Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 23 και 24 Ιουνίου 2022, υιοθέτησε συμπεράσματα σχετικά με την ευρύτερη Ευρώπη, την Ουκρανία, τις αιτήσεις προσχώρησης της Ουκρανίας, της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και της Γεωργίας, οικονομικά θέματα, τη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης και τις εξωτερικές σχέσεις.
Συγκεκριμένα τα συμπεράσματα που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατά την ως άνω σύνοδο:
I. ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΗ
1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διεξήγαγε στρατηγική συζήτηση σχετικά με τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους εταίρους της στην Ευρώπη. Συζήτησε την πρόταση για τη σύσταση ευρωπαϊκής πολιτικής κοινότητας.
Τι, ποιος και πώς;
Στόχος είναι να υπάρξει μια πλατφόρμα πολιτικού συντονισμού για τις ευρωπαϊκές χώρες όλης της ηπείρου. Θα μπορεί να περιλαμβάνει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες με τις οποίες έχουμε στενές σχέσεις.
Θα επιδιωχθεί η προώθηση πολιτικού διαλόγου και συνεργασίας για την αντιμετώπιση ζητημάτων κοινού ενδιαφέροντος ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια, η σταθερότητα και η ευημερία της ευρωπαϊκής ηπείρου.
2. Ένα τέτοιο πλαίσιο δεν θα αντικαταστήσει τις υφιστάμενες πολιτικές και μέσα της ΕΕ, ειδικότερα τη διεύρυνση, και θα σέβεται πλήρως την αυτονομία λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα, χρησιμοποιώντας ως βάση αυτή την πρώτη ανταλλαγή απόψεων.
II. ΟΥΚΡΑΝΙΑ
4. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τον ρωσικό επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας στις διάφορες διαστάσεις του. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι στέκει ακλόνητα στο πλάι της Ουκρανίας και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξακολουθήσει να στηρίζει σθεναρά τη συνολική οικονομική, στρατιωτική, κοινωνική και χρηματοοικονομική ανθεκτικότητα της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της ανθρωπιστικής βοήθειας.
5. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει απερίφραστα τις τυφλές επιθέσεις της Ρωσίας κατά αμάχων και μη στρατιωτικών υποδομών και καλεί τη Ρωσία να αποσύρει αμέσως και χωρίς όρους όλα τα στρατεύματα και τον στρατιωτικό εξοπλισμό της από ολόκληρη την επικράτεια της Ουκρανίας, όπως αυτή ορίζεται από τα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά της. Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της μεταχείρισης των αιχμαλώτων πολέμου, πρέπει να γίνει σεβαστό. Πρέπει να επιτραπεί στους Ουκρανούς, ιδίως τα παιδιά, που μεταφέρθηκαν στη Ρωσία δια της βίας, να μπορέσουν να επιστρέψουν άμεσα και με ασφάλεια. Η Ρωσία, η Λευκορωσία και όλοι όσοι φέρουν ευθύνες για τα εγκλήματα πολέμου και τα άλλα σοβαρότατα εγκλήματα θα λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Η έγκριση της έκτης δέσμης κυρώσεων της ΕΕ εντείνει ακόμη περισσότερο την πίεση στη Ρωσία να τερματίσει τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας. Θα συνεχιστούν οι εργασίες σχετικά με τις κυρώσεις, μεταξύ άλλων για να ενισχυθεί η εφαρμογή και να αποτραπεί η καταστρατήγησή τους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί όλες τις χώρες, ειδικότερα δε τις υποψήφιες χώρες, να ευθυγραμμιστούν με τις κυρώσεις της ΕΕ. Θα πρέπει να ολοκληρωθούν γρήγορα οι εργασίες σχετικά με την απόφαση του Συμβουλίου να προστεθεί η παραβίαση των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης στον κατάλογο εγκλημάτων της ΕΕ.
6. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διατηρεί τη σταθερή της δέσμευση να προσφέρει πρόσθετη στρατιωτική υποστήριξη για να βοηθήσει την Ουκρανία να ασκήσει το φυσικό της δικαίωμα να αμυνθεί κατά της ρωσικής επίθεσης και να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της. Για τον σκοπό αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά από το Συμβούλιο να ενεργήσει ταχέως για περαιτέρω αύξηση της στρατιωτικής υποστήριξης.
7. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει ότι η Επιτροπή θα υποβάλει συντόμως πρόταση για να χορηγηθεί στην Ουκρανία νέα έκτακτη μακροοικονομική συνδρομή ύψους έως 9 δισ. EUR το 2022. Καλεί την Επιτροπή να υποβάλει ταχέως τις προτάσεις της σχετικά με τη στήριξη της ΕΕ υπέρ της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας, σε διαβούλευση με διεθνείς εταίρους, οργανισμούς και εμπειρογνώμονες.
