Σκέψεις για τον Τουρισμό μέσα στην κρίση του COVID-19

Του
Δημήτρη-Ρέϊ Κομένι

Οι γραμμές αυτές γράφονται ενώ βρισκόμαστε στην μέση της πρωτοφανούς πανδημίας, με στόχο να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας και να σκεφτούμε επιτέλους ορθολογικά για την επόμενη μέρα. Αυτή την ώρα όλα τα κράτη στρέφονται στην αντιμετώπιση της πανδημίας δοκιμάζοντας τις αντοχές των συστημάτων υγείας, αλλά και των πολιτικών και κοινωνικών-οικονομικών συστημάτων τους. Για την Ελλάδα, η οποία στηρίζει το 20% του ΑΕΠ της στον τουρισμό τα πράγματα είναι ιδιαίτερα σοβαρά. Εύλογα, παρακάτω τίθενται αρκετά ερωτήματα, για τα οποία θα προσπαθήσουμε στο μέτρο του δυνατού να δώσουμε απαντήσεις.
• Πόσο θα διαρκέσει η πανδημία και ποιος θα είναι ο τελικός αριθμός των νεκρών;
• Τα προβλήματα θα λυθούν ταυτόχρονα η θα υπάρξουν διαφοροποιήσεις ανά χώρα;
• Ποια θα είναι η κοινωνική συμπεριφορά και η ψυχολογία του πληθυσμού των χωρών που επλήγησαν;
• Πόσο χρονικό διάστημα θα χρειαστεί για να αποκατασταθεί η επιχειρηματική ζωή των συναφών κλάδων (Τουριστικά καταλύματα, Ταξιδιωτικά γραφεία, Αεροπορικές εταιρίες κλπ.);
• Πόσο θα έχουν πληγεί οι βασικές μας τουριστικές αγορές και ποιες θα είναι οι διεθνείς εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
• Ποιες θα είναι οι νέες χωρικές ανακατατάξεις των διεθνών τουριστικών ροών;
Η αναγκαία ύπαρξη Σχεδίου Αντιμετώπισης Κρίσεων στον Τουρισμό για τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα
Ο σχεδιασμός, περισσότερο αναγκαίος από ποτέ, σε κάθε επίπεδο της παραγωγικής διαδικασίας έχει ως βασικό στόχο την αποφυγή προβλημάτων ή και την άμεση επίλυση των κρίσεων. Συνειδητοποιούμε όλοι ότι αποσκοπεί στην καταγραφή της πορείας που πρέπει να ακολουθηθεί για την ορθολογική αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων και τον περιορισμό των ζημιών στην τουριστική διαδικασία του κάθε φορέα ξεχωριστά.
Η εικόνα στον Διεθνή Τουρισμό μέχρι να ξεσπάσει η κρίση του COVID-19
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του UNWTΟ (2020), οι τουριστικές αφίξεις το 2019 με βάση τα δεδομένα των τουριστικών προορισμών παγκοσμίως φτάσανε κοντά το 1.5 δισεκατομμύριο, μια αύξηση της τάξης του 3.8% (54 εκατ. αφίξεις) σε σχέση με το 2018, μια συνεχιζόμενη σταθερή αύξηση τα τελευταία 10 έτη.
Όπως αναφέρει το WTTC (2019), ο τουρισμός συνεισέφερε 8,8 τρισεκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια οικονομία το 2018, αριθμός που αντιστοιχεί στο 10,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Το πιο σημαντικό στοιχείο όμως είναι ότι ο τουριστικός τομέας αυξήθηκε κατά 3,9% το 2018, ταχύτερα από την γενική ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας 3,2%, ξεπερνώντας την, για όγδοη συνεχόμενη χρονιά. Βάσει της πορείας δηλαδή που είχε ο τουρισμός τα τελευταία χρόνια όλοι οι οργανισμοί και οι φορείς που ασχολούνται με την μελέτη του, προέβλεπαν περαιτέρω αύξηση των αφίξεων και των εισπράξεων για το 2020, αισιοδοξώντας μέχρι πρότινος για κέρδη κρατών και ιδιωτικών φορέων σε κάθε άκρη του πλανήτη !
