του Δρ. Κυριάκου Γ. Κώτσογλου*
Κρήτη: Νησί ή Ορεινός Όγκος; Κρητικοί: Νησιώτες ή Ορεσίβιοι;
Συλλογίζομαι συχνά τον τελευταίο καιρό, αν η Κρήτη είναι ένα τυπικό νησί, από αυτά που έκαναν τον Ελύτη να αναφωνήσει «Θεέ μου, πόσο μπλε ξοδεύεις για να μη σε βλέπουμε…» στη «Μαρία Νεφέλη»… ή αν είναι ένα σύμπλεγμα σπουδαίων ορεινών όγκων, που περιβάλλεται από μια ακτογραμμή πάνω από 1.000 χιλιόμετρα, με 500 και βάλε παραλίες, οι 100 plus με μπλε σημαίες, πιστοποιήσεις και διεθνή αναγνώριση, μερικές, στις κορυφαίες του κόσμου. Ακόμα κι εγώ την ώρα που γράφω, παρασύρομαι από την θαλασσινή πλευρά, ενός τόπου που «χρωστάει» την ελευθερία και τους αγώνες του, το λαϊκό πολιτισμό και τις παραδόσεις του στο βουνό, εκεί που τα λόγια γίνονται φτωχά και ο νους γίνεται, ανάλογα με το σώμα, υγιής.
H Ευκαιρία του Αθλητικού Τουρισμού
Με ολοφάνερη δυναμική, ο αθλητικός τουρισμός, το 10% της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς, είναι η πιο ραγδαία αναπτυσσόμενη κατηγορία τουρισμού και στα επόμενα χρόνια, το αθλητικό τουριστικό προϊόν εκτιμάται ότι θα έχει ανοδική πορεία ανάπτυξης, της τάξης 41,5% ετησίως! Η Κρήτη αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό ανάπτυξης του αθλητικού τουρισμού με αυθεντικά παγκόσμια, όπως ο Τάλως ή τοπικά σύμβολα αθλητισμού, Μαραθώνιους, Ποδηλατικούς Γύρους κ.α., σύγχρονες εγκαταστάσεις, εμπειρία σε διοργάνωση αγώνων και πολύ μεγάλο αριθμό αθλητικών εκδηλώσεων, καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου τις 365 ημέρες!
Ορεινός Χειμερινός Αθλητικός Τουρισμός στην Κρήτη
Σε παλιότερη έρευνα του Υπουργείου Τουρισμού, διεθνή πρακτορεία αθλητικού τουρισμού ανέδειξαν την Κρήτη ως τον καταλληλότερο προορισμό για αθλητικό τουρισμό μετά την Αθήνα. Τα ιδιαίτερα στοιχεία μας, συνθέτουν ένα υπέροχο κράμα της φύσης που δένει κάθε δραστηριότητα με τα μοναδικά στοιχεία του πολιτισμού, του μύθου, της ιστορίας της και τα συμπληρώνει με την αξεπέραστη φιλοξενία και γαστρονομία.
Λαμπρό παράδειγμα, με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την Κρήτη, είναι ο ορεινός χειμερινός αθλητικός τουρισμός, που σε μια εποχή ύφεσης της εγχώριας τουριστικής δραστηριότητας και σε περιοχές μη τουριστικά ανεπτυγμένες μπορεί να κάνει θαύματα, άλματα αειφορίας, στα επόμενα χρόνια. Στην κορυφή της, ο διεθνής αγώνας ορειβατικού σκι Pierra Creta που διοργανώνεται κάθε (2) χρόνια στον Ψηλορείτη. Μια πρωτοβουλία η οποία ξεκίνησε το 2014 και σήμερα, ήδη αποτελεί έναν αγώνα αναφοράς, για την Ελληνική επικράτεια και έναν από τους πιο σημαντικούς αγώνες του είδους του, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Το Ορειβατικό Σκι στην Κρήτη
Το ορειβατικό σκι στην Κρήτη (και την Ελλάδα) είναι ένα κεφάλαιο που μόλις άνοιξε κι έχει πολλά να πει! Ο χιονοδρόμος ανεβαίνει και κατεβαίνει σε χιονισμένες πλαγιές χωρίς την βοήθεια μηχανικών μέσων, όπως αυτές που βρίσκονται σε ένα χιονοδρομικό κέντρο (αναβατόρια – lift). Με τη βοήθεια του ειδικού εξοπλισμού του, ανεβαίνει τις πλαγιές με τις δυνάμεις του, κάτι που του δίνει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων και πρόσβαση σε περιοχές του βουνού απρόσιτες στους υπόλοιπους. Με το ορειβατικό σκι κάποιος μπορεί να απολαύσει το χιονισμένο τοπίο μένοντας μακριά από συνωστισμούς, ζώντας κάθε φορά μια μικρή περιπέτεια και όλα αυτά χωρίς την παραμικρή όχληση στο περιβάλλον – δηλαδή, χωρίς υποδομές!