8. Η Ρωσία, χρησιμοποιώντας ως όπλο τα τρόφιμα στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, φέρει αποκλειστικά την ευθύνη για την προκληθείσα παγκόσμια κρίση στην επισιτιστική ασφάλεια. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά από τη Ρωσία, αφενός, να σταματήσει πάραυτα να βάλλει κατά γεωργικών εγκαταστάσεων και να απομακρύνει σιτηρά και, αφετέρου, να άρει τον αποκλεισμό του Ευξείνου Πόντου, ιδίως του λιμένα της Οδησσού, ώστε να μπορούν να εξάγονται τα σιτηρά και να πραγματοποιούνται οι εμπορικές θαλάσσιες μεταφορές. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών προς τον σκοπό αυτόν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι οι κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας επιτρέπουν την ελεύθερη ροή γεωργικών προϊόντων και τροφίμων και την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
9. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στηρίζει σθεναρά τις προσπάθειες για τις λωρίδες αλληλεγγύης ώστε να διευκολύνει τις εξαγωγές τροφίμων από την Ουκρανία μέσω διαφορετικών χερσαίων οδών και λιμένων της ΕΕ. Καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, με βάση κυρίως την πρωτοβουλία FARM, καθώς και τις πρωτοβουλίες των Ηνωμένων Εθνών και της G7, να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε:
1) να στηριχθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να αναπροσανατολίσουν, όπου χρειάζεται, τις αλυσίδες εφοδιασμού τους,
2) να επιταχυνθεί η υλοποίηση των σχετικών εμβληματικών πρωτοβουλιών της «Ομάδας Ευρώπη» που συμφωνήθηκαν κατά την πρόσφατη σύνοδο κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αφρικανικής Ένωσης, οι οποίες επιδιώκουν την ανάπτυξη βιώσιμης παραγωγής τροφίμων, την αύξηση της γεωργικής παραγωγικότητας, συμπεριλαμβανομένων των πρωτεϊνούχων καλλιεργειών, και την ενίσχυση των δυνατοτήτων των γεωργικών επιχειρήσεων στην αφρικανική ήπειρο, και
3) να υπάρξει συνεργασία με διεθνείς εταίρους για πρωτοβουλίες οι οποίες θα στηρίζουν την ανάπτυξη της παραγωγικής ικανότητας εισροών σε
αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως αειφόρων λιπασμάτων.
III. ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ, ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΛΔΑΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
10. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνωρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας, της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και της Γεωργίας. Το μέλλον των χωρών αυτών και των πολιτών τους βρίσκεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
11. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε να χορηγήσει καθεστώς υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία και στη Δημοκρατία της Μολδαβίας.
12. Η Επιτροπή καλείται να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο σχετικά με την εκπλήρωση των όρων που περιλαμβάνονται στις γνώμες της Επιτροπής για τις αντίστοιχες αιτήσεις προσχώρησης στο πλαίσιο της τακτικής της δέσμης για τη διεύρυνση. Το Συμβούλιο θα αποφασίσει για τις περαιτέρω ενέργειες αφού θα έχουν εκπληρωθεί πλήρως όλοι αυτοί οι όροι.
13. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι έτοιμο να χορηγήσει στη Γεωργία καθεστώς υποψήφιας χώρας όταν θα έχει σημειωθεί πρόοδος ως προς τις προτεραιότητες που αναφέρονται στη γνώμη της Επιτροπής για την αίτηση προσχώρησης της Γεωργίας.
14. Η πορεία κάθε χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξαρτηθεί από τις δικές της επιδόσεις όσον αφορά την εκπλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, λαμβανομένης υπόψη της ικανότητας της ΕΕ να απορροφήσει νέα μέλη.
IV. ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
15. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει την απόλυτη και αδιαμφισβήτητη προσήλωσή της στην προοπτική προσχώρησης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ και ζητεί την επιτάχυνση της διαδικασίας προσχώρησης.
16. Με βάση την αναθεωρημένη μεθοδολογία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή, τον ύπατο εκπρόσωπο και το Συμβούλιο να προωθήσουν περαιτέρω τη βαθμιαία ολοκλήρωση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της περιοχής, ήδη κατά την καθαυτή διαδικασία της διεύρυνσης, με αναστρέψιμο και αξιοκρατικό τρόπο.
17. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει τη σημασία των μεταρρυθμίσεων, ιδίως στον τομέα του κράτους δικαίου, και ειδικότερα των μεταρρυθμίσεων που σχετίζονται με την ανεξαρτησία και τη λειτουργία της δικαιοσύνης και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Καλεί επίσης τους εταίρους να εγγυώνται τα δικαιώματα και την ίση μεταχείριση των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες.
18. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενημερώθηκε για τις τελευταίες εξελίξεις στις συζητήσεις μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας. Ζητά να επιλυθούν ταχέως τα τελευταία εναπομένοντα ζητήματα ώστε να αρχίσουν χωρίς καθυστέρηση οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης.
19. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει για μιαν ακόμη φορά ότι επείγει να σημειωθεί απτή πρόοδος στην επίλυση των εκκρεμών διμερών και περιφερειακών διαφορών κυρίως μέσω του διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου*.
20. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την πολιτική συμφωνία στην οποία κατέληξαν στις 12 Ιουνίου 2022 οι ηγέτες της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης στις Βρυξέλλες, η οποία είναι αναγκαία για τη σταθερότητα, την πλήρη λειτουργία της χώρας και την ανταπόκριση στις προσδοκίες του λαού. Καλεί όλους τους πολιτικούς ηγέτες στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη να υλοποιήσουν γρήγορα τις δεσμεύσεις που ορίζονται στη συμφωνία και να οριστικοποιήσουν επειγόντως τη συνταγματική και την εκλογική μεταρρύθμιση, γεγονός το οποίο θα επιτρέψει στη χώρα να προχωρήσει αποφασιστικά στην ευρωπαϊκή της πορεία, σύμφωνα με τη γνώμη της Επιτροπής.
21. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι έτοιμο να χορηγήσει το καθεστώς υποψήφιας χώρας στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και καλεί προς τούτο την Επιτροπή να υποβάλει χωρίς καθυστέρηση έκθεση στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των 14 βασικών προτεραιοτήτων που περιλαμβάνονται στη γνώμη της, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις προτεραιότητες που συγκροτούν ουσιώδες σύνολο μεταρρυθμίσεων, ώστε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επανέλθει για να αποφασίσει για το ζήτημα.
V. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
22. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσυπογράφει σε γενικές γραμμές τις ολοκληρωμένες συστάσεις ανά χώρα, όπως συζητήθηκαν στο Συμβούλιο, καθιστώντας συνεπώς δυνατή την περάτωση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2022.
23. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για το γεγονός ότι η Κροατία πληροί όλα τα κριτήρια σύγκλισης όπως ορίζονται στη Συνθήκη. Προσυπογράφει την πρόταση της Επιτροπής να υιοθετήσει η Κροατία το ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2023 και καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει γρήγορα τις σχετικές προτάσεις της Επιτροπής.
24. Υπενθυμίζοντας τη δήλωση των Βερσαλλιών και τα συμπεράσματά της 21ης και 22ας Οκτωβρίου 2021, της 24ης και 25ης Μαρτίου 2022 και της 30ής και 31ης Μαΐου 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί και πάλι την Επιτροπή να διερευνήσει, μαζί με τους διεθνείς εταίρους μας, τρόπους για να μειωθούν οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας, καθώς και κατά πόσον είναι σκόπιμο να ορισθούν προσωρινά ανώτατα όρια τιμών, εφόσον συντρέχει περίπτωση.
25. Δεδομένου ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί το αέριο ως όπλο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να καταβάλλει επειγόντως προσπάθειες για να εξασφαλιστεί ενεργειακός εφοδιασμός σε προσιτές τιμές.
26. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο, από κοινού με την Επιτροπή, να λάβουν κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν στενότερο συντονισμό σε θέματα ενέργειας μεταξύ των κρατών μελών.
VI. ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
27. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει τις προτάσεις που έχουν περιληφθεί στην έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα της Διάσκεψης που υποβλήθηκε στους τρεις συμπροέδρους. Η Διάσκεψη αποτέλεσε μοναδική ευκαιρία συνεργασίας με τους ευρωπαίους πολίτες.
28. Τα θεσμικά όργανα, το καθένα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του και σύμφωνα με τις Συνθήκες, θα διασφαλίσουν την αποτελεσματική συνέχεια στην εν λόγω έκθεση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει ότι έχουν ήδη ξεκινήσει οι σχετικές εργασίες.
29. Υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι πολίτες θα ενημερώνονται για τη συνέχεια που θα δοθεί στις προτάσεις που διατυπώθηκαν στην έκθεση.
VII. ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Ανατολική Μεσόγειος
30. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τις πρόσφατες επανειλημμένες ενέργειες και δηλώσεις της Τουρκίας. Η Τουρκία πρέπει να σέβεται την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Υπενθυμίζοντας τα προηγούμενα συμπεράσματά του και τη δήλωση της 25ης Μαρτίου 2021, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένει από την Τουρκία να σεβαστεί πλήρως το διεθνές δίκαιο, να αποκλιμακώσει τις εντάσεις προς όφελος της περιφερειακής σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και να προαγάγει τις σχέσεις καλής γειτονίας με βιώσιμο τρόπο. Λευκορωσία
31. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει το δημοκρατικό δικαίωμα του λαού της Λευκορωσίας να έχει νέες, ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, να θέσουν τέλος στην καταστολή και να απελευθερώσουν τους πολιτικούς κρατουμένους.
* Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244/1999 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου.