Μέχρι που ξέσπασε η πανδημία του COVID-19! Ο τουρισμός και το βασικό του στοιχείο, δηλαδή οι μετακινήσεις για κάθε σκοπό, έπρεπε να περιοριστούν και να σταματήσουν παντού. Το πλήγμα για τον πλανήτη μας είναι τεράστιο, μετρώντας χιλιάδες θύματα σε όλο τον κόσμο. Οι ζημιές σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο επίσης. Ο ΠΟΤ υπογραμμίζει, πως οι προβλέψεις για τις διεθνείς αφίξεις και εισπράξεις του 2020 φαίνεται να είναι αρνητικές καθώς ο τουρισμός είναι αυτή την στιγμή ένας από τους τομείς που πλήττεται περισσότερο. Με όλες σχεδόν τις χώρες του πλανήτη να βρίσκονται σε «καραντίνα», η παγκόσμια κοινότητα αντιμετωπίζει μια από τις χειρότερες περιόδους της μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Έως 75 εκατομμύρια θέσεις εργασίας βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο στον παγκόσμιο ταξιδιωτικό και τουριστικό τομέα λόγω της πανδημίας, επισημαίνει το World Travel & Tourism Council. Ακόμα βέβαια είναι πολύ νωρίς να γίνουν σοβαρές επιστημονικές προβλέψεις για το πώς θα είναι «η επόμενη μέρα», όχι μόνο για τον τουρισμό αλλά γενικά για τον τρόπο ζωής που θα ακολουθήσει.
Παρακολουθούμε καθημερινά κάθε βήμα των επιστημόνων σε ένα αβέβαιο μέλλον με 1,1 εκ. κρούσματα και 61.141 χιλιάδες θανάτους, με τους αριθμούς αυτούς να αυξάνονται καθημερινά σύμφωνα με τα στοιχεία της ιστοσελίδας Wordlmeter, (2020).
Η κατάσταση του τουριστικού κλάδου στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα ο τουρισμός αποτελεί τον σημαντικότερο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, όπως φαίνεται άλλωστε από την συμβολή του στο ΑΕΠ αλλά και από τις θέσεις εργασίας που παρέχει καθώς είναι αναμφισβήτητο πως είναι ο κύριος παράγοντας της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Σύμφωνα με 62ο Στατιστικό Δελτίο του ΣΕΤΕ (2020), το έτος 2019, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε κατά +1,2 εκατ./+4,1% και διαμορφώθηκε, σε 31,3 εκατ. ταξιδιώτες, έναντι 30,1 εκατ. ταξιδιωτών το 2018, με τις ταξιδιωτικές εισπράξεις να αυξάνονται κατά +12,8% σε σύγκριση με το 2018 και διαμορφώθηκαν, στα 18,2 δισ.
Μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2020 οι αεροπορικές αφίξεις από το εξωτερικό εμφάνισαν αύξηση σε σύγκριση με το 2019, επαληθεύοντας τις προβλέψεις για αύξηση των αφίξεων. Αντιθέτως στα τέλη του μήνα και στην αρχή του Μαρτίου άρχισε η εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων COVID-19 τόσο στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα. Αυτό που ακολούθησε είναι γνωστό σε όλους, η αρχή μιας πολύ μεγάλης κρίσης στην Ελλάδα και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η οικονομία της Ελλάδας βρίσκεται σε συνεχή πτώση, με τον μεγαλύτερο «χαμένο» της υπόθεσης τον τουρισμό, εφόσον οι περισσότεροι κλάδοι της οικονομίας μας, εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα σε όλη την χώρα και κυρίως στην νησιωτική Ελλάδα . (Κλειστά ξενοδοχεία, απαγόρευση κυκλοφορίας, κλειστά σύνορα σχεδόν σε όλες τις χώρες, κ.α.). Δηλαδή με απλά λόγια είναι σαν να πάγωσε όλη η χώρα την στιγμή που ετοιμαζόταν για μια ακόμα καλή τουριστική χρονιά. Αυτή την στιγμή το πρωτεύον θέμα είναι η Δημόσια Υγεία και η αντιμετώπιση της κρίσης χωρίς να γίνουν βιαστικές κινήσεις, παρόλο που στην Ελλάδα είναι απαραίτητη η όσο το δυνατόν συντομότερη λήξη των περιοριστικών μέτρων και η έναρξη της τουριστικής περιόδου με σκοπό την επαναφορά των θέσεων εργασίας και την στήριξη της οικονομίας. Το χειρότερο σενάριο θα ήταν η διασπορά του COVID-19 στην νησιωτική Ελλάδα.