Η Κρήτη Διεθνής Προορισμός Ορειβατικού Σκι
Η Κρήτη αποτελεί έναν μοναδικό εξωτικό προορισμό για το αυξανόμενο κοινό του ορειβατικού σκι διεθνώς. Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς ότι στον τόπο που έρχεται να κάνει τις καλοκαιρινές του διακοπές θα μπορούσε τον χειμώνα να απολαύσει νέες ανεξερεύνητες διαδρομές σε υπέροχους ορεινούς όγκους με θέα την θάλασσα. Η Κρήτη δυσκολεύεται να ξεπεράσει τον θαλασσινό εαυτό της. Κι όμως πρέπει!
Οι υποδομές που διαθέτουμε για το Σκι πίστας είναι ιδιαίτερα μικρές σε σχέση με τον ανταγωνισμό και δεν υπάρχει κάτι ιδιαίτερο που να μπορεί να αντισταθμίσει αυτή την έλλειψη μεγέθους. Στο ορειβατικό σκι τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Διαθέτουμε εντυπωσιακά βουνά, επαρκή και ιδιαίτερου τύπου χιονοκάλυψη και όλα αυτά, μαζί με ένα παγκοσμίου φήμης επίπεδο φιλοξενίας και γαστρονομικών επιλογών. Κάποιος μπορεί το πρωί να κάνει σκι και το μεσημέρι να τρώει φρέσκο ψάρι, στην ακροθαλασσιά!
Το «φαινόμενο», Pierra Creta
O αγώνας Pierra Creta ξεκίνησε από την αγάπη και το μεράκι κάποιων φίλων του αθλήματος στο νησί. Σημείο αναφοράς πλέον για την Ελλάδα, δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από αντίστοιχους αγώνες στο εξωτερικό – το αντίθετο μάλιστα. Κατά την διάρκεια του event, οι συμμετέχοντες μαγεύονται με όλο το «πακέτο», βουνό – σκι – φιλοξενία – κέφι κι έχει καθιερωθεί ως ένας αγώνας διαφήμισης του αθλήματος και του τόπου.
Σύντομα οι διεθνείς συμμετοχές θα υπερβαίνουν τις εθνικές, η τελευταία διοργάνωση ξεπέρασε τους 210 συμμετέχοντες, 70 εκ των οποίων ξένοι, από 11 διαφορετικές χώρες για το νοτιότερο αγώνα ορειβατικού σκι στην Ευρώπη που μάλιστα πέρσι αδερφοποιήθηκε με τον βορειότερο, αυτόν στο Tromso της Νορβηγίας.
Ένας αγώνας που ξεκίνησε κυριολεκτικά ως «πλάκα» έγινε αφέτης σε ένα κίνημα για την ανάπτυξη του ορεινού αθλητικού τουρισμού στα βουνά μας και λειτουργεί ως «κράχτης» για τους λάτρεις του ορειβατικού σκι στους τρεις βασικούς ορεινούς όγκους της Κρήτης (Λευκά Όρη, Ψηλορείτης, Δίκτη). Παρότι τα νούμερα δεν ζαλίζουν, το προφίλ των επισκεπτών είναι πολύ υψηλό και ήδη έχει δημιουργηθεί μια οικονομία στις ορεινές περιοχές που στηρίζει το νέο αυτό «τουριστικό προϊόν». Επίσης, ενέπνευσε τον Ελληνοαμερικάνο κινηματογραφιστή Constantine Papanicolaou να δημιουργήσει την ταινία «Crete Arising» που μιλάει για την Κρήτη καθώς «αναδύεται» ως διεθνής προορισμός για ορειβατικό σκι. Κι όλα αυτά χωρίς να έχει υπάρξει ακόμα μια κεντρικά συντονισμένη, εστιασμένη αξιοποίηση της δυναμικής αυτής.
Η Ευκαιρία για τις Ορεινές Κοινωνίες της Κρήτης, Φέρνοντας κοντά τους Ανθρώπους
Τα βουνά μας τον χειμώνα αποτελούν ένα δυναμικό ανεκμετάλλευτο. Την ίδια στιγμή ο αγώνας και η ανάπτυξη αυτής της νέας αγοράς έχει επιδράσει θετικά στις τοπικές ορεινές κοινωνίες – κυρίως του Ψηλορείτη, όπου διοργανώνεται το Pierra Creta, που εκτός από παραμελλημένες, ήταν δύσκολες στην προσέγγιση και διαχείρισή τους λόγω της δύσκολης διατοπικής συνεργασίας που επικρατούσε. Πλέον βλέπουμε ότι η ευεργετική πίεση που άσκησε και ασκεί η νέα κατάσταση, ενεργοποίησε τις τοπικές κοινωνίες με τον πλέον θεμιτό τρόπο οι οποίες αυτενεργούν και αναζητούν συνεργασίες, μάθηση, εγγύτητα.
