του Γεώργιου Ατσαλάκη*
Η μείωση του ρυθμού των εμβολιασμένων ατόμων η οποία ξεκίνησε από τα τέλη του περασμένου Μαΐου, σε συνδυασμό με το πλήρες άνοιγμα της οικονομίας τον Μάιο και τον Ιούνιο, είχε σαν αποτέλεσμα, να ξεκινήσει το νέο παρόν κύμα της πανδημίας μετά την 21 Ιουνίου όπου επιτευχθεί ο χαμηλότερος ημερήσιος αριθμός κρουσμάτων του προηγούμενου κύματος (206). Το νέο κύμα οφείλεται στην μείωση του ρυθμού των εμβολιασμένων που ξεκίνησε από την 25η Μαΐου με εμβολιασμένο με δύο δόσεις λιγότερο από το 20% του πληθυσμού και παράλληλα της μη τήρησης των στοιχειωδών μέτρων προστασίας (μάσκα σε εξωτερικούς χώρους συνωστισμών, μάσκα σε εσωτερικούς χώρους, τήρηση αποστάσεων, πλύσιμο χεριών, απολυμάνσεις κλπ.). Η άρση της μάσκας στους εξωτερικούς χώρους στην χώρα μας έγινε με εμβολιασμένο με δυο δόσεις το 31% του πληθυσμού. Στην πρόβλεψη του περασμένου Μαρτίου είχαμε προβλέψει ότι στο τέλος Ιουνίου θα είχε εμβολιαστεί με δύο δόσεις το 35% του πληθυσμού της χώρας. Πράγματι την 30η Ιουνίου είχε εμβολιαστεί το 35,2% του πληθυσμού. Οπότε ήταν αναμενόμενη μια αύξηση των κρουσμάτων καθώς τα μέτρα δε τηρούταν και το ποσοστό των εμβολιασμένων ήταν πολύ χαμηλό. Η ανάλυση των παγκόσμιων δεδομένων δείχνουν ότι ο ιός βρίσκεται συνεχώς έξω και περιμένει να προσβάλει κυρίως όποιον δεν τηρεί τα μέτρα προστασίας και δεν έχει εμβολιαστεί.
Η έλευση της μετάδοσης δέλτα, η οποία άρχισε να εξαπλώνεται κυρίως μετά το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου, και εν τέλει να κυριαρχήσει με ποσοστά 70-90%, είχε σαν αποτέλεσμα να εκτοξεύσει τα ημερήσια κρούσματα. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, τις τελευταίες 4 εβδομάδες τα κρούσματα ταλαντώνονται γύρω από τα 2.500, με ένα εύρος συν-πλην 1.000 κρούσματα. Η ταλάντωση αυτή είναι πολύ ανησυχητική καθώς δείχνει μια επιμονή των κρουσμάτων για 4η εβδομάδα.
Η τυχόν χαλάρωση της τήρησης των στοιχειωδών μέτρων θα οδηγήσει σε συνέχιση των ταλαντώσεων σε αρκετά υψηλότερα επίπεδα από τα τωρινά. Είναι πιθανή μια άνοδο του επιπέδου ταλάντωσης γύρω από τα 3.500-4.000 κρούσματα με εύρος συν-πλην 1.000 κρούσματα. Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορεί η μεγάλη κινητικότητα ατόμων που παρατηρείται τον μήνα Αύγουστο, που είναι ο μήνας των διακοπών. Τον Σεπτέμβριο επίσης αναμένεται σημαντική κινητικότητα καθώς θα είναι μήνας διακοπών και ανοίγματος των σχολείων.
Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι θα εισερχόμαστε συνεχώς σε νέα κύματα βραχυχρόνια ή μακροχρόνια έως ότου επιτευχθεί είτε με εμβολιασμό είτε με φυσική ανοσία, ποσοστό ανοσίας πάνω από 90% που απαιτείται για να επιτευχθεί το τοίχος ανοσίας. Το ποσοστό εμβολιασμένων παραμένει πολύ μικρό έχοντας εμβολιαστεί με δύο δόσεις το 48% μέχρι την 31η Ιουλίου. Σε μία άλλη πρόβλεψη μας το τρίτο 10ήμερο του Ιουνίου είχαμε εκτιμήσει ότι το ποσοστό εμβολιασμένων θα φθάσει στο 55-58% στο τέλος Αυγούστου. Δυστυχώς είναι δύσκολο να περάσουμε το ποσοστό αυτό καθώς με μια δόση έχει εμβολιαστεί το 53%. Δηλαδή η διαφορά είναι 5% (53-48=5%). Το ποσοστό των εμβολιασμένων με μία δόση τον Ιούλιο μειώθηκε στο 8% έναντι 10% τον Ιούνιο. Ακόμα και εάν το ποσοστό της μια δόσης του Ιουλίου αναλογικά προστεθεί στον Αύγουστο, το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων θα φθάσει 48+8=56%.
Η εξάπλωση των κρουσμάτων θα είναι σίγουρη σε εκδηλώσεις γάμων, βαπτίσεων και τοπικών πανηγυριών όπου δεν τηρείται κανένα μέτρο πλέον.
Περαιτέρω αύξηση των κρουσμάτων θα επιδεινώσουν την τουριστική κίνηση. Η αύξηση των τιμών λόγω έλλειψης αγαθών εξ αιτίας της απορρύθμισης των εφοδιαστικών αλυσίδων οδηγούν σε αυξήσεις των τιμών των προϊόντων. Οι οικονομικές συνέπειες από την αύξηση των τιμών επηρεάζουν τόσο τους εμβολιασμένους όσο και τους ανεμβολίαστους.
Η επίσπευση των εμβολιασμών είναι η μοναδική επιλογή για να αντιμετωπιστεί η εκρηκτική κατάσταση των κρουσμάτων και οι οικονομικές συνέπειες. Μια εκστρατεία πειθούς για την αύξηση των εμβολιασμένων ίσως αποτρέψει την ευρεία εξάπλωση της μετάλλαξης δέλτα και μας προστατέψει από τυχόν άλλες μεταλλάξεις περισσότερο επικίνδυνες. Εν τω μεταξύ θα αναμένουμε πότε θα εμφανιστούν ασθενέστερες μεταλλάξεις του ιού, είτε ως προς την μεταδοτικότητα είτε ως προς την θνητότητα, οι οποίες θα σηματοδοτήσουν την έναρξη της πτωτικής καμπύλης του κύκλου ζωής του κορωνοϊού.
* Ο Γιώργος Ατσαλάκης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