Φάση Κύκλου Ζωής της Κρίσης στον Τουρισμό στην Ελλάδα
Τα σχέδια αντιμετώπισης κρίσεων, ανεξαρτήτως από την διαφορετική ορολογία που χρησιμοποιείται (Σχέδια έκτακτων αναγκών, Σχέδια πρόληψης, Σχέδια αποτροπής, Σχέδια Ανασυγκρότησης, κ.α.), απαρτίζονται από όλα τα αναγκαία μέτρα που παίρνονται σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής της κρίσης, ώστε να υπάρξει ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων.
Σύμφωνα με τον Darling (1994), ο κύκλος ζωής μια κρίσης διακρίνεται σε τέσσερα στάδια:
α. Πριν την κρίση (Διαμόρφωση της κατάστασης)
β. Στην Οξεία φάση (Εκδήλωση – Κορύφωση της κρίσης)
γ. Στην Φάση αντιμετώπισης των επιπτώσεων
δ. Στην Φάση ανάκαμψης – επίλυσης – ομαλοποίησης
Η εκτίμηση μας είναι πως η αυτή την στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται ενδιάμεσα από την οξεία φάση και στο μεταβατικό στάδιο προς την φάση αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κρίσης. Είναι κρίσιμο το σημείο και πρέπει να γίνουν σωστές κινήσεις και να τεθούν ισχυρές βάσεις για την αντιμετώπιση παρομοίων κρίσεων στο μέλλον.
Συμβουλευτικές Προτάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης
1. Οικονομικά Μέτρα: Δυστυχώς σε αυτήν τη πανδημία, δε πλήττεται μόνο ο τουρισμός αλλά συνολικά η κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών. Τα οικονομικά μέτρα για τις τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να συνοδεύονται και με μέτρα στήριξης των εργαζομένων σε αυτές αλλά και όλων των πολιτών συνολικά και αναλογικά. Για την επιλογή σωστών τιμολογιακών πολιτικών με σκοπό την ενίσχυση των επιχειρήσεων ο ΣΕΤΕ (2020), προτείνει μέτρα στήριξης τα όποια μπορείτε να δείτε αναλυτικά στον παρακάτω σύνδεσμο: https://sete.gr/el/stratigiki-gia-ton-tourismo/theseis-sete/2020/proteinomena-metra-stirixis-ton-touristikon-epiheiriseon-logo-koronoioy/
Εκτός όμως από τα μέτρα για τις τουριστικές επιχειρήσεις είναι πολύ σημαντικό η λήψη μέτρων και γενικότερα:
α. Ενίσχυση των δημοσίων υποδομών υγείας για τους πολίτες και επισκέπτες, διότι η έλλειψη υγείας και ασφάλειας έχει αρνητικές συνέπειες στην ενεργοποίηση της τουριστικής ζήτησης.
β. Ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης και της κινητικότητας των Ελλήνων με στόχο την τόνωση του εσωτερικού τουρισμού.
γ. Κατάρτισης προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού για κάθε πληττόμενη κοινωνική τάξη.
Η σχεδόν μηδενική ταξιδιωτική κίνηση είναι πλέον δεδομένη. Στην επανεκκίνηση λοιπόν των διεθνών τουριστικών μετακινήσεων όποτε κι αν συμβεί, η Ελλάδα θα πρέπει να είναι πρωτοπόρα. Η μέχρι στιγμής καλή πορεία αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης από την Ελλάδα με την «τσακισμένη» οικονομία και τα πενιχρά μέσα, ευχόμαστε να συνεχιστεί και να αποτελέσει θετικό παράδειγμα σε διεθνές επίπεδο. Παρόλο που σε παγκόσμιο πάντως επίπεδο δεν μπορούμε να προβλέψουμε κάτι ασφαλές, ήδη υπάρχουν θετικά δημοσιεύματα για τις μελλοντικές διακοπές στην Ελλάδα από τον αγγλικό τύπο. Η διστακτική πρόβλεψη μας για την φετινή season είναι πως θα υπάρξει μεγάλος αριθμός αφίξεων της τελευταίας στιγμής όποτε πρέπει όλες οι επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου να βρίσκονται σε ετοιμότητα. Επιπλέον, λόγο της παύσης της τουριστικής κίνησης είναι αναμενόμενο να υπάρξει μεγάλη πίεση από τους μεγάλους Tour Operators και τις Αεροπορικές Εταιρίες για εξαιρετικά χαμηλότερες τιμές. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι τουριστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα δεν πρέπει να μπουν στην λογική των μειωμένων τιμών αλλά θα πρέπει να ακολουθήσουν την στρατηγική Product Bundling (Δεσμοποίησης Προϊόντων), δηλαδή την δημιουργία πακέτων προϊόντων που ο συνδυασμός τους είναι συμπληρωματικός του κύριου προϊόντος ή απαραίτητος, όπως για παράδειγμα στην τιμή ενός δωμάτιο να υπάρξει παροχή ενός γεύματος και υπηρεσίες του spa και του γυμναστηρίου χωρίς κάποια επιπλέον χρέωση.
