«Το επιδιωκόμενο όφελος σε κοινωνικό επίπεδο είναι το να δοθεί μια εναλλακτική διέξοδος από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο αγροτικός κόσμος καθώς και το να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ούτως ώστε να πρωτοπορήσει η Κρήτη στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων φυτικής προέλευσης συνδέοντας πλέον την υψηλή φυτική βιοποικιλότητα του νησιού με την επιχειρηματικότητα.»
Την επιστημονική ηλεκτρονική πλατφόρμα του Βοτανικού Κήπου του Πανεπιστημίου Κρήτης ως εργαλείο των καλλιεργητών στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων φυτικής προέλευσης, αλλά και την επέκτασή της θεματικά ώστε να αποτελέσει για τον αγρότη εργαλείο γεωργίας υψηλής ακρίβειας στην Κρήτη τονίζει σε συνέντευξή του στο ΚΡΗΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ο Καθηγητής Στέργιος Πυρίντσος.
Ποιές ανάγκες καλύπτει ο Βοτανικός Κήπος του Πανεπιστημίου Κρήτης;
Ο Βοτανικός Κήπος του Πανεπιστημίου Κρήτης είναι ένας Βοτανικός Κήπος νέας γενιάς που δεν περιορίζεται στις κλασσικές δραστηριότητες που αναπτύσσουν οι Βοτανικοί Κήποι σε όλο τον κόσμο, δηλαδή τη διατήρηση και ανάδειξη της φυτικής βιοποικιλότητας, και προσπαθεί να επιλύσει προβλήματά της κοινωνίας. Αυτό το πετυχαίνει αξιοποιώντας πρώτον, τη βαθειά γνώση γύρω από τη σχέση του ανθρώπου με το φυτικό κόσμο που συσσωρεύτηκε στη μακρά πορεία του χρόνου, δεύτερον, τα εργαλεία που δίνει η σύγχρονη επιστήμη και τρίτον την καινοτομία.
Ποιες ανάγκες θα καλύπτει η εφαρμογή που πρόσφατα ανέπτυξε ο Βοτανικός Κήπος για τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά της Κρήτης;
Ένα από τα πρώτα ερωτήματα που χρειάζεται να απαντήσει ο αγρότης που θέλει να προχωρήσει στην καλλιέργεια αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών είναι το κατά πόσο η περιοχή στην οποία βρίσκεται το χωράφι του ή το αγρόκτημά του είναι κατάλληλη για την καλλιέργεια του φυτού που τον ενδιαφέρει. Με τις γεωγραφικές συντεταγμένες του αγροκτήματός του ή του χωραφιού του, που μπορεί να τις πάρει κάνοντας χρήση του GPS του κινητού του, μπορεί να έχει μία πρώτη εκτίμηση της καταλληλότητας εισάγοντας τις συντεταγμένες στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που αναπτύχθηκε από τον Βοτανικό Κήπο του Πανεπιστημίου Κρήτης σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και είναι διαθέσιμη από την επίσημη ιστοσελίδα της Περιφέρειας. Η εκτίμηση της καταλληλότητας δίδεται σε μια κλίμακα από μηδέν έως ένα, και όταν η τιμή είναι κοντά στο ένα η περιοχή εμφανίζει υψηλή καταλληλότητα για το συγκεκριμένο είδος για το οποίο ενδιαφέρεται και το αντίθετο όταν η τιμή τείνει στο μηδέν. Παράλληλα, πέρα από την καταλληλότητα για το συγκεκριμένο φυτό που ενδιαφέρεται, παρέχεται εκτίμηση και για τα υπόλοιπα είδη φαρμακευτικών φυτών που υπάρχουν στην πλατφόρμα, ούτως ώστε να κρίνει κατά πόσο κάποιο άλλο φυτό είναι ίσως καλύτερη επιλογή από πλευράς καταλληλότητας για την περιοχή.
