Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει τέσσερις, μέχρι στιγμής, δέσμες κυρώσεων σε βάρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ατομικές και τομεακές) και η Ρωσική Ομοσπονδία προχώρησε σε αντίμετρα.
Συγκεκριμένα:
Κυρώσεις σε βάρος Ρωσικής Ομοσπονδίας
I. Ατομικές κυρώσεις:
Οι κυρώσεις αφορούν σε απαγόρευση χορήγησης θεωρήσεων (visa ban) και δέσμευση οικονομικών πόρων (asset freeze). Στις κυρώσεις που ήταν σε ισχύ από το 2014 (λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας από τη ΡΟ), προστέθηκαν περίπου 500 πρόσωπα, μεταξύ των οποίων ο Ρώσος Πρόεδρος Vladimir Putin και ο Ρ/ΥΠΕΞ Sergey Lavrov. Συνολικά, τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ ισχύουν πλέον για 862 φυσικά πρόσωπα και 53 οντότητες.
II. Τομεακές κυρώσεις:
1. Χρηματοπιστωτικός τομέας:
• Απαγόρευση πρόσβασης ρωσικής κυβέρνησης σε κεφάλαια, χρηματαγορές και συναφείς υπηρεσίες στην επικράτεια των κ-μ. Στην απαγόρευση περιλαμβάνονται με σαφήνεια και τα περιουσιακά κρυπτοστοιχεία.
• Δέσμευση των κεφαλαίων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Ε.Ε. και απαγόρευση συναλλαγών σχετιζόμενων με διαχείριση αποθεματικού και στοιχείων ενεργητικού.
• Απαγόρευση χρηματοδότησης ρωσικών κρατικών επιχειρήσεων στους τομείς της αεροναυπηγικής, ναυπηγικής, αυτοκινητοβιομηχανίας, υποδομών.
• Απαγόρευση συμμετοχής σε προγράμματα συγχρηματοδοτούμενα από το ρωσικό Direct Investment Fund.
• Απαγόρευση συναλλαγών με 5 ρωσικές τράπεζες (Bank Rossiya, Alfa Bank, Bank Otkritie, Promsvyazbank, VEB).
• Αποκλεισμός 7 ρωσικών τραπεζών από το διεθνές σύστημα τραπεζικών εντολών SWIFT από 12.03.2022 (Bank Rossiya, Bank Otkritie, Promsvyazbank, Novikombank, Sovcombank, VTB Bank, VEB) (σε συντονισμό με ΗΠΑ).
• Απαγόρευση της αξιολόγησης της Ρωσίας και των ρωσικών εταιρειών από τους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας της ΕΕ και η παροχή υπηρεσιών αξιολόγησης σε Ρώσους πελάτες, με αποτέλεσμα να χάσουν ακόμη περαιτέρω την πρόσβασή τους στις χρηματοπιστωτικές αγορές της ΕΕ.
2. Τομέας μεταφορών:
Απαγόρευση εξαγωγών που καλύπτει αγαθά και τεχνολογία στην αεροπορική και διαστημική βιομηχανία, καθώς και απαγόρευση παροχής υπηρεσιών ασφάλισης και αντασφάλισης και συντήρησης που σχετίζονται με αυτά τα αγαθά και την τεχνολογία. Κλείσιμο εναερίου χώρου κ-μ για ρωσικά αεροσκάφη. Περιορισμός στις εξαγωγές τεχνολογίας θαλάσσιας πλοήγησης και ραδιοεπικοινωνιών, προσθήκη Russian Maritime Register of Shipping στον κατάλογο των κρατικών επιχειρήσεων που υπόκεινται σε περιορισμούς χρηματοδότησης, υποχρέωση προηγούμενης ανταλλαγής πληροφοριών για εξαγωγές εξοπλισμού ασφάλειας στη θάλασσα.
3. Τομέας ενέργειας:
Απαγόρευση πώλησης, προμήθειας, μεταφοράς ή εξαγωγής στη Ρωσία συγκεκριμένων αγαθών και τεχνολογιών για τη διύλιση πετρελαίου. Περιορισμοί στην παροχή σχετικών υπηρεσιών. Απαγόρευση νέων επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, καθώς και θέσπιση ολοκληρωμένου περιορισμού των εξαγωγών σε εξοπλισμό, τεχνολογία και υπηρεσίες για την ενεργειακή βιομηχανία.