2. Το Marketing & Επικοινωνιακή Διαχείριση Κρίσης: Είναι σχεδόν σίγουρο, πως όλες οι χώρες θα εντείνουν τις δράσεις τουριστικής προβολή εστιάζοντας κυρίως σε στρατηγικές «επιθετικού» μάρκετινγκ τονίζοντας το θέμα της υγείας και της ασφάλειας των επισκεπτών μετά το τέλος της κρίσης, όποτε και να συμβεί αυτό.
Πως η Ελλάδα μπορεί να ξεχωρίσει και να διαφοροποιηθεί από τους ανταγωνιστές της, μόλις ελεγχθεί η πανδημία;
α. Για την ανάπτυξη της κατάλληλης στρατηγικής τουριστικής προβολής πρέπει μια ομάδα ειδικών επιστημόνων (τουριστικής ανάπτυξης, μάρκετινγκ, ψυχολογίας, δημοσιογραφίας, κ.α.) να καταγράψουν τις ταξιδιωτικές τάσεις πριν την κρίση και να εκτιμήσουν αυτές που θα δημιουργηθούν μετά το πέρας της.
β. Στην περίπτωση της συνέχισης της πανδημίας του COVID-19, οι καμπάνιες τουριστικής προβολής που έχουν στόχο την προσέλκυση επισκεπτών από τις διεθνείς αγορές πρέπει να ανασταλούν μέχρι την ομαλοποίηση της κατάστασης, διότι θα είναι σπάταλη κονδυλίων χωρίς κάποιο αποτέλεσμα. Αρκετοί θα αναρωτηθούν για ποιόν λόγο είναι άσκοπο; Η απάντηση είναι απλή, οι κύριες χώρες προέλευσης των τουριστών της Ελλάδας όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Γερμανία, βρίσκονται σε δραματική κατάσταση λόγω του COVID-19 και δεν μπορούν ακόμα να εκτιμήσουν πότε θα σταματήσουν τα περιοριστικά μέτρα και η περίοδος της καραντίνας. Ωστόσο πολλές χώρες εισερχόμενου τουρισμού όπως και η Ελλάδα, η Πορτογαλία έχουν ήδη προωθήσει δράσεις προβολής εν μέσω κρίσης που δείχνουν αισιόδοξα μηνύματα για την μελλοντική επιλογή του προορισμού!
γ. Μεγάλη σημασία στο μέλλον θα έχει η ενίσχυση της εικόνας μας, ως υγειονομικά ασφαλής τουριστικός προορισμός για τους τουρίστες. Μπορεί να χρειαστεί να γίνει κάποια μικρή ή μεγάλη αλλαγή του εμπορικού σήματος (Brand), με σκοπό να κερδίσουμε εκ νέου την ταξιδιωτική εμπιστοσύνη σε διεθνή επίπεδο.
Το πρώτο βήμα για την προσέγγιση των ταξιδιωτών σε αυτή την περίοδο έγινε από τον ΕΟΤ και την Marketing Greece με την νέα καμπάνια #Greecefromhome, δίνοντας την δυνατότητα στους τουρίστες να περιηγηθούν στους προορισμούς της Ελλάδας και να προγραμματίσουν το επόμενο ταξίδι τους, όποτε κι αν γίνει.
δ. Δημόσιες σχέσεις και ενέργειες δημοσιότητας: Διαφημιστικά σποτ και συνεντεύξεις με πολιτικά πρόσωπα, δημοσιογράφους και επιστήμονες υγείας μετά το πέρας της κρίσης, έτσι ώστε να τονιστεί η σταθερότητα της κατάστασης και η επιτυχής επίλυση των προβλημάτων υγείας στον πληθυσμό και στις επιχειρήσεις.
Ανάλογη διοργάνωση Fam & Press Trips καθώς και συνέργειες με συλλογικούς φορείς τουρισμού, πολιτισμού και παραγωγικών φορέων των περιοχών.