Πως θα έχει η κοινωνία πολλαπλασιαστικά οφέλη;
Πρόκειται για μία ουσιαστική υποστήριξη προς τον αγρότη που θέλει να ξεφύγει από τις συνήθεις καλλιέργειες και να προχωρήσει σε κάτι πιο καινοτόμο για τα δεδομένα του αγροτικού κόσμου. Είναι ένα από τα πρώτα βήματα που απαιτούνται ούτως ώστε η κοινωνία να προχωρήσει στην αξιοποίηση ενός βιολογικού πόρου, συγκεκριμένα της αρωματικής και φαρμακευτικής χλωρίδας του νησιού, που μπορεί να παράγει υπεραξίες οι οποίες θα επιστρέφουν στον αγρότη. Το επιδιωκόμενο όφελος σε κοινωνικό επίπεδο είναι το να δοθεί μια εναλλακτική διέξοδος από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο αγροτικός κόσμος καθώς και το να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ούτως ώστε να πρωτοπορήσει η Κρήτη στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων φυτικής προέλευσης συνδέοντας πλέον την υψηλή φυτική βιοποικιλότητα του νησιού με την επιχειρηματικότητα.
Πως ο αγρότης μπορεί να μπει στην παραγωγή αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών;
Θα έλεγα ότι καλό είναι να μην μπει αν δεν έχει διασφαλίσει πρώτα την αγορά που θα διαθέσει τα προϊόντα του. Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα και εδώ ακριβώς απαιτείται η παραπέρα ουσιαστική συνδρομή και υποστήριξη της Πολιτείας. Πρώτα απ’ όλα ο αγρότης θα πρέπει να κατανοήσει τι είναι αυτό που θα πουλήσει και αν μιλάμε για φαρμακοβιομηχανία είναι σημαντικό να καταλάβει ότι αυτό που ουσιαστικά πουλά είναι ουσίες που έχουν τα φυτά με συγκεκριμένη βιολογική/φαρμακευτική δραστικότητα. Δεν είναι η φυτική βιομάζα αυτό που ενδιαφέρει τη φαρμακοβιομηχανία, αλλά οι φαρμακευτικές ουσίες και αυτό για να διασφαλιστεί, δηλαδή για να διασφαλιστεί η παραγωγή αυτών των ουσιών από τα φυτά που θα καλλιεργηθούν, απαιτείται γεωργία υψηλής ακριβείας. Εδώ ακριβώς χρειάζεται η συνδρομή της Πολιτείας, διότι ο αγρότης δεν μπορεί από μόνος του να καλύψει αυτό το κενό όσο καλή διάθεση και προθυμία να έχει. Απαιτείται εξειδικευμένη γνώση, έρευνα και ανάπτυξη εφαρμογών, όπως η συγκεκριμένη ηλεκτρονική πλατφόρμα, που θα υποστηρίξει τον αγρότη σ’ αυτή την πορεία. Και φυσικά δεν αρκεί αυτό. Η Πολιτεία θα πρέπει να προχωρήσει επιτελικά σε μία ευρύτερη διαμόρφωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, όπως κάνουν πολλές χώρες διεθνώς εδώ και πολλά χρόνια ούτως ώστε να υποστηρίξουν τον αγροτικό τους κόσμο. Αυτή η διαμόρφωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος δεν έχει να κάνει με ξεπερασμένες επιδοτησιακού τύπου πρακτικές, ούτε με απλή προώθηση των αγροτικών προϊόντων σε εκθέσεις του εξωτερικού, αλλά με τη διαμόρφωση νέων αγορών που θα προκύψουν ως ανάγκη μέσα από τα προϊόντα της έρευνας και της καινοτομίας. Σκεφτείτε ο ερευνητικός κόσμος του νησιού να παράγει κάθε τόσο και ένα νέο φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης το οποίο να βγαίνει στην αγορά και το οποίο να υποστηρίζεται από καλλιέργειες αγροτών