4. Αγαθά διττής χρήσης:
Επέκταση εύρους ελεγχόμενων αγαθών, ώστε να περιλαμβάνονται πλέον ηλεκτρονικά αγαθά, εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών και ασφάλειας πληροφοριών, θαλάσσιας χρήσης, κ.ά. και ενίσχυση αυστηρότητας ελέγχων (σε συντονισμό με ΗΠΑ).
5. Εμπόριο:
Απαγόρευση εισαγωγών από την ΕΕ για τα προϊόντα σιδήρου και χάλυβα (τελικά προϊόντα) που υπόκεινται επί του παρόντος στα μέτρα διασφάλισης της ΕΕ, με τα χαμένα έσοδα από τις εξαγωγές για τη Ρωσία να ανέρχονται σε ύψος περίπου 3,3 δισ. ευρώ. Αυξημένες ποσοστώσεις εισαγωγών θα διανεμηθούν σε άλλες τρίτες χώρες για αντιστάθμιση. Απαγόρευση εξαγωγών από την ΕΕ προς τη Ρωσίας ειδών πολυτελείας (π.χ. πολυτελή αυτοκίνητα, κοσμήματα κ.λπ.).
III. Λοιπές κυρώσεις:
1. Απαγόρευση μετάδοσης ρωσικών ειδησεογραφικών πρακτορείων: Απαγορεύεται η μετάδοση του Russia Today και του Sputnik εντός ΕΕ λόγω της εκστρατείας παραπληροφόρησης.2. Κυρώσεις σε αποσχισθείσες περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ: καθολική απαγόρευση συναλλαγών στους τομείς του εμπορίου, της ακίνητης περιουσίας, των επενδύσεων, των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας και του τουρισμού.3. Πολιτική έκδοσης θεωρήσεων εισόδου: Αναστολή ελεύθερης (χωρίς θεώρηση) εισόδου για τα ρωσικά διπλωματικά διαβατήρια και των διευκολύνσεων για τα υπηρεσιακά διαβατήρια. Άρση ευνοϊκών όρων για χορήγηση θεωρήσεων σε Ρώσους πολίτες ορισμένων κατηγοριών (μέλη επίσημων αποστολών, επιχειρηματίες, μέλη κυβέρνησης και κοινοβουλίου, μέλη Συνταγματικού Δικαστηρίου και Αρείου Πάγου).4. Πάγωμα διμερών επαφών και ανταλλαγών σε πλαίσιο Διεθνών Οργανισμών και fora (π.χ. ΠΟΕ).5. Αναστολή εφαρμογής από την ΕΕ της ρήτρας του Μάλλον Ευνοούμενου Κράτους (Most Favoured Nation) για τη Ρωσία στο πλαίσιο του ΠΟΕ.
Κυρώσεις σε βάρος Λευκορωσίας
• Επέκταση απαγόρευσης εξαγωγής αγαθών διττής χρήσης και απαγόρευση εμπορίας προϊόντων καπνού, ανθρακικού καλίου, ξύλου, τσιμέντου, σιδήρου, χάλυβα, καουτσούκ και ορυκτών προϊόντων.• Αποσύνδεση τριών λευκορωσικών τραπεζών από το SWIFT (Belagroprombank, Bank Dabrabyt και Τράπεζα Ανάπτυξης της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας), καθώς και των λευκορωσικών θυγατρικών τους.• Απαγόρευση συναλλαγών με την Κεντρική Τράπεζα της Λευκορωσίας που σχετίζονται με τη διαχείριση αποθεματικών ή περιουσιακών στοιχείων και την παροχή δημόσιας χρηματοδότησης για το εμπόριο και τις επενδύσεις στη Λευκορωσία.• Απαγόρευση εισαγωγής στο χρηματιστήριο και παροχής υπηρεσιών σε σχέση με μετοχές κρατικών φορέων της Λευκορωσίας σε τόπους διαπραγμάτευσης της ΕΕ από τις 12 Απριλίου 2022.• Περιορισμός χρηματοοικονομικών εισροών από Λευκορωσία, απαγορεύοντας την τήρηση λογαριασμών Λευκορώσων πελατών από τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων της ΕΕ, καθώς και την πώληση τίτλων σε ευρώ σε Λευκορώσους πελάτες.• Απαγόρευση παροχής τραπεζογραμματίων σε ευρώ στη Λευκορωσία.• Αναστολή διαδικασίας ένταξης στον ΠΟΕ.B. Ρωσικά αντίμετρα
• Έκδοση καταλόγου κρατών που ασκούν μη φιλικές ενέργειες προς τη ΡΟ (Απόφαση Κυβέρνησης ΡΟ 430/05.03.2022). Περιλαμβάνονται κ-μ Ε.Ε.• Περιορισμός στη λήψη δανείων σε ρούβλια και στις συναλλαγές που συνεπάγονται τη δημιουργία δικαιωμάτων ιδιοκτησίας σε τίτλους και σε ακίνητα για ξένα πρόσωπα που συνδέονται με ξένα κράτη, τα οποία προβαίνουν σε μη φιλικές πράξεις εναντίον ρωσικών φυσικών και νομικών προσώπων (Διάταγμα Ρ/Προέδρου 81/01.03.2022).• Εξυπηρέτηση υποχρεώσεων πληρωμών Ρώσων πολιτών και ρωσικών επιχειρήσεων έναντι ανωτέρω χωρών σε ρούβλια. Όλες οι συναλλαγές με φυσικά και νομικά πρόσωπα από τις μη φιλικές χώρες θα υπόκεινται σε έγκριση της κυβερνητικής Επιτροπής για τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων.• Εισαγωγή ορίου 5.000 δολαρίων ΗΠΑ/μήνα για τη μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό από ξένα φυσικά και νομικά πρόσωπα προς το εξωτερικό.• Απαγόρευση εξαγωγών από την Ρωσία ιατρικών συσκευών, οι οποίες εισήχθησαν από χώρες που επέβαλαν κυρώσεις και οι οποίες βρίσκονται στις αποθήκες των εισαγωγέων ή σε στάδιο εκτελωνισμού (κυβερνητικό διάταγμα 302/06.03.2022).• Σύσταση ρωσικής Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας προς ρωσικές αεροπορικές εταιρείες που διαθέτουν μισθωμένα με leasing αεροπλάνα να αναστείλουν προσωρινά τις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές από τη Ρωσία προς το εξωτερικό (από 06.03.2022) και από το εξωτερικό προς τη Ρωσία (από 08.03.2022).• Επιβολή ειδικών οικονομικών μέτρων στην ξένη οικονομική δραστηριότητα (Διάταγμα Ρ/Προέδρου 100/08.03.2022). Απαγόρευση και περιορισμός εξαγωγής από τη Ρωσία προϊόντων που είχαν εισαχθεί στη χώρα, όπως τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός, ιατρικός εξοπλισμός, οχήματα, αγροτικά μηχανήματα, ηλεκτρολογικός εξοπλισμός (Απόφαση 311/09.03.2022). Απαγόρευση εξαγωγής ορισμένων τύπων ξυλείας (Απόφαση 313/09.03.2022).• Απαγόρευση εξαγωγής λευκής ζάχαρης και ακατέργαστης ζάχαρης εκτός της επικράτειας της ΡΟ (Διάταγμα 361/14.03.2022).• Περιορισμός εξαγωγών σιτηρών από τη ΡΟ προς τρίτες χώρες σε ποσόστωση 11 εκ. τόνων (8 εκ. τόνοι για σιτάρι/σμιγάδι και 3 εκ. τόνοι για σίκαλη) για την περίοδο 15.02-30.06.2022. Επιβολή απαγόρευσης εξαγωγής σιτηρών προς χώρες Ευρασιατικής Ένωσης (σιτάρι, σμιγάδι, σίκαλη, κριθάρι, αραβόσιτος) έως 30.06.2022 (Διάταγμα 362/14.03.2022).• Ανησυχία για ενδεχόμενο εθνικοποιήσεων ξένων εταιρειών σε περίπτωση αναστολής δραστηριότητα σε ΡΟ (νομοσχέδιο περί εξωτερικής διαχείρισης).• Προτροπή Ρωσικού Οργανισμού Τουρισμού προς τουριστικά πρακτορεία, tour operators και Ρώσους πολίτες να μην συμπεριλαμβάνουν τουριστικούς προορισμούς χωρών που έχουν επιβάλει κυρώσεις σε ΡΟ.
