Ομιλία Κωνσταντίνου Ζορμπά
Γενικός Διευθυντής Ερευνητικού Κέντρου «Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης», Πολιτικός Επιστήμων & Αναλυτής, Κοινωνιολόγος & Θεολόγος
Αγαπητοί διοργανωτές, εκλεκτοί συνάδελφοι,
Σας ευχαριστώ για την ευκαιρία να μοιραστώ σκέψεις γύρω από τον πυρήνα του τουρισμού, την φιλοξενία. Η φιλοξενία δεν είναι απλώς μια υπηρεσία, αλλά ένα υπαρξιακό και ανθρωπολογικό θέμα. Αφορά τη σχέση μας με τον άλλον, τον ξένο, τον άγνωστο Θεό, όπως τον χαρακτηρίζει ο Νίκος Καζαντζάκης στην «Αναφορά στον Γκρέκο». Στην Κρήτη, η φιλοξενία είναι τρόπος ζωής και συμπεριφοράς.
- Ο Υπερτουρισμός: Όρια και Κίνδυνος Χρεοκοπίας
Η σημερινή πραγματικότητα επιβάλλει να θέσουμε όρια σε αυτήν την ατέρμονη φιλοξενία, διότι η απουσία ορίων μπορεί να οδηγήσει σε ελλειμματική φιλοξενία.
Ο Ακατονόμαστος Κίνδυνος
Ο όρος Υπερτουρισμός, τον οποίο ακούσαμε ήδη τρεις φορές, ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού με βάση δύο κριτήρια:
Την υπερβολική επιρροή στην ποιότητα ζωής των μόνιμων κατοίκων.
Την ποιότητα των εμπειριών των επισκεπτών.
Όταν αυτά τα δύο επηρεάζονται, έχουμε υπερτουρισμό, και ναι, τον έχουμε ήδη στην Κρήτη.
Το Μοντέλο της Μονοκαλλιέργειας
Το σημερινό τουριστικό μοντέλο μοιάζει με επιχείρηση που αυξάνει τις πωλήσεις αλλά μειώνει τα κέρδη.
Οι αριθμοί, ενώ φαντάζουν εντυπωσιακοί, κρύβουν κινδύνους: Εάν το 2034 φτάσουμε τα 90 εκατομμύρια επισκέπτες, αλλά τα έσοδα ανά επισκέπτη περιοριστούν στα 390€, ο τριπλασιασμός των δαπανών για τη διαχείριση απορριμμάτων και τη φθορά των υποδομών, του αέρα και του νερού, είναι πιθανό να καταστήσει το ισοζύγιο εσόδων-εξόδων αρνητικό.
Σε αυτή την περίπτωση, η επιχείρηση που λέγεται τουρισμός χρεοκοπεί. Αυτό συμβαίνει επειδή ο τουρισμός λειτουργεί ως μονοκαλλιέργεια, κάτι που εγκυμονεί πάντοτε κινδύνους, οδηγώντας μας στην «κατάρα των πόρων». - Η Λύση: Από την «Επιτάχυνση» στον «Συντονισμό»
Το πρόβλημα που ζούμε σήμερα είναι η εποχή της επιτάχυνσης, η οποία οδηγεί σε εξάντληση—ψυχική και σωματική. Είμαστε συνέχεια «στην τζούρα» χωρίς να βλέπουμε οφέλη.
Η Θεολογία του Πεζουλιού
Το αντίδοτο στην εξάντληση και η εναλλακτική λύση είναι η έννοια του Συντονισμού. Ο συντονισμός είναι η αντιμετώπιση του κόσμου—ανθρώπων, πραγμάτων, ύλης, φύσης και ζωής.
Ο φιλοξενούμενος πρέπει να πάρει αυτή την έννοια του συντονισμού, όχι μόνο τρώγοντας μια καλή γραβιέρα, αλλά κατανοώντας τι κρύβεται πίσω από το φαγητό: τη συμπεριφορά, τη σχέση μας με τη φύση και τον λιτό τρόπο ζωής. Αυτή είναι η «θεολογία του πεζουλιού».
Η Τουριστική Βιομηχανία Εκτός Ελέγχου
Η ταξιδιωτική βιομηχανία είναι σήμερα εκτός ελέγχου και έχει μετατραπεί σε «αγώνα προς τον πάτο». Ο προορισμός, που ξεκινά ως υψηλής ποιότητας για λίγους, μέσα σε μερικά χρόνια γίνεται χώρος μαζικής αγοράς. Η τοπική κοινωνία αντιδρά, όχι επειδή είναι κατά του τουρισμού, αλλά επειδή νιώθει ότι δεν ελέγχει πλέον τον τόπο της. - Προτάσεις για Πραγματική Καινοτομία και Ανθεκτικότητα
Ο τουρισμός, όσο σημαντικός κι αν είναι, δεν είναι ο μοναδικός δρόμος προς την ευημερία. Η αύξηση του ΑΕΠ λόγω του τουρισμού σήμερα λειτουργεί ως «κόκκινη σειρήνα έκτακτης ανάγκης», σημάδι μιας οικονομίας που αποτυγχάνει σε όλους τους άλλους τομείς.
Η πραγματική καινοτομία βρίσκεται στην ανάδειξη των χαρακτηριστικών που αυξάνουν τη διαφοροποίηση του προϊόντος μας, καθιστώντας το σπάνιο και περιζήτητο:
Φυσικός Πλούτος έναντι Οικοδόμησης: Έμφαση στη διατήρηση του φυσικού πλούτου έναντι της συνεχούς καταστροφής του μέσω της οικοδόμησης.
Μικρή Κλίμακα: Έμφαση στη μικρή κλίμακα και στις τοπικές ιδιαιτερότητες, έναντι της μίμησης και της ενσωμάτωσης σε μεγάλες διεθνείς αλυσίδες.
Πολιτισμός και Κουλτούρα: Διατήρηση και περαιτέρω καλλιέργεια του πολιτισμού και της κουλτούρας μας.
Απαιτούμενες Δράσεις
Επαγγελματική Εκπαίδευση: Θεωρώ απαραίτητη τη δημιουργία Σχολής Ξενοδόχων ή την ανάληψη εκπαιδευτικών σεμιναρίων από τους ίδιους τους ξενοδόχους, όπως κάνουν οι μεγάλες αλυσίδες.
Πνεύμα Συλλογικότητας: Πρέπει να πολεμήσουμε την ιδιονομία της οικονομίας και να ανακτήσουμε το πνεύμα της συλλογικότητας, το οποίο είναι η ταυτότητα της Κρήτης.
Συναισθηματική Νοημοσύνη: Είναι ζωτικής σημασίας η ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης στη σχέση μεταξύ εργαζομένου και πελάτη.
Εν κατακλείδι, η λέξη Αυθεντικότητα πρέπει να προστεθεί ως ο όγδοος άξονας στις αναπτυξιακές πολιτικές της Περιφέρειας. Χρειαζόμαστε έναν συντονισμένο τουρισμό φιλοξενίας.
Σας ευχαριστώ.
