Του Γιώργου Ατσαλάκη*
Δυστυχώς οι συχνές μεταλλάξεις του κορωνοϊού και η μη προσέλευση του πληθυσμού να εμβολιαστεί δεν επιτρέπουν στην κοινωνία να πετύχει την ανοσία της αγέλης. Πριν κάποια χώρα πλησιάσει την ανοσία της αγέλης έρχεται η επόμενη μετάλλαξη του κορωνοϊού και την ανατρέπει.
Στη χώρα μας στα 3 προηγούμενα κύματα οι θάνατοι κορυφώθηκαν μετά από 11, 14 και 13 ημέρες αντίστοιχα από την κορύφωση των κρουσμάτων. Στο παρόν κύμα όμως, χρειάστηκαν να περάσουν 36 μέρες για να φανούν τα πρώτα σημάδια, ότι ο ημερήσιος μέσος όρος 7 ημερών των θανάτων έχει κορυφωθεί. Δηλαδή έχει παρέλθει 3πλάσιος χρόνος. Επί πλέον το ποσοστό των νοσηλειών επί των κρουσμάτων είναι 3πλάσιο καθώς ανέρχεται περίπου στο 6% έναντι 2% των άλλων εμβολιασμένων χωρών. Και οι δυο παραπάνω παράγοντες υποδηλώνουν ότι τα πραγματικά κρούσματα είναι πολύ περισσότερα από ότι καταγράφονται.
Θα περιμέναμε η Δέλτα μετάλλαξη να έχει αναχαιτιστεί πολύ πιο γρήγορα λόγω ενός συνδυασμού του 64% των εμβολιασμένων, του 25% εμβολιασμένων με αναμνηστική δόση, και το 5% του πληθυσμού που έχει νοσήσει κατά το τελευταίο τρίμηνο.
Τα δεδομένα των τελευταίων ημερών τόσο από τη Νότια Αφρική, την Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Δανία μας δείχνουν ότι θα υπάρξει ένα σημαντικό κύμα της Όμικρον και στη χώρα μας και μάλιστα πριν υποχωρήσει το παρόν κύμα. Ο ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων θα είναι κατά πάσα πιθανότητα πολύ εκθετικός καθώς κάθε 1,5-3 μέρες τα κρούσματα διπλασιάζονται. Περαιτέρω θα συμβάλει στην μεγάλη αύξηση το υψηλό ποσοστό των ανεμβολίαστων, και η 4πλάσια μεταδοτικότητα της Όμικρον. Επίσης ο κίνδυνος οι ήδη εμβολιασμένοι και οι νοσήσαντες να ξαναμολυνθούν είναι περίπου 5 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με την Δέλτα.
Μόλις επαληθευτούν τα πρώτα 50-100 κρούσματα στην χώρα μας, είναι πιθανόν μέσα σε 2-3 εβδομάδες να ξεπεραστεί η προηγούμενη κορυφή των κρουσμάτων της Δέλτα για την οποία χρειάστηκαν 20 εβδομάδες μέχρι την κορύφωση. Κάπως έτσι εξελίχθηκε η Όμικρον στην Αγγλία, καθώς κάθε δυο μέρες τα κρούσματα διπλασιαζόταν. Έτσι τα κρούσματα από 32, σε μια εβδομάδα έφθασαν στα 536 και την επόμενη εβδομάδα ξεπέρασαν τα 15.000. Η Αγγλία έχει ήδη τις περισσότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία ανά ημέρα από την αρχή της πανδημίας με εμβολιασμένο το 70% του πληθυσμού της.
Εν τω μεταξύ για να κερδηθεί χρόνος θα πρέπει να εμβολιαστεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό έως ότου έρθει η Όμικρον, και κυρίως οι ηλικιωμένοι άνω των 60 ετών όπου υπάρχει ακόμα ένα σημαντικό ποσοστό ανεμβολίαστων. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, οι δύο δόσεις προστατεύουν από την μόλυνση της Όμικρον στο 20% (έναντι 85% της Δ) και η τρίτη δόση αυξάνει την προστασία στο 55-80% (έναντι 90% της Δ). Όσον αφορά την βαριά νόσηση οι δύο δόσεις προστατεύουν από την Όμικρον περίπου στο 70% (έναντι 93% της Δ) και η τρίτη δόση αυξάνει την προστασία κατά πάσα πιθανότητα στο 80-86% (έναντι 97% της Δ).
Επίσης θα πρέπει να συνεχιστεί με γρηγορότερος ρυθμούς η αναμνηστική δόση και να επεκταθούν οι εμβολιασμοί ακόμα και στα παιδιά. Παράλληλα χρειάζονται μέτρα που θα μειώνουν σημαντικά τις κοινωνικές επαφές.
Ακόμα δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με το ποσοστό των κρουσμάτων που θα καταλήξει για νοσηλεία στα νοσοκομεία. Αλλά ακόμα κι αν υπάρχει τετραπλάσια μείωση της πιθανότητας για νοσηλεία αυτό το όφελος θα εξαφανιστεί καθώς τα κρούσματα αναπτύσσονται με τετραπλάσια ταχύτητα σε σχέση με την Δέλτα.
Ο άμεσος εμβολιασμός έχει μεγάλη σημασία επειδή θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να αναπτύξει ο οργανισμός άμυνα καθώς θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο βδομάδες μετά από κάθε δόση. Δηλαδή 4 βδομάδες, αλλά στο διάστημα όμως των 4 εβδομάδων η εξαιρετική μεταδοτικότητα της Όμικρον θα έχει εκτοξεύσει τα κρούσματα σε μεγάλα ύψη. Ίσως αν αποκτήσουμε υψηλή ανοσία να φαίνεται η Όμικρον πιο ήπια στα συμπτώματα εξαιτίας της ανοσίας.
Ένα ακόμα σημαντικό ερώτημα είναι σε πόσο χρόνο τα κρούσματα της Όμικρον θα κορυφωθούν και πότε θα αρχίσει η αποκλιμάκωση. Σύμφωνα με τα τωρινά στοιχεία από τη νότιο Αφρική έχει γίνει ήδη κορύφωση του κύματος Όμικρον το οποίο έχει ξεκινήσει στις αρχές Νοεμβρίου δηλαδή χρειάστηκε περίπου 45 μέρες για να φτάσει στην κορυφή σε περίοδο αρχές καλοκαιριού.
*Ο Γιώργος Ατσαλάκης, είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης
