο τοπικό παραδοσιακό περιβάλλον, τόσο όσον αφορά την αρχιτεκτονική των καταλυμάτων και τον περιβάλλοντα χώρο, όσο και την εσωτερική επίπλωση και διακόσμηση. Συγκεκριμένα, η αρχιτεκτονική τους θα είναι αυτή του παραδοσιακού κρητικού σπιτιού.
• Στόχος του αγροτουριστικού συγκροτήματος είναι να προσφέρει στον επισκέπτη την εμπειρία της διαμονής σε καταλύματα που προσομοιάζουν στο παραδοσιακό είδος κρητικού σπιτιού της περιοχής, προσφέροντάς του παράλληλα την ευκαιρία να ζήσει και να δραστηριοποιηθεί κοντά στη φύση, να βιώσει, έστω και αποσπασματικά, την αγροτική ζωή, τις συνήθειες και τα έθιμα των κατοίκων του χωριού. Επιδίωξη της αγροτουριστικής αυτής μονάδας είναι να προσφέρει στους τουρίστες την εμπειρία της ανθρώπινης επαφής και της επαφής με τη φύση, σε κλίμακα καθημερινή και ανθρώπινη. Να τους βοηθήσει να γνωρίσουν τις ιδιαιτερότητες της περιοχής και του πολιτισμού της, τις συνήθειες των κατοίκων της, την παραδοσιακή κουζίνα και κατά κάποιο τρόπο να τους εντάξει στους ρυθμούς και τη φιλοσοφία της αγροτικής και τοπικής ζωής.
• Προκειμένου να καταστούν ενεργειακά αυτόνομες, τόσο η κτηνοτροφική όσο και η αγροτουριστική μονάδα, προβλέπεται η μελέτη και εγκατάσταση αυτόνομων φωτοβολταϊκών συστημάτων τουλάχιστον 50 KWp.