Τα βήματα για την καθιέρωση της Κρήτης ως Διεθνή Χειμερινό Προορισμό Ορειβατικού Σκι
Έχουμε μια μοναδική ευκαιρία για να καθιερώσουμε την Κρήτη ως διεθνή προορισμό χειμερινού αθλητικού τουρισμού. Η τοπική αγορά ήδη έχει ξεκινήσει, όμως θα χρειαστεί βοήθεια και συντονισμένες δράσεις που θα βοηθήσουν ώστε αυτό να γίνει βιώσιμα και ποιοτικά, χωρίς να χάσουμε την δυναμική που έχει δημιουργηθεί και το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα ως «ανέγγιχτος» και παρθένος ορεινός προορισμός.
Η τεχνογνωσία για την υποστήριξη αυτής της νέας τουριστικής αγοράς υπάρχει, αλλά απαραίτητα θα χρειαστεί συνεργασία των τοπικών φορέων ώστε να γίνει μια συντονισμένη στρατηγική ανάπτυξης, όπου:
- Θα υποστηριχθούν οι επιχειρήσεις που θα υποδεχθούν το νέο προϊόν ώστε να προσαρμοστεί στους εν λόγω επισκέπτες, διαμονή, εστίαση, ενοικίαση εξοπλισμού, μαθήματα ορειβατικού σκι, συνοδοί βουνού.
- Θα διαμορφωθούν υποδομές και υπηρεσίες ώστε οι επισκέπτες να ενημερώνονται, να απολαμβάνουν τις δραστηριότητες βουνoύ, σημεία ενημέρωσης, εκχιονισμοί κεντρικών σημείων στο βουνό, parking WC.
- Θα υποστηριχθούν οι ντόπιοι, κυρίως τα παιδιά για να γνωρίσουν το νέο άθλημα, να το αγκαλιάσουν ως δραστηριότητα, να μπορέσουν να αποτελέσουν πρεσβευτές του αλλά και επιχειρηματίες, του αύριο.
- Θα γίνουν επαρκείς, συντονισμένες δράσεις προβολής της Κρήτης, ως προορισμού για ορειβατικό σκι.
Οι Προεκτάσεις στην Επιμήκυνση της Τουριστικής Περιόδου και την Ανάδειξη της Ενδοχώρας της Κρήτης
Η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου την οποία όλοι ευαγγελιζόμαστε κι επιθυμούμε, δεν γίνεται απλά με την διαφήμιση ενός προορισμού όλο τον χρόνο. Γίνεται με την δημιουργία νέων ποιοτικών τουριστικών προϊόντων που ζητάει η αγορά, ακριβώς τις περιόδους χαμηλής επισκεψιμότητας – ακριβώς αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή με το ορειβατικό σκι στην Κρήτη. Και αυτό, δεν θα είναι, «παρά μόνον μια αρχή»…
Η Κρήτη, που ήδη στηρίζεται απελπιστικά και σε μερικές περιπτώσεις υποφέρει από την πιεστική ανάπτυξη του παραθεριστικού τουρισμού, θα κάνει ένα βήμα επιστροφής στις ρίζες της, κερδίζοντα σε ποικιλία και ως εκ τούτου σε αειφορία. Σε ότι προσπάθεια κάνουμε στην Περιφέρεια Κρήτης ο στόχος μας θα πρέπει να είναι να διατηρούμε και να τονίζουμε την ταυτότητά μας, ενώ προστατεύουμε τον τόπο μας και τα στοιχεία που τον καθιστούν μοναδικό, επιθυμητό. Αυτό είναι κάτι που μπορούμε να το πετύχουμε και με τον ορεινό αθλητικό τουρισμό και το ορειβατικό σκι είναι ιδανική ευκαιρία, για να ξεκινήσουμε δυναμικά και να μπούμε στον παγκόσμιο χάρτη. Το σίγουρα είναι ότι με το δυναμικό που έχει το νησί μας, θα είναι μόνο η αρχή, για να δείξουμε εκείνο που λέμε πάντα και προσπαθούμε να αποδείξουμε. Κρήτη, μια μικρή Ήπειρος!
* Δρ. Κυριάκος Γ. Κώτσογλου,
Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης MSc, PhD,
Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος Κρήτης
Τουρισμού και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