3. Αναβάθμιση & Εκπαίδευση ανθρωπίνου δυναμικού: Στα ξενοδοχεία και στους χώρους εστίασης θα πρέπει να γίνει τοποθέτηση αντιβακτηριδιακού εξοπλισμού για το πλύσιμο των χεριών και ειδικών ιονιστών αέρα. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να τηρούνται τακτικές απολυμάνσεις των κοινόχρηστων χώρων. Τα εστιατόρια θα πρέπει να παρέχουν και να διαφημίζουν υγιεινά γεύματα της μεσογειακής κουζίνας. Η σωστή προετοιμασία και εκπαίδευση του προσωπικού θα συμβάλλει στο να είναι σε πλήρη ετοιμότητα έτσι ώστε να βοηθούν τους τουρίστες στην τήρηση των μέτρων-κανόνων, στην ενημέρωση τους για κάθε απορία και αφετέρου για να αποφευχθεί το αίσθημα του φόβου και του πανικού. Ένα άλλο μέτρο είναι η απαραίτητη εξέταση του προσωπικού στον COVID-19.
4. Προσανατολισμός στον εσωτερικό τουρισμό: Η εστίαση στον εσωτερικό τουρισμό της χώρας θα μπορούσε να είναι στόχος της στρατηγικής τουριστικής ανάπτυξης. Πρέπει να ασχοληθούμε εντατικά με τη βελτίωση της αναλογίας ξένου και εγχώριου τουρισμού. Φαίνεται πως η Ελλάδα είναι σε καλύτερη υγειονομική κατάσταση σε σχέση με τις άλλες χώρες της ΕΕ, οπότε θα πρέπει να αξιοποιήσουμε το γεγονός πως οι Έλληνες δεν θα έχουν άμεσα την πρόθεση να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Το προσδοκώμενο αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι η ανάπτυξη του εσωτερικού τουρισμού αναψυχής και επαφής με την φύση στην ενδοχώρα.
Σημειώνεται πως οι ίδιες τάσεις εσωστρέφειας θα επικρατήσουν αρχικά σε όλες τις τουριστικές αγορές του κόσμου.
5. Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού: Αυτή η κρίση μας υπενθυμίζει το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο τουρισμός στην Ελλάδα, δηλαδή την έντονη εποχικότητα. Συνέχεια αναφερόμαστε στο ότι χάθηκε το μεγαλύτερο μέρος της season. Η ανάγκη επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου πρέπει να γίνει βασικός άξονας δράσης της εθνικής τουριστικής στρατηγικής, µέσω της ανάπτυξης δραστηριοτήτων ειδικού η και εναλλακτικού τουρισμού. Για να αναπτυχθούν νέες θεματικές μορφές δεν απαιτούνται μεγάλες ειδικές υποδομές. Εφόσον υπάρξουν μέτρα υποστήριξης και επιχορηγήσεις από διάφορα επενδυτικά προγράμματα οι επενδύσεις θα πρέπει να προσανατολίζονται προς αυτή την κατεύθυνση, τονώνοντας την επαγγελματική και τουριστική ζωή στην ύπαιθρο.
6. Ίδρυση Τμήματος Διαχείρισης Κρίσεων για τον Τουρισμό: Το Υπουργείο Τουρισμού – ΕΟΤ πρέπει να δημιουργήσουν ένα εξειδικευμένο τμήμα που θα ασχολείται με την διαχείριση κρίσεων. Πιο αναλυτικά:
• Απαιτείται ο σχηματισμός ομάδας, η οποία θα αποτελείται από ειδικούς στην τουριστική ανάπτυξη, την επικοινωνία – social media, το τουριστικό marketing, την οικονομική ανάλυση, κα.
• Δημιουργία ταμείου για την παροχή κονδυλίων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
• Δημιουργία και προσθήκη ενός επίσημου micro site (για ενδεχόμενες κρίσεις ) στην ήδη υπάρχουσα ιστοσελίδα του ΕΟΤ, το όποιο θα γίνει γνωστό στα ξένα Μ.Μ.Ε. και στο οποίο θα υπάρχει άμεση ενημέρωση για οποιαδήποτε πληροφορία αφορά τον επισκέπτη σε κάθε ενδεχόμενη κρίση (σεισμό ,ατύχημα κλπ). Θα υπάρχουν επίσης διαθέσιμα κείμενα, επιστημονικές έρευνες & μελέτες, επίσημες εκτιμήσεις, μέτρα , αλλαγές – τροπολογίες στο νομοθετικό πλαίσιο, συμβουλές για τους τουρίστες που βρίσκονται στην χώρα και στατιστικά δεδομένα.