της Κρήτης. Αυτό θα έδινε και μία ακόμη ταυτότητα στη γεωργία του νησιού και θα δημιουργούσε εκείνες τις προϋποθέσεις και το κατάλληλο επιχειρηματικό περιβάλλον ούτως ώστε ο αγρότης να μπορεί με αρκετή ασφάλεια να μπει στον συγκεκριμένο χώρο. Δικαιολογημένα όμως θα μου πείτε ότι κάτι τέτοιο είναι στη σφαίρα του ονείρου. Εγώ όμως θα σας απαντήσω ότι κάτι τέτοιο έχει ήδη γίνει πραγματικότητα ως ένα πρώτο βήμα με το CRETAN IAMA, όπου ομάδα παραγωγών της Κρήτης καλλιεργεί τα συγκεκριμένα φαρμακευτικά φυτά από τα οποία εξάγονται οι βιολογικά δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στο CRETAN IAMA. Η συγκεκριμένη ομάδα παραγωγών απ όσο γνωρίζω χρησιμοποιεί μεθόδους βιολογικής γεωργίας, έχει πιστοποίηση ορθής καλλιεργητικής πρακτικής (GLOBAL GAP) και χρησιμοποιεί μεθόδους γεωργίας υψηλής ακριβείας.
Ποιά τα επόμενα βήματα;
Εμείς συνεχίζουμε την ερευνητική πορεία που ξεκινήσαμε εδώ και κάποια χρόνια, και λέω εμείς διότι δεν είναι μόνο το δικό μου ερευνητικό εργαστήριο, είναι και τα εργαστήρια των συναδέλφων της Ιατρικής και της Χημείας που συμμετέχουν σ’ αυτή την προσπάθεια. Η συγκεκριμένη εφαρμογή που αναπτύξαμε, σε περίπτωση που ενδιαφερθεί η Περιφέρεια Κρήτης, μπορεί να επεκταθεί θεματικά και να βοηθήσει ουσιαστικά τον αγρότη με τη γεωργία υψηλής ακριβείας στο πλαίσιο που έχουμε αναφέρει. Δεν είναι όμως μόνο αυτό, διότι μπορούμε να συμβάλλουμε ουσιαστικά στην υλοποίηση της πολιτικής που περιγράψαμε ούτως ώστε να διαμορφωθεί το επιχειρηματικό περιβάλλον. Αρκεί η κοινωνία να το θέσει στις προτεραιότητες της και η Πολιτεία να στηρίξει αποφασιστικά τη συνέχιση αυτού που ήδη ξεκίνησε. Η τεχνογνωσία υπάρχει και η εμπειρία που έχει συσσωρευτεί στο ανθρώπινο δυναμικό μεγάλη. Αυτό που χρειάζεται είναι να ενσωματωθεί η αξιοποίησή και των δύο στον πολιτικό σχεδιασμό.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο κ. Στέργιος Πυρίντσος είναι Καθηγητής στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (ΠΚ), όπου διδάσκει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο από το 1998 και είναι ιδρυτικό μέλος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Βιοηθική» στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Το ερευνητικό του έργο που είναι δημοσιευμένο σε διεθνή περιοδικά έχει ιδιαίτερη απήχηση ως προς τις εφαρμογές του σε κοινωνικό επίπεδο. Ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την καινοτομία. Συμμετέχει στη διεθνή πατέντα πάνω στην οποία βασίστηκε η παραγωγή του CRETAN IAMA και σε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την εξωγενή επαγωγή θερμογένεσης σε φυτά. Έχει συνεργαστεί με διεθνείς οργανισμούς σε θέματα περιβαλλοντικής πολιτικής. Εδώ και 20 χρόνια είναι μέλος της εκδοτικής ομάδας του διεθνούς επιστημονικού περιοδικού Environmental Pollution (Elsevier), κριτής σε σημαντικό αριθμό επιστημονικών περιοδικών και είναι επιστημονικά υπεύθυνος του Βοτανικού Κήπου του Πανεπιστημίου Κρήτης.