• Τακτική επικοινωνία και παροχή πληροφοριών στα γραφεία του ΕΟΤ στο εξωτερικό για την πορεία της κρίσης και τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν.
Συμπεράσματα
Πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους τους πολιτικούς και οικονομικούς φορείς, πως η μείωση της τουριστικής δραστηριότητας δεν θα έχει αρνητικές επιπτώσεις μόνο στους τομείς που είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον τουριστικό κλάδο, διότι είναι η έναρξη ενός “Domino Effect”, η οποία θα επηρεάσει τις προμήθειες των ενδιάμεσων, των τελικών προϊόντων, τις επιχειρήσεις στήριξης του τουρισμού (Marketing, Μελέτη & Έρευνα, κ.α.), αποδιοργανώνοντας τελικά την συνολική οικονομία των οικονομικά ασθενέστερων χωρών με ραγδαία μείωση του ΑΕΠ τους.
Είναι σαφές ότι και αυτή η κρίση μαζί με τους κινδύνους για τις ζωές μας, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και σαν μια αναγκαία ευκαιρία για την αλλαγή στον προγραμματισμό και τον σχεδιασμό της βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας μας, εντάσσοντας επιμελώς σχέδια διαχείρισης κρίσεων του τουρισμού στον στρατηγικό σχεδιασμό μάρκετινγκ.
Επίσης, σε τοπικό επίπεδο, πρέπει να μεριμνήσουν οι Δήμοι, και οι άλλοι συλλογικοί φορείς ώστε να εντάξουν στο πρόγραμμα τους την διαχείριση κρίσεων προστατεύοντας έτσι όσο είναι εφικτό, τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες της περιοχής. Τέλος, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου απαιτείται να προετοιμάζονται και να ζητάνε συμβουλευτικές υπηρεσίες/σεμινάρια για την επιμόρφωση του ανθρωπίνου δυναμικού, έτσι ώστε να βρίσκονται σε συνεχή ετοιμότητα.
Κλείνοντας, εκτός από τις επιστημονικές μας προτάσεις και συμβουλές, σε αυτές τις δύσκολες στιγμές πρέπει να τονίσουμε πως η έννοια της αλληλεγγύης έρχεται πρώτη. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή (γιατροί, νοσηλευτές, υπάλληλοι σουπερμάρκετ, υπάλληλοι delivery, υπάλληλοι courier, , κ.α), που έχουν απομακρυνθεί από τις οικογένειες τους και ενώ αντιμετωπίζουν προβλήματα και απώλειες παλεύουν με τον χρόνο για το δημόσιο συμφέρον όλων μας.
Όλοι μας θα πρέπει να τους προσφέρουμε έμπρακτα βοήθεια με όποιον τρόπο μπορούμε αναγνωρίζοντας την προσφορά τους, δείχνοντας ότι στεκόμαστε δίπλα τους.
Αναφέρουμε ενδεικτικά τις κινήσεις που θα μπορούσαν να γίνουν:
Σε Τουριστικά Καταλύματα – Ξενοδοχεία: Παροχή δωματίων δωρεάν για την διαμονή των γιατρών και των νοσηλευτών. Επιπλέον, στην περίπτωση που η κατάσταση ξεφύγει και το κράτος χρειαστεί παραπάνω κλίνες για την περίθαλψη των ασθενών, θα μπορούσε να μετατραπούν οι εγκαταστάσεις και τα δωμάτια των ξενοδοχείων σε νοσοκομειακές υποδομές.
Σε Χώρους εστίασης: Παροχή δωρεάν (η με πολύ μικρό κόστος) γευμάτων & καφέδων-χυμών στο ιατρικό-νοσηλευτικό προσωπικό.
Εθελοντισμός: Σε συνεννόηση με τις τοπικές αρχές, οι μη ευπαθείς ομάδες, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην διανομή τροφίμων και άλλων υλικών που είναι αναγκαίο για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο και δεν έχουν την δυνατότητα να βγουν από το σπίτι τους, ηλικιωμένους, αστέγους κλπ.
Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές ευχόμαστε περαστικά σε όσους νοσούν και συλληπτήρια σε όσους θρηνούν απώλειες σε όλο τον πλανήτη